Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
та?ырыбы:Экология ?ылымыны? зерттеу объектілері
Экологияны? барлы? салалары мен ба?ыттарыны? негізінде а?заларды? ?орша?ан таби?и ортамен ?арым-?атынасына арнал?ан іргелі биология идеялар жатыр. Мысалы, бірінен бірі соншалы? алша? к?рінуі м?мкін, ?сімдіктер мен жануарларды? т?рлерін жерсіндіру, егістікке берілетін минералды? ты?айт?ыштарды? м?лшерін белгілеу, д?рі-д?рмектерді? емдік м?лшерін аны?тау, атмосфера?а шы?арылатын немесе су ?оймаларына т?гілетін ластаушы заттарды? шектік концентрацияларын есептеу сия?ты шараларды? негізінде Экологияда?ы шектеуші факторлар ережесі мен толерантты? за?ы жатыр.
Экология – а?заларды? бір-бірімен ж?не ?орша?ан таби?и ортамен ?серлесу за?дылы?тарын зерттейтін іргелі таби?аттану ?ылымы деп аны?тама беруге болады. Жедел дамып келе жат?ан ж?не шекарасы к?мескі Экология салаларыны? ?атарында адамны? ?орша?ан ортамен ?арым ?атынасын зерттейтін ?леуметтік экологияны атап ?ткен ж?н:
Зерттеу нысаны орта? болуына байланысты ?леуметтік экология адам экологиясымен ?штасады. Экологияны? негізі биологияда жат?анымен, ?азіргі кезде ол шын м?нінде биология ше?берінен шы?ып, к?птеген салалары ?олданбалы, экономика, ?о?амды? ?ылымдар?а ?ласады. К?пшілік ?ауым?а Экологияны? биология негізінен г?рі оны? таби?атты ?ор?ау, таби?ат ?орларын ?тымды пайдалану (таби?атты пайдалану) сия?ты ?олданбалы ?ырлары немесе ?нерк?сіптік Экология, агроэкология,урбоэкология, адам Экологиясы сия?ты салалы? б?лімдері к?бірек танымал. Экологияны? барлы? салаларыны? теориясы негізін ??райтын биология Экологияны немесе жалпы Экологияны айры?ша ?арастыр?ан ж?н. Биологиялы? экология – негізінен биол. ж?йелерге ?сер етуші ?орша?ан орта факторларыны? ?ш тобын (абиотикалы? фактор, биотикалы? фактор, анторопогендік фактор) ж?не жердегі тірі материяны? ?йымдастырылуыны? т?рт де?гейін (дара аз?алар де?гейі, популяциялар де?гейі, экож?йелер де?гейі, биосфера де?гейі) зерттейді. Тиісінше, дара а?заны? немесе белгілі бір т?рге жататын аз?алар тобыны? ?орша?ан орта жа?дайларымен, ?сіресе физикалы? ортамен ?арым-?атынасын зерттейтін б?лімі аутэкология деп аталады; популяцияларды? ??рылымы мен сан динамикасы, популяция саныны? реттелу механизмдері, жойылып кету ?ауіпі т?нген т?рлерді са?тау, шаруашылы? м?ні бар т?рлер мен оларды? жекелеген популяцияларын с?йемелдеу немесе керісінше санын шектеу сия?ты м?селелермен демэкология (популяциялы? Экология) ш??ылданады; ?сімдіктерден, жануарлардан ж?не микроа?залардан т?ратын к?рделі ж?йелерді? ??рылымын, дамуын, орны?тылы?ы мен ?німділігін, атал?ан аз?алар топтарыны? арасында?ы сан алуан ?серлесулерді, оларды? бір-бірімен ж?не физикалы? ортамен зат ж?не энергия алмасуын зерттеу синэкологияны? ?лесіне тиеді. Жер биосферасыны? тіршілік ортасы ретіндегі ерекшеліктерін, ?алыптасу тарихын, ??рылымы мен ?ызмет ат?ару за?дылы?тарын, адамны? шаруашылы? ж?не ?зге де ?рекеттеріне байланысты биосферада болып жат?ан ?згерістерді, биосфераны? келешегі м?селелерін глобалды? Экология (?аламды? Экология) зерттейді. Глобалды? Экологияны? теориясы негізін В.И. Вернадский т?жырымда?ан биосфера туралы ілім ??райды.
Т?рлері
?орытынды
?азіргі жалпы экологияны? негізгі зерттеу нысандары жо?ары биологиялы? ж?йелер (популяциялар,биоценоздар, экож?йелер, биосфера) ж?не оларды? уа?ыт пен ке?істік аралы?ында?ы ?згерістеріне байланысты т?рлі міндеттерді ?амтиды. Олар:
1) организмдерді? ?р т?рлі топтарыны? (популяцияларды?, т?рлерді? ж?не т.б.) сырт?ы орта факторларымен ?зара ?арым-?атынастарын ж?не оларды? тіршілік ортасына ?сер ету за?дылы?тарын зерттеу;
2) биоценоздарда?ы к?птеген т?рлер популяцияларыны? бір-бірімен байланыс за?дылы?тарынзерттеп аны?тау;
3) тіршілік ортасы мен популяцияда?ы дара сандарыны? бір-біріне т?уелділігін зерттеу;
4) популяцияларда?ы тіршілік ?шін к?рес за?дылы?тары мен таби?и с?рыпталу ба?ыттарын зерттеу;
5) орта жа?дайларыны? организмдерге ж?не оларды? популяциялы? жеке топтарына ?серін зерттеу;
6) адамны? таби?атты тиімді пайдалану жолдарын ж?не орта жа?дайларына антропогендік факторларды? ?сер етуін алдын ала болжау?а байланысты зерттеулер ж?ргізу;
7) ауыл шаруашылы?ы зиянкестерімен к?ресу ?шін биологиялы? ?дістерді? тиімді т?сілдерін аны?тап, ?олданыс?а енгізу;
8) ?ндіріс процестеріне жа?а ?алды?сыз технология т?сілдерін ке?інен енгізуге арнал?ан зерттеулер ж?ргізу.
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт