А?заны? ішкі ортасы ж?не ?анна? ??рамы мен ма?ызы

ЖАНДОСОВА Л?ЗЗАТ АМАНТАЙ?ЫЗЫ

А?т?бе облысы, Шал?ар ауданы

№3 орта мектебіні? биология п?ні м??алімі

Саба?ты? та?ырыбы: А?заны? ішкі ортасы ж?не ?анна? ??рамы мен ма?ызы
Саба?ты? ма?саты:

1. О?ушылар?а а?заны? ішкі с?йы? ортасы ?ан ж?не ?ан жасушалары, оларды? ?ызметі, эритроциттер туралы т?сінік беру;
2. О?ушыларды? ой – ?рісін, білімін тияна?тау. Ойлау ?абілеттері мен танымды? ерекшелігін арттыру;
3. О?ушыларды? денсаулы?ын са?тау?а, саба?та?ы ?рт?рлі ?дістерді ?олдана отырып, о?ушыларды шапша?ды??а, іздемпазды??а ?з ойларын т?йіндеуге баулу.

К?тілетін н?тижелер: ?анны? ??рамын, ?ан жасушаларыны? т?рлері мен оларды? адам ?міріні? ма?ызыдары туралы біледі.

К?рнекіліктер: ?ан жасушаларыны? суреттері, кеспе ?а?аздар, слайдтар

САБА?ТЫ? КЕЗЕ?ДЕРІ:

I ?йымдастыру

О?ушыларды? саба??а ?атысымдары, дайынды?тары тексеріледі.

IІ. ?ызы?ушылы?ты ояту

1.Топтастыру ?діс:

2. Бейне фильм

«А?заны? ішкі ортасы»

3. ББ? ?дісі

Білемін

Білгім келеді

?йрендім

ІІІ. Ма?ынананы тану

А?заны? ішкі ортасы

?ан ?лпа лимфа

с?йы?ты?ы

?анны? ?ызметі:

адам а?засында ?ан ?рбір м?шені, денені? ?рбір жасушасын бірімен-бірін ?зара байланыстырады;

2. оттегін ?кпеден ?лпалар?а жеткізіп, к?мір?ыш?ыл газынан тазартады;

3. ?орек заттарды ас?орыту м?шелерінен ?лпалар?а жеткізеді;

4. а?заны? со??ы ?ажетсіз ?німдерін б?йрекке ж?не т. б. м?шелерге тасымалдайды;

5. дене температурасыны? т?ра?тылы?ын са?тайды;

6. а?заны зиянды микробтардан ?ор?айды;

7. ішкі секреция бездерінен б?лінетін гормондарды тасымалдайды;

8. жасушаларда ?ыш?ылды?, суды? де?гейін реттейді;

9. ?ор?анышты? ?ызмет ат?арады

10.?анды ?йыта алады

Эритроциттер-ядросы жо? ?ызыл ?ан жасушалары.

Ер адамда 4,5-5,5 млн. 1 мм3

?йел адамда 3,7 – 4,7 млн. 1 мм3

Оны? орташа тіршілік ?за?ты?ы 120 к?н.
- с?йекті? ?ызыл кемігінде т?зіледі.
- бауыр мен к?кбауырда жойылып отырады.
- ?ызметі: ?кпеден ?лпалар?а оттегіні, ал ?лпалардан ?кпеге к?міртегіні тасымалдайды

Лейкоциттер – ядросы бар ?анны? т?ссіз жасушалары, ядросы мен цитоплазмасы болады. ?анда 6-8 мы? болады.

Тромбоцит (?ан пластинкалары) - ?ан тамырларыны? жара?аттануына байланысты ?анны? ?юы – а?заны? ?анды к?п кетуден са?тайтын ?ор?аныш реакциясы. ?анда 180- 350 мы?.

Эритроциттер тобы

Диаметрі 7 - ден 10 мкм.-ге дейінгі екі беті ойыс дискі т?різді .

М?ндай пішін оны? бетін 1,5 есе ?лкейтеді ж?не газ алмасу ?шін ед?уір тиімді

болып табылады, жетілгендерінде ядро болмайды.

Адам организмінде барлы?ы орташа ал?анда 25 триллион бар деп есептеледі.

Егер осы ?ан жасушасын бір ?атар?а ?ойса, тізбек ?зынды?ы 175 мы? км ??райды.

Онымен жер шарын 4 рет айналып шы?у?а болады.

Лейкоциттер тобы

Ядросы бар ж?не белсенді ?оз?алады. Дені сау адамны? 1 м3 ?анында 6-8 мы? болады. Т?уілік мезгіліне ж?не организм жа?дайына байланысты ?згеріп отырады. Тіршілігіні? ?за?ты?ы 2-4 к?н, кейде бірнеше жыл?а созылады. К?кбауырда б?зылады. Амеба сия?ты жал?ан ая?тарын шы?арып жылжиды. Организмді ауру тудыратын бактерияларды?, б?где заттарды? енуінен са?тайды. Б?л ?анны? ?андай жасушасы.

Тромбоциттер тобы

?анны? е? кішкентай, т?ссіз, ядросыз формалы? элементтері.

Олар с?йек кемігінде т?зіледі.М?лшері 2-4 мкм, д?рыс емес пішінді. 1 мм 3 ?анда

180-350 мы?ы болады. Тіршілік ?за?ты?ы – 7 к?н. К?кбауырда жина?талып,

?ойма т?зіледі. Б?л жерден ?ажет кезде, олар ?ан?а т?седі.

?ызметі – ?ан ?ю ж?не ?ан кетуді то?тату процестеріне ?атысады.

Б?л ?анны? ?андай формалы элементі.

І?. Рефлексия

ББ? ?дісі

Білемін

Білгім келеді

?йрендім

Ашы? с?ра?

«?анны? т?сі неге ?ызыл т?сті болып келеді?»
?. ?йге тапсырма.

№8 зертханалы? ж?мыс

?І. Ба?алау

Топ

м?шелері

Критерийлер

Жалпы ?пай

Жеке ойын ?сыну

Пікірта-лас?а ?атысу

Талдау жасау

білу

С?ра?-тар?а жауап беру

Белсенділік т?рде ты?дау

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«А?заны? ішкі ортасы ж?не ?анна? ??рамы мен ма?ызы»

ЖАНДОСОВА ЛӘЗЗАТ АМАНТАЙҚЫЗЫ

Ақтөбе облысы, Шалқар ауданы

№3 орта мектебінің биология пәні мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: Ағзаның ішкі ортасы және қаннаң құрамы мен маңызы
Сабақтың мақсаты:

1. Оқушыларға ағзаның ішкі сұйық ортасы қан және қан жасушалары, олардың қызметі, эритроциттер туралы түсінік беру;
2. Оқушылардың ой – өрісін, білімін тиянақтау. Ойлау қабілеттері мен танымдық ерекшелігін арттыру;
3. Оқушылардың денсаулығын сақтауға, сабақтағы әртүрлі әдістерді қолдана отырып, оқушыларды шапшаңдыққа, іздемпаздыққа өз ойларын түйіндеуге баулу.

Күтілетін нәтижелер: Қанның құрамын, қан жасушаларының түрлері мен олардың адам өмірінің маңызыдары туралы біледі.

Көрнекіліктер: Қан жасушаларының суреттері, кеспе қағаздар, слайдтар

САБАҚТЫҢ КЕЗЕҢДЕРІ:

I Ұйымдастыру

Оқушылардың сабаққа қатысымдары, дайындықтары тексеріледі.

IІ. Қызығушылықты ояту

1.Топтастыру әдіс:

мүшелер жүйесі

2. Бейне фильм

«Ағзаның ішкі ортасы»

3. ББҮ әдісі

Білемін	Білгім келеді	Үйрендім

ІІІ. Мағынананы тану

Ағзаның ішкі ортасы

қан ұлпа лимфа

сұйықтығы

Қанның қызметі:

адам ағзасында қан әрбір мүшені, дененің әрбір жасушасын бірімен-бірін өзара байланыстырады;

2. оттегін өкпеден ұлпаларға жеткізіп, көмірқышқыл газынан тазартады;

3. қорек заттарды асқорыту мүшелерінен ұлпаларға жеткізеді;

4. ағзаның соңғы қажетсіз өнімдерін бүйрекке және т. б. мүшелерге тасымалдайды;

5. дене температурасының тұрақтылығын сақтайды;

6. ағзаны зиянды микробтардан қорғайды;

7. ішкі секреция бездерінен бөлінетін гормондарды тасымалдайды;

8. жасушаларда қышқылдың, судың деңгейін реттейді;

9. қорғаныштық қызмет атқарады

10.қанды ұйыта алады

Эритроциттер-ядросы жоқ қызыл қан жасушалары.

Ер адамда 4,5-5,5 млн. 1 мм³

Әйел адамда 3,7 – 4,7 млн. 1 мм³

Оның орташа тіршілік ұзақтығы 120 күн.
- сүйектің қызыл кемігінде түзіледі.
- бауыр мен көкбауырда жойылып отырады.
- қызметі: өкпеден ұлпаларға оттегіні, ал ұлпалардан өкпеге көміртегіні тасымалдайды

Лейкоциттер – ядросы бар қанның түссіз жасушалары, ядросы мен цитоплазмасы болады. Қанда 6-8 мың болады.

Тромбоцит (қан пластинкалары) - қан тамырларының жарақаттануына байланысты қанның ұюы – ағзаның қанды көп кетуден сақтайтын қорғаныш реакциясы. Қанда 180- 350 мың.

Эритроциттер тобы

Диаметрі 7 - ден 10 мкм.-ге дейінгі екі беті ойыс дискі тәрізді .

Мұндай пішін оның бетін 1,5 есе үлкейтеді және газ алмасу үшін едәуір тиімді

болып табылады, жетілгендерінде ядро болмайды.

Адам организмінде барлығы орташа алғанда 25 триллион бар деп есептеледі.

Егер осы қан жасушасын бір қатарға қойса, тізбек ұзындығы 175 мың км құрайды.

Онымен жер шарын 4 рет айналып шығуға болады.

Лейкоциттер тобы

Ядросы бар және белсенді қозғалады. Дені сау адамның 1 м³ қанында 6-8 мың болады. Тәуілік мезгіліне және организм жағдайына байланысты өзгеріп отырады. Тіршілігінің ұзақтығы 2-4 күн, кейде бірнеше жылға созылады. Көкбауырда бұзылады. Амеба сияқты жалған аяқтарын шығарып жылжиды. Организмді ауру тудыратын бактериялардың, бөгде заттардың енуінен сақтайды. Бұл қанның қандай жасушасы.

Тромбоциттер тобы

Қанның ең кішкентай , түссіз , ядросыз формалық элементтері.

Олар сүйек кемігінде түзіледі.Мөлшері 2-4 мкм , дұрыс емес пішінді. 1 мм ³ қанда

180-350 мыңы болады. Тіршілік ұзақтығы – 7 күн. Көкбауырда жинақталып,

қойма түзіледі. Бұл жерден қажет кезде, олар қанға түседі.

Қызметі – қан ұю және қан кетуді тоқтату процестеріне қатысады.

Бұл қанның қандай формалы элементі.

ІҮ. Рефлексия

ББҮ әдісі

Білемін

Білгім келеді

Үйрендім
Ашық сұрақ

«Қанның түсі неге қызыл түсті болып келеді?»
Ү. Үйге тапсырма.

№8 зертханалық жұмыс

ҮІ. Бағалау

Топ мүшелері	Критерийлер					Жалпы ұпай
Топ мүшелері	Жеке ойын ұсыну	Пікірта-ласқа қатысу	Талдау жасау білу	Сұрақ-тарға жауап беру	Белсенділік түрде тыңдау