"Биология әлемінде" сыныптан тыс іс-шара

Тақырыбы: «Биология- әлемі»

Мақсаты: Оқушыларды биология ғылымының қызықты мәліметтерімен таныстыру және білімді, білікті болуға, шапшаңдыққа, алғырлыққа, тез ойлауға, достарымен топтасып жұмыс жасауға баулу.

Сайыс десе белсене араласатын көрермен қауым! «Биология әлемі» атты

6-9 сыныптар арасында биология  пәнінен өткізілетін танымдық сайысымызға қош келіпсіздер!

Сайыскерлеріміздің біліміне, шеберлігіне әділ бағасын беретін әділ-қазылар алқасымен  таныстырып өтетін болсам:

1. ___________________________________________________________

2. ___________________________________________________________

3. ___________________________________________________________

4. __________________________________________________________

Тапқыр,білгір,дарынды

Жарыс бар бүгін арынды

Биология пәнін сүйсең сен

Ортаға сал барыңды-

деп, сайысқа қатысушы топтарға сәттілік тілей отырып, сайысымыздың алғашқы турын бастасақ.

1 кезең

Ортамызға келіп тұр

Әр сыныптың жұлдыздары

Танысатын сәт келді

Жұлдыздардың сөзімен

«Таныстыру» кезеңінде әрбір топ өз атауларын,эмблемасын,ұранын айтады. 10 ұпай беріледі. Ендеше іске сәт.

2 кезең

Бір кезде білімнен от алған

Көрінер ізденген топ алдан

Келесі кезең де басталар

Ғажа йып ондық атанған

«Ғажайып ондық» кезеңінде 10 сұрақ  беріледі. Әр сұраққа 1 ұпайдан есептеледі.

1 топ

1. Алғаш жасушаны көрген ғалым (РОБЕРТ ГУК)

2. Микроскоптың көзбен көруге арналған бөлігі (ОКУЛЯР)

3. Жасушаның көбеюіне қатысатын бөлігі (ЯДРО)

4. Ұрықтан дамитын тамыр (НЕГІЗГІ ТАМЫР)

5. Микроскоптың жарық түсіретін бөлігі (АЙНА)

6. Жасуша ішіндегі сұйықтықты реттеп отыратын бөлігі (ВАКУОЛЬ)

7. Өсімдіктің ұзарып өсуін қамтамасыз ететін ұлпа (ТҮЗУШІ)

8. Негізгі тамыр өте жақсы жетілген тамыр жүйесі (КІНДІК ТАМЫР ЖҮЙЕСІ)

9. Өркеннің бүршік, жапырақ өсетін жуандау бөлігі (БУЫН)

10. Ұша алмайтын құс (ПИНГВИН)

2 топ

1. Саңырауқұлақты зерттейтін ғылым (МИКОЛОГИЯ)

2. Ең үлкен құс (СТРАУС)

3. Тісті емдейтін дәрігер (СТОМАТОЛОГИЯ)

4. Адамға ең жақын жүретін және бірге тұратын жануарлар (ИТ,МЫСЫҚ)                     

5. Гүлдің көбеюге қатысатын бөлімдері (АТАЛЫҚ,АНАЛЫҚ)

6. Бидайдың жемісі қалай аталады (ДӘНЕК)

7. Амеба кандай өсімдік (БІРЖАСУШАЛЫ)

8. Сорғыш құрттар өкілі (БАУЫРСОРҒЫШ)

9. Шұбалшаң қандай құрттар типпіне жатады (БУЫЛТЫҚ ҚҰРТТАР)

10. Бидай,жүгері,тары, күріш жемістері қалай аталады?(АСТЫҚ ТҰҚЫМДАСТАРЫ)

3 кезең

Білімнің гәусарын танып ал,

Биология әлемін танытар.

Әр түрлі образға енеміз

Әр түрлі көзқарас танытар.

«Образға ену» 5 ұпай

1. Самғап ұшып жүрген қыраннфң бейнесін салыңыз

2. Гүлдерді тозаңдандырып жүрген  ара  болыңыз

3. Бір-біріне ысылдасқан екі жылан болыңыз

4. Ұшып келіп,ағашқа отырып,елді оятқан тауықтың бейнесін сомдаңыз

5. Қасқырдан қашқан  қоян бейнесін көрсетіңіз

6. Гүлдеп шығып солып қалған  гүл

4 кезең

«Не жетпейді?» 5 ұпай

Бұл ойынның шарты төмендегі суреттің қалып қойған атын табыңыздар Микроскоптың бөлігін табу, тамырдың бөлімін табу.

1) Микроскоп бөлімі:
Бұрандалар, тұтқа, табан, айна, заттық үстелше, окуляр, көру түтігі (объектив)
2) Тамыр бөлімдері:
өткізу бөлімі, сору бөлімі, өсу бөлімі, тамыр оймақшасы (бөліну аймағы)

5 кезең

Бағындырып ең биік асқарды

Тылсымына тарататын жастарды.

Ендеше кәнекей назар салайық

«Анықтама бюросы» кезеңі басталды.

«Анықтама бюросы» 5 ұпай
1. Мысықтың төлін – марғау
2. Аққу төлі – көгілдір
3. Арыстан төлі – абадан
4. Түйе төлі – бота
5. Жолбарыс төлі – шөнжік
6. Қаз төлі – мамыр
7. Қой төлі – қозы
8. Түлкі төлі – түлкішек, мыршай
9. Сиыр төлі – бұзау
10. Ешкі төлі – лақ

6 кезең “Биологиялық пошта”. 5 ұпай

І топ

Гүлге тән белгілерді жинаңыз

ІІ топ

Жапыраққа тән белгілерді жинаңыз

1. Жіпше мен тозаңқаптан тұрады

2. Жай шатырлы өсімдік

3. Газ алмасу,су булану жасушалары болады.

4. Күлте жапырақша болады.

5. Тозаңдану процесі жүреді

6. Жанаспалы, борпылдақ жасуша

7. Сабаққа қарама- қарсы орналасады

8. Ине,бүйрек,жебе тәрізді

7 кезең

Білімге құлашты сермеңдер,

Білімсіз наданға ермеңдер.

Көпке үлгі ететін білгенді,

Кезеңі басталды ізденістер.

“Ізденіс”.
Бұл кезеңде өсімдіктер туралы қысқаша мағлұмат беріледі, ол қандай өсімдік екенін табу үшін 2 мүмкіндік беріледі. 1 мүмкіндіктен тапқан топқа 10 ұпай, 2 мүмкіндіктен тапқан топқа 5 ұпай.

1 сұрақ.

1-мүмкіндік. \

Мен жылуды, ылғалды, жарықты және құнарлы топырақты, суды сүйетін дақылмын. Қайнатпам - асқазан ауруына қолданылатын тамаша дәрі.

2-мүмкіндік.

Мені өсіруден дүние жүзілік рекорд жасаған Ыбырай Жақаев.

Сонда мен қай өсімдікпін?

(Күріш)

2 сұрақ.
1-мүмкіндік.

Мен екі жылдық көкөністік дақылдардың маңыздыларының бірімін. Сыртқы келбетім қабыршақты құрғақ, сары, ақ кейде күлгін түсті болып келеді

2-мүмкіндік.

Мені шұжық өндіруде, сүрлеме жасауда, асқа дәм беретін зат есебінде пайдаланады. Тұмау, жүрек жұмысын жақсартатын дәрі ретінде қолданылады.

(Пияз)

8 кезең

Білімнен емеспіз кенде біз,

Өйткені Тәуелсіз елде біз.

Сақадай сай болса өрендер,

Ендеше басталар бәйгеміз

“101 жұмбақ”. 5 ұпай

1.Үсті толы ине,
Бірақта, іс тігіп,
Қадамайды түйме (кірпі)

2.Денесі буылтық,
Сырты жасыл түк.
Өзі сұр, бөрі емес,
Ұзын құлақты, қоян емес,
Жұмыр тұяқты, жылқы емес. (есек)

3.Сауыттан мықты шапаны

Жиырылып кейде жатады (тасбақа)

4.Кішкене ғана бойы бар

Айналдырған тоны бар

Қанар қапта не болса

Бәрін жейтін ойы бар (тышқан)

5.Басына өскен тарбиып

Жапырақсыз бұтағы

Алады одан қан құйып

Емге шипа ол дағы (бұғы)

6.От басында құмған

Екі көзін жұмған (мысық)

7.Сайқымазақ қулығы бар

Барған жерде ұрлығы бар

Бұл қандай аң ұғып ал (түлкі)

8.Иір иір денесі сахараның кемесі

Ащы шөптер тамағы

Шөлге шыдап бағады (түйе)

9 кезең

Білімді тұрады жарасып,

Болашақ әлемге жол ашып.

Дарынды мекенін танытар,

Шешендік кезеңі жол ашық.

« Шешендік » 20 ұпай
Тақтаға 1, 2, 3, 4, 5, деген жазулары бар 5 шаршы ілінеді. Әрбір санның артында тақырыптар берілген. Оқушы санды таңдайды, қандай тақырып шыққанына байланысты, өз ойын жеткізеді. Жоғарғы ұпай - 50, төменгі ұпай - 20.

1. Гүл - адам өмірінің сәні.
2. Темекі - денсаулық дұшпаны.
3. Қымыз - шипалы сусын.
4. Пияз - ауруға қарсы мың да бір ем.
5. Өсімдік - өмір тірегі.

Мүғалім: Бүгінгі білімділер сайысы өз мәресіне жетті. Олай болса сайыстың қортындысын шығарып, жеңімпаздарды анықтау үшін ортаға әділ қазыларды шақырамыз. 

Қош демейміз әлі талай сайыс бар 
Өнерлерің өрлей берсін қайыспаңдар 
Ойлы орта кеңейсін күннен күнге 
Өскен елдің жұртынан қалыспаңдар. 
Бүгінгі сайысымызды аяқтаймыз. Қош сау болыңыздар!!!Рахмет!!!

Гүл - адам өмірінің сәні.

Темекі - денсаулық дұшпаны.

Қымыз - шипалы сусын.

Пияз - ауруға қарсы мың да бір ем.

Өсімдік - өмір тірегі.