Сәлеметсіздер ме, балалар! Мен сіздерге мынадай көңіл-күймен келдім. (күнді көрсету)
Ал сіздердің көңіл-күйлеріңіз қандай?
Оқушыларға карточкалар (күн, бұлт, бұлт арасындағы күн) таратылған. Әр оқушы өзінің көңіл-күйін білдіретін карточканы көтереді.
II.Үй тапсырмасын тексеру
Үй тапсырмасын «Бинго» ойыны арқылы сұрадым.
1. Қосжарнақтылар класына қандай өсімдіктер жатады?
2.Қосжарнақтылар класына жалпы сипаттама
3.Көкнәр тұқымдастарына сипаттама
4.Алабота тұқымдасына қандай өсімдіктер жатады,маңызы қандай?
5.Сексеуіл қандай өсімдік,оның қандай пайдасы бар?
Үй тапсырмасын сауалнама жұмысы арқылы қорытындыладым.
III.Жаңа сабақ
Асқабақ және орамжапырақ тұқымдастар
Асқабақ тұқымдастар бұлар-бақша өсімдіктері. “Бақша”парсының “шағын бақ” деген сөзінен негіз алады. Онда өсірілетін өсімдіктерді бақшада өсетін дақылдар деп есептейді. Асқабақ, қарбыз, қауын, қияр-бақшада өсірілетін қосжарнақты өсімдіктер. Қазір бақшада өсімдіктердің 900 түрі белгілі. Қазақстанда 9
түрі бар. Бұл өсімдіктердің көпшілігі бізге бұрыннан таныс.
Аналық гүлінің формуласы:Т(5)К(5)А0Ж(3)
Қауын-бір жылдық шөптекті өсімдік,Гүлі дара жынысты,кейде қосжынысты болады.Бунақденелер арқылы тозаңданады.Жемісі-қабақ,оның салмағы 20 килограмға дейін жетеді.Қауыннан әртүрлі тағамдық өнімдер даярланады.Жемісін тіліп,кептіріп қақ жасайды,қауынқұрт қайнатады.
Қияр-асқабақ тұқымдастарының көкөністік түрі.Гүлі қосжынысты түрі сирек кездеседі,көпшілігі даражынысты.30-жуық түрлері бар.Бұлар-қауын туыстас өсімдіктер.Жемісі-қабақ,тағамға пайдаланады
Орамжапырақгүлділер.Бұларды кейде шаршыгүлділер тұқымдасы деп атайды.
Олар-шөптекті және шала бұталы қосжарнақты өсімдіктер.Ғаламшарымызда орамжапырақгүлділер тұқымдасына жататын 3000-ға жуық түрлері бар.Жапырақтары кезектесіп орналасады,бөбешік жапырақтары болмайды.Қосжынысты гүлі шаршы болып орналасқандықтан,орамжапырақгүлді өсімджіктер шаршыгүлділер тұқымдастары деп аталған.Гүлі шашақ гүлшоғырына жиналған.Тостағанша жапырағы 4,күлтесі 4-еу,аталығы 6-ау,оның 4-еуі ұзын,2-еуі қысқа,аналығы 2 жеміс жапырақшасынан тұрады.Гүлдерінің түсі ақ,сары,қызғылт,ақшыл көк түсті болып келеді.Жемісі-бұршаққын немесе бұршаққынша.
Асқабақ пен дермене (жусанның түрі) ұрығының ұнтағынан бір-бір ас қасық алып,сол ұнтақты жарты килограмм сол ұнтақты қара мейізге қосып темір келіде жаншып,осының бас бармақтайын күніне 4 рет ішқұрты бар балаға жегізсе,бір күннің ішінде іштегі құртты айдап шығады.Сонымен қатар асқазан,ұлтабар және ішек жараларына ем үшін осы қосындыны береді.
Асқабақты сүтке қайнатып ас орнына жиі ішсе-бауыр,көкбауыр,қант диабеті ауруларына өте жақсы ем.Ал асқабақ сабағын суға қайнатып ішсе,несеп жүргізеді,бүйрек пен жүректің ісініп ауырғанын қайтарады.
IV.Бекіту
1. ВЕЕН диаграмасы
Асқабақ пен орамжапырақтың ерекшеліктері мен ұқсастықтары
Асқабақ.Жемісі-қабақ,ұзын сағақты,жай жапырақты
Орамжапырақ. Жемісі-бұршаққын,жапырақтары кезектесіп орналасқан,бөбешік жапырақтары болмайды.
Ұқсастықтары:Қосжарнақты гүлді,бақша өсімдіктері
2.Биологиялық диктант
1.Асқабақ пен орамжапырақ тұқымдастар … класына жатады. (қосжарнақтылар)
2.Бақша өсімдіктерінің негізгі ерекшеліктері- … (шөптекті бір жылдық)
3. …-түрін өзгерткен өркен.(мұртша)
4. Қазақстанда бақша өсімдіктерінің … түрі бар.(9)
5.Асқабақ жемісі-… (қабақ)
6.Орамжапырақгүлділердің жапырақтары … орналасқан.(кезектесіп)
3.Сергіту. Жұмбақтар
1.Жерде жатып желіндейді
Күз түскенше желінбейді
Үндеместен төлдеп жатыр
Су беріңдер шөлдеп жатыр
(қауын-қарбыз)
2.Отыз көйлек киінген
Бір түйме жоқ ілінген
(орамжапырақ)
3.Сопақша көк өңі бар
Пайдалы,мөлдір сөлі бар
Піскен кезде жияр
Оның аты …
(қияр)
4.Іші сары,сырты қатты
Дәні-дәрі,дәмі-тәтті
Пісіріп жесең,ас-тамақ
Оның аты …
(асқабақ)
5.Көк лағым көгенде тұрып семірген
(қарбыз)
6.Бұл не деген көп киім
Жетпіс қабат көк киім
Түймелеуге жетпейді
Жаңбыр одан өтпейді
(Қырыққабат)
4.«Биологиялық почта» ойыны ойнатылды. Онда асқабақ және орамжапырақ тұқымдастардың өздеріне тән ерекшеліктері жазылды.
V.Оқушыларды бағалау
VI.Үйге тапсырма беру &25 Асқабақ және орамжапырақ тұқымдастар