Ашы?т??ымды ?сімдіктер

Күні:25.03.2015

Пәні:Биология

Сабақтың тақырыбы: Ашық тұқымды өсімдіктер
Сабақтың мақсаты: Жаңа сабақты түсіндіру

Сабақтың міндеті:Ашықтұқымды өсімдіктер туралы тереңінен зерттеу

Білімділік: Оқушыларға ашықтұқымды өсімдіктердің тұқымнан көбейетін сүректі, яғни ағаш, бұта, олардың түрлері, көбею циклінде аналық бүрлердің тұқымынан жаңа ұрпақтың жетілетіні туралы білім беру.
Дамытушылық: Жоғары сатыдағы ашық тұқымды өсімдіктердің морфологиясын және сабақта оқытудың жаңа технология элементтерін қолданып, оқушылардың білім-біліктерін дамыту.

Тәрбиелік: Өсімдіктер жайында білімдерін кеңейту, табиғат сұлулығын түсінуге, туған өлкенің өсімдіктерін күтіп - баптауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, ,плакаттар.

Сабақтың типі: көрнекілік, ауызша баяндау, ойын, сұрақ - жауап.

Сабақтың құрылымы: І. Ұйымдастыру
ІІ.Үй тапсырмасы
ІІІ. Жаңа сабақ
ІV. Жаңа сабақты пысықтау
V. Қорытынды
VІ. Бағалау
VІІ. Үйге тапсырма беру

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Ашық тұқымдылар , жалаңаш тұқымдылар (Cymospermae) – тұқымы мен тұқым бүрі  жеміс жапырақшасының үстінде ашық жататын жоғары сатыдағыөсімдіктердің ежелгі тобы. Олар девон, тас көмір, пермь кезеңдерінде пайда болған. А. т-дың 600-дей түрі саговниктәрізділер Cycadophyta, гинкготәрізділер (qіnkgophyta), қылқан жапырақтылар (Conіferophyta) және қабықты тұқымдылар (Qnetophуta) болып 4 топқа бірігеді. Қазақстанда 3 тұқымдасы, 6 туысына жататын 25 түрі бар. Олар негізінен Қазақстанның таулы аймақтарына топтасқан. А. т-дың түрлеріне Алтайдың самырсынды тайгасы, Тянь-Шаньның шырша және сирек аршалы ормандарыжатады.

ІV. Жаңа сабақты пысықтау

Кәдімгі қарағай
Жарық сүйгіш өсімдік, тамыры тереңге кетеді. Орманда өскен қарағай түзу, сымбатты болып өседі. Һ=40 м, жарық көп түскен жерде тез өседі. Тамыры кіндік тамырлы. Жанама тамырлары ұсақ тамыршаларға бөлініп, микориза түзеді. Жапырақтары өркенге жұптасып орналасады. Ағаш сабағы дің деп аталады. Діңінен өте көп шайыр ағады. Янтарь – қатып, тасқа айналған сары түсті шайыр. Көпке дейін янтарьды орыс ғалымы М. В. Ломоносов «Күн тасы» деп атап келген. 13 айдан кейін ұрықтанады. Тұқым 5 айда пісіп жетіледі, ал бүрден пісіп жетілген соң 3 айдан кейін төгіледі. Сөйтіп 21 ай өткен кезде тұқым пісіп жетіледі. Аналық бүр қоңыр түсті болады. Қылқанжапырақты өсімдіктердің тұқымында жұқа қанатша болады. Тұқым желмен ұшып таралады.

Арша – даражынысты, екіүйлі өсімдік. Бүрі жұмсақ, шар тәрізді жидекке ұқсас. Халық оны «Бүржидек» деп те атаған. Оның бүрінен мармелад дайындалады.

Шырша - қылқан жапырақтары 4 қырлы, қошқыл - жасыл түсті, қысқа. Сабақ өркендерінде бір - бірден орналасқан, 7 - 9 жылда түседі. Жап - ры кезектесіп түсетіндіктен мәңгі жасыл болып көрінеді.

Ашық тұқымдылар Кәдімгі қарағай Шырша Арша

«Сен білесің бе?»
- Шырша – 500 жыл бойы 30 - 35 м жетеді.
- Қарағай – 350 жыл жасаса, 36 м дейін биіктейді.
- Қайың – 150 жылда 20 м.
- Емен – 2000 жылда 40м.
- Сондай - ақ ең көп жасаған өсімдік «Санта Мария» деп аталатын кипарис(самырсын). Қазір 5000 мыңға жуық жаста. Мексикада өседі. Діңінің шеңбері 49 м. Шеңберіне 27 адам қол жалғастырса ғана жете алады.


V. Қорытынды.
Табиғаттың тарылтпайық мөлдір кәусар тынысын.
Пәк табиғат - жүрегімнің тамылжыған жырысың.
Ей, адамдар, қалай ғана қатыгездік жасайсың.
Ол, анаң ғой, ал сен - кенже ұлысың!

VI. Бағалау.

VII. Үйге тапсырма беру.
Оқушыларға ашық тұқымды өсімдіктер туралы қысқаша эссе жазу және оқу.