Зерттеулер н?тижесінде ерекше тіршілік иелері- вирустарды? бар екендігі аны?талып, микробиология ?ылымы одан ?рі дамып, та?ы бір ?ылым саласы – вирусология ?алыптасты.
Д?ниеж?зілік микробиология тарихынан орыс ?алымы Д.И.Ивановский алатын орны ерекше. Ол ХІХ ?асырды? со?ында темекі те?білі ауруын зерттеп, ол ауруды? ?оздыр?ыштарыны? бактериялардан да ?са? тіршілік иесі екенін тап?ан. Д.И.Ивановский ауру?а шалды??ан жапыра?ты жуып, ол жуындыны бактерияларды с?зетін с?згіден ?ткізгенде одан да ?тіп кеткен. 1935 жылы Америкалы? ?алым У.Стенли б?л кристалдарды? темекі те?білі вирустарыны? шо?ырлан?ан жиынты?ы екенін тапты.
ХІХ ?асырды? со?ында Д.И.Ивоновский аш?ан ?те ?са? тіршілік иесіні? вирустарыны? екендігі д?лелдеді.
Вирус (латынша «virus» - у)- тірі организмдерді? ішіндегі жасушасыз тіршілік иесі. Олар рибонуклеин ?ыш?ылынан немесе дезосирибонуклеин ?ыш?ылынан ??рал?ан
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Ашы? саба?. Та?ырыбы: "Жасушалы? емес формалары - вирустар, фагтор"»
Сабақтың тақырыбы: Тіршіліктің жасушалық емес формалары – вирустар, фагтар.
Сабақтың мақсаттары:
Білімділік: Тірі организмдердің жасушасыз түрі- вирустармен және олардың түрлерімен таныстыру;
Дамытушылық: құрылысындағы ерекшелігі, тигізетін зияны туралы білімдерін одан әрі дамыту;
Тәрбиелік: өзін-өзі ұстауға, еркіндікке, сыйластыққа, достыққа, сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндіру, сұрақ-жауап.
І Ұйымдастыру кезеңі
Амандасу, түгендеу
ІІ Үй жұмысын тексеру (ауызша)
ІІІ жаңа тақырыпты түсіндіру
Негізгі бөлім
Тақырыптың түйіні:
Вирустардың зерттелуі, олардың ерекшелігі.
Вирустармен зақымдалу процесі.
Вирустар арқылы таралатын ауру түрлері.
Зерттеулер нәтижесінде ерекше тіршілік иелері- вирустардың бар екендігі анықталып, микробиология ғылымы одан әрі дамып, тағы бір ғылым саласы – вирусология қалыптасты.
Дүниежүзілік микробиология тарихынан орыс ғалымы Д.И.Ивановский алатын орны ерекше. Ол ХІХ ғасырдың соңында темекі теңбілі ауруын зерттеп, ол аурудың қоздырғыштарының бактериялардан да ұсақ тіршілік иесі екенін тапқан. Д.И.Ивановский ауруға шалдыққан жапырақты жуып, ол жуындыны бактерияларды сүзетін сүзгіден өткізгенде одан да өтіп кеткен. 1935 жылы Америкалық ғалым У.Стенли бұл кристалдардың темекі теңбілі вирустарының шоғырланған жиынтығы екенін тапты.
ХІХ ғасырдың соңында Д.И.Ивоновский ашқан өте ұсақ тіршілік иесінің вирустарының екендігі дәлелдеді.
Вирус (латынша «virus» - у)- тірі организмдердің ішіндегі жасушасыз тіршілік иесі. Олар рибонуклеин қышқылынан немесе дезосирибонуклеин қышқылынан құралған нуклеотидтерден, сондай-ақ ферментті нәруызбен қапталған қышқылдан- капсидтерден тұрады. Бұл қабықша вирустың құрамындағы нуклеин қышқылының сыртқы ортаның қолайсыз жағдайлардан қорғайды. Кейбір вирустардың құрамында нуклеин қышқылдарының басқа көмірсулар, май тәрізді заттар, биотин (Н витамині) және мыс молекулалары кездеседі. Вирустар тек тірі жасушада өніп-өсіп көбеюге бейімделген.
У.Стенлидің дәлелдеуі бойынша, темекі жапырағында вирус бөлшектері алты қырлы кристалл пішінді шоғыр түзеді.
Бактерияларды зақымдап, ерітіп (лизис) жіберетін вирустарды бактериофагтар деп атайды.
Вирустар арқылы таралатын аурулар: тұмау, полимиолит, шешек, аусыл, құтыру және т.б.
Тұмаудың нағыз қоздырғышы 1923 жылы табылды. Бұл ауру ертеден белгілі. Тұмау індет адам баласына шешек пен обадан кем тимеген. 1918-1920 жылдары тұмаумен 500 млн.адам ауырып, оның 20млн.қайтыс болды.
Полиомиелит – тез таралатын індет. Полиомиелит вирусы тұмау вирусымен салыстырғанда өте кішкентай болады. 1916 жылы Нью-Йоркте полиомиелиттен 2 мыңдай адам қайтыс болып, 7 мыңдай адам сал ауруына шалдыққан.
