Реферат по тему "Экология ?ылымыны? зерттеу объектілері"
Реферат по тему "Экология ?ылымыны? зерттеу объектілері"
та?ырыбы:Экология ?ылымыны? зерттеу объектілері
Экологияны? барлы? салалары мен ба?ыттарыны? негізінде а?заларды? ?орша?ан таби?и ортамен ?арым-?атынасына арнал?ан іргелі биология идеялар жатыр. Мысалы, бірінен бірі соншалы? алша? к?рінуі м?мкін, ?сімдіктер мен жануарларды? т?рлерін жерсіндіру, егістікке берілетін минералды? ты?айт?ыштарды? м?лшерін белгілеу, д?рі-д?рмектерді? емдік м?лшерін аны?тау, атмосфера?а шы?арылатын немесе су ?оймаларына т?гілетін ластаушы заттарды? шектік концентрацияларын есептеу сия?ты шараларды? негізінде Экологияда?ы шектеуші факторлар ережесі мен толерантты? за?ы жатыр.
Экология – а?заларды? бір-бірімен ж?не ?орша?ан таби?и ортамен ?серлесу за?дылы?тарын зерттейтін іргелі таби?аттану ?ылымы деп аны?тама беруге болады. Жедел дамып келе жат?ан ж?не шекарасы к?мескі Экология салаларыны? ?атарында адамны? ?орша?ан ортамен ?арым ?атынасын зерттейтін ?леуметтік экологияны атап ?ткен ж?н:
1) е? жалпылама т?рде – ?о?амны? география, ?леуметтік ж?не м?дени ортамен, я?ни адамды ?орша?ан ортамен ара салма?ын зерттейтін ?ылыми п?н;
2) адамзат ?о?амыны? таби?и ортамен ?серлесуін ж?не ?зара байланыстылы?ын зерттеу ар?ылы таби?атты ?тымды пайдалануды? ?ылым негіздерін жасайтын, сол ар?ылы таби?атты са?тап, адамны? тіршілік ету ортасын о?тайландыруды к?здейтін ?ылыми п?н. ?леуметтіу Экологияны? негізгі міндеті – адамзат ?о?амыны? ж?не оны? жекелеген айма?ты? топтарыны? таби?атпен ?серлесу за?дылы?тарын зерттеу негізінде жа?а таби?и-м?дениеттендірілген ортаны жобалау;
3) жекелеген ?леуметтік топтарды? таби?атпен ?арым-?атынасын ?арастыратын адам экологиясыны? бір б?лігі;
4) адамдарды? іс-?рекеттерін ж?не сол іс ?рекеттерді ?зге адамдарды? т?сінуін, жеке т?л?а немесе ?жым ретінде ?леуметтік-психология т?р?ыдан ба?а беруін зерттеу.
Зерттеу нысаны орта? болуына байланысты ?леуметтік экология адам экологиясымен ?штасады. Экологияны? негізі биологияда жат?анымен, ?азіргі кезде ол шын м?нінде биология ше?берінен шы?ып, к?птеген салалары ?олданбалы, экономика, ?о?амды? ?ылымдар?а ?ласады. К?пшілік ?ауым?а Экологияны? биология негізінен г?рі оны? таби?атты ?ор?ау, таби?ат ?орларын ?тымды пайдалану (таби?атты пайдалану) сия?ты ?олданбалы ?ырлары немесе ?нерк?сіптік Экология, агроэкология,урбоэкология, адам Экологиясы сия?ты салалы? б?лімдері к?бірек танымал. Экологияны? барлы? салаларыны? теориясы негізін ??райтын биология Экологияны немесе жалпы Экологияны айры?ша ?арастыр?ан ж?н. Биологиялы? экология – негізінен биол. ж?йелерге ?сер етуші ?орша?ан орта факторларыны? ?ш тобын (абиотикалы? фактор, биотикалы? фактор, анторопогендік фактор) ж?не жердегі тірі материяны? ?йымдастырылуыны? т?рт де?гейін (дара аз?алар де?гейі, популяциялар де?гейі, экож?йелер де?гейі, биосфера де?гейі) зерттейді. Тиісінше, дара а?заны? немесе белгілі бір т?рге жататын аз?алар тобыны? ?орша?ан орта жа?дайларымен, ?сіресе физикалы? ортамен ?арым-?атынасын зерттейтін б?лімі аутэкология деп аталады; популяцияларды? ??рылымы мен сан динамикасы, популяция саныны? реттелу механизмдері, жойылып кету ?ауіпі т?нген т?рлерді са?тау, шаруашылы? м?ні бар т?рлер мен оларды? жекелеген популяцияларын с?йемелдеу немесе керісінше санын шектеу сия?ты м?селелермен демэкология (популяциялы? Экология) ш??ылданады; ?сімдіктерден, жануарлардан ж?не микроа?залардан т?ратын к?рделі ж?йелерді? ??рылымын, дамуын, орны?тылы?ы мен ?німділігін, атал?ан аз?алар топтарыны? арасында?ы сан алуан ?серлесулерді, оларды? бір-бірімен ж?не физикалы? ортамен зат ж?не энергия алмасуын зерттеу синэкологияны? ?лесіне тиеді. Жер биосферасыны? тіршілік ортасы ретіндегі ерекшеліктерін, ?алыптасу тарихын, ??рылымы мен ?ызмет ат?ару за?дылы?тарын, адамны? шаруашылы? ж?не ?зге де ?рекеттеріне байланысты биосферада болып жат?ан ?згерістерді, биосфераны? келешегі м?селелерін глобалды? Экология (?аламды? Экология) зерттейді. Глобалды? Экологияны? теориясы негізін В.И. Вернадский т?жырымда?ан биосфера туралы ілім ??райды.
Т?рлері
Теориялы? экология — тірі а?заларды? ?р т?рлі ??рылымды? де?гейлеріні? жалпы зандылы?тарын зерттейді.
Іргелі экология — биосферада?ы тірі аз?алар мен сырт?ы орта жа?дайларыны? адамны? іс-?рекеттері ар?ылы б?лінуін, оларды болдырмау ж?не таби?ат байлы?тарын ??ыпты пайдалану жолдарын зерттейді.
?орытынды
?азіргі жалпы экологияны? негізгі зерттеу нысандары жо?ары биологиялы? ж?йелер (популяциялар,биоценоздар, экож?йелер, биосфера) ж?не оларды? уа?ыт пен ке?істік аралы?ында?ы ?згерістеріне байланысты т?рлі міндеттерді ?амтиды. Олар:
1) организмдерді? ?р т?рлі топтарыны? (популяцияларды?, т?рлерді? ж?не т.б.) сырт?ы орта факторларымен ?зара ?арым-?атынастарын ж?не оларды? тіршілік ортасына ?сер ету за?дылы?тарын зерттеу;
2) биоценоздарда?ы к?птеген т?рлер популяцияларыны? бір-бірімен байланыс за?дылы?тарынзерттеп аны?тау;
3) тіршілік ортасы мен популяцияда?ы дара сандарыны? бір-біріне т?уелділігін зерттеу;
4) популяцияларда?ы тіршілік ?шін к?рес за?дылы?тары мен таби?и с?рыпталу ба?ыттарын зерттеу;
5) орта жа?дайларыны? организмдерге ж?не оларды? популяциялы? жеке топтарына ?серін зерттеу;
6) адамны? таби?атты тиімді пайдалану жолдарын ж?не орта жа?дайларына антропогендік факторларды? ?сер етуін алдын ала болжау?а байланысты зерттеулер ж?ргізу;
7) ауыл шаруашылы?ы зиянкестерімен к?ресу ?шін биологиялы? ?дістерді? тиімді т?сілдерін аны?тап, ?олданыс?а енгізу;
8) ?ндіріс процестеріне жа?а ?алды?сыз технология т?сілдерін ке?інен енгізуге арнал?ан зерттеулер ж?ргізу.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Реферат по тему "Экология ?ылымыны? зерттеу объектілері" »
Сабақтың тақырыбы:Экология ғылымының зерттеу объектілері
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Экология қазіргі уақыттағы күрделі мәселелердің бірі екендігін, ол біздің елімізде де әсіресе индустриялы дамыған орталықтарда да, оның ішінде ауыл шаруашылық аймақтарда да, өткір күйінде қалып отырғанын оқушыларға түсіндіріп, ауаның, судың және жердің ластануы нәтижесінде адам өміріне, өмір сүру ортасына қауіп төніп келе жатқанына назар аудару.
Дамытушылығы: Оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру, алған білімдерін кеңейту, ізденушілік қабілеттерін дамыту. Өзіндік ұғым қалыптастыра алатын азамат даярлау.
Тәрбиелігі:Оқушылардың жоғарғы экологиялық санасын қалыптастыру, өздерін қоршаған әлемді қорғауға ат салысуына ықпал ету, туған жерге деген сүйіспеншілігін арттыру, жерге деген мейірім мен ықыласын ояту, байлығы мен әсем табиғатын қорғай білуге үйрету.
Сабақ барысы
Ұйымдастыру кезеңі
Жаңа сабақ барысы:
Экологияның барлық салалары мен бағыттарының негізінде ағзалардың қоршаған табиғи ортамен қарым-қатынасына арналған іргелі биология идеялар жатыр. Мысалы, бірінен бірі соншалық алшақ көрінуі мүмкін, өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін жерсіндіру, егістікке берілетін минералдық тыңайтқыштардың мөлшерін белгілеу, дәрі-дәрмектердің емдік мөлшерін анықтау, атмосфераға шығарылатын немесе су қоймаларына төгілетін ластаушы заттардың шектік концентрацияларын есептеу сияқты шаралардың негізінде Экологиядағы шектеуші факторлар ережесі мен толеранттық заңы жатыр.
Экология – ағзалардың бір-бірімен және қоршаған табиғи ортамен әсерлесу заңдылықтарын зерттейтін іргелі табиғаттану ғылымы деп анықтама беруге болады. Жедел дамып келе жатқан және шекарасы көмескі Экология салаларының қатарында адамның қоршаған ортамен қарым қатынасын зерттейтін әлеуметтік экологияны атап өткен жөн:
1) ең жалпылама түрде – қоғамның география, әлеуметтік және мәдени ортамен, яғни адамды қоршаған ортамен ара салмағын зерттейтін ғылыми пән;
2) адамзат қоғамының табиғи ортамен әсерлесуін және өзара байланыстылығын зерттеу арқылы табиғатты ұтымды пайдаланудың ғылым негіздерін жасайтын, сол арқылы табиғатты сақтап, адамның тіршілік ету ортасын оңтайландыруды көздейтін ғылыми пән. Әлеуметтіу Экологияның негізгі міндеті – адамзат қоғамының және оның жекелеген аймақтық топтарының табиғатпен әсерлесу заңдылықтарын зерттеу негізінде жаңа табиғи-мәдениеттендірілген ортаны жобалау;
3) жекелеген әлеуметтік топтардың табиғатпен қарым-қатынасын қарастыратын адам экологиясының бір бөлігі;
4) адамдардың іс-әрекеттерін және сол іс әрекеттерді өзге адамдардың түсінуін, жеке тұлға немесе ұжым ретінде әлеуметтік-психология тұрғыдан баға беруін зерттеу.
Зерттеу нысаны ортақ болуына байланысты әлеуметтік экология адам экологиясымен ұштасады. Экологияның негізі биологияда жатқанымен, қазіргі кезде ол шын мәнінде биология шеңберінен шығып, көптеген салалары қолданбалы, экономика, қоғамдық ғылымдарға ұласады. Көпшілік қауымға Экологияның биология негізінен гөрі оның табиғатты қорғау, табиғат қорларын ұтымды пайдалану (табиғатты пайдалану) сияқты қолданбалы қырлары немесе өнеркәсіптік Экология, агроэкология,урбоэкология, адам Экологиясы сияқты салалық бөлімдері көбірек танымал. Экологияның барлық салаларының теориясы негізін құрайтын биология Экологияны немесе жалпы Экологияны айрықша қарастырған жөн. Биологиялық экология – негізінен биол. жүйелерге әсер етуші қоршаған орта факторларының үш тобын (абиотикалық фактор, биотикалық фактор, анторопогендік фактор) және жердегі тірі материяның ұйымдастырылуының төрт деңгейін (дара азғалар деңгейі, популяциялар деңгейі, экожүйелер деңгейі, биосфера деңгейі) зерттейді. Тиісінше, дара ағзаның немесе белгілі бір түрге жататын азғалар тобының қоршаған орта жағдайларымен, әсіресе физикалық ортамен қарым-қатынасын зерттейтін бөлімі аутэкология деп аталады; популяциялардың құрылымы мен сан динамикасы, популяция санының реттелу механизмдері, жойылып кету қауіпі төнген түрлерді сақтау, шаруашылық мәні бар түрлер мен олардың жекелеген популяцияларын сүйемелдеу немесе керісінше санын шектеу сияқты мәселелермен демэкология (популяциялық Экология) шұғылданады; өсімдіктерден, жануарлардан және микроағзалардан тұратын күрделі жүйелердің құрылымын, дамуын, орнықтылығы мен өнімділігін, аталған азғалар топтарының арасындағы сан алуан әсерлесулерді, олардың бір-бірімен және физикалық ортамен зат және энергия алмасуын зерттеу синэкологияның үлесіне тиеді. Жер биосферасының тіршілік ортасы ретіндегі ерекшеліктерін, қалыптасу тарихын, құрылымы мен қызмет атқару заңдылықтарын, адамның шаруашылық және өзге де әрекеттеріне байланысты биосферада болып жатқан өзгерістерді, биосфераның келешегі мәселелерін глобалдық Экология (ғаламдық Экология) зерттейді. Глобалдық Экологияның теориясы негізін В.И. Вернадский тұжырымдаған биосфера туралы ілім құрайды.
Түрлері
Теориялық экология — тірі ағзалардың әр түрлі құрылымдық деңгейлерінің жалпы зандылықтарын зерттейді.
Іргелі экология — биосферадағы тірі азғалар мен сыртқы орта жағдайларының адамның іс-әрекеттері арқылы бүлінуін, оларды болдырмау және табиғат байлықтарын ұқыпты пайдалану жолдарын зерттейді.
Қорытынды
Қазіргі жалпы экологияның негізгі зерттеу нысандары жоғары биологиялық жүйелер (популяциялар,биоценоздар, экожүйелер, биосфера) және олардың уақыт пен кеңістік аралығындағы өзгерістеріне байланысты түрлі міндеттерді қамтиды. Олар:
1) организмдердің әр түрлі топтарының (популяциялардың, түрлердің және т.б.) сыртқы орта факторларымен өзара қарым-қатынастарын және олардың тіршілік ортасына әсер ету заңдылықтарын зерттеу;
2) биоценоздардағы көптеген түрлер популяцияларының бір-бірімен байланыс заңдылықтарынзерттеп анықтау;
3) тіршілік ортасы мен популяциядағы дара сандарының бір-біріне тәуелділігін зерттеу;
4) популяциялардағы тіршілік үшін күрес заңдылықтары мен табиғи сұрыпталу бағыттарын зерттеу;
5) орта жағдайларының организмдерге және олардың популяциялық жеке топтарына әсерін зерттеу;
6) адамның табиғатты тиімді пайдалану жолдарын және орта жағдайларына антропогендік факторлардың әсер етуін алдын ала болжауға байланысты зерттеулер жүргізу;
7) ауыл шаруашылығы зиянкестерімен күресу үшін биологиялық әдістердің тиімді тәсілдерін анықтап, қолданысқа енгізу;
8) өндіріс процестеріне жаңа қалдықсыз технология тәсілдерін кеңінен енгізуге арналған зерттеулер жүргізу.
