Биология саба?ында жа?а технологияларды ?олдану н?тижесі

Биология  саба?ында  жа?а  технологияларды  ?олдану  н?тижесі

Когиева  Жайнаг?л

А?марал негізгі  орта  мектебі

.

?азіргі кезде д?ние ж?зінде білімні? ?леуметтік р?лі артып, адамны? болаша?ы оны? ал?ан біліміні? сапасына, ойлау де?гейіне байланысты болып отыр. Осы т?р?ыда жа?а технологияны? тиімді ?діс-т?сілдерін жас ?рпа?ты? бойына сі?іре отырып, ?орша?ан ортаны ?ор?ау ар?ылы экологиялы? т?рбие беру ?стаздарды? басты міндеті болма?. Ол ?шін ?рбір ?стаз ?немі шеберлігін арттырып отырмаса, бала де?гейіні? дамуы т?мендейді. Осыны? б?рі бір к?нні? іс-?рекеті емес, о?ан уа?ыт керек. «Адамны? адамшылы?ы а?ыл, ?ылым, жа?сы ата, жа?сы ана, жа?сы ??рбы, жа?сы ?стаздан болады» деп ?лы Абай  атамыз айт?андай «білім беру ж?йесіні? басты міндеті о?ытуды? жа?а технологияларын енгізу білім беруді а?параттандыру, халы?аралы? коммуникациялы? желілерге шы?у, ?лтты? ж?не жалпы адамзатты? ??ндылы?тарды ?ылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды ?алыптастыру?а, дамыту?а ж?не к?сіби шы?дау?а ба?ыттал?ан білім алу ?шін ?ажетті жа?дайлар жасау». (Н.Назарбаев Жолдауынан).Жалпы білім беретін биология п?ніні? негізі бастауыш білім беру сатысында д?ниетану п?ні негізінде ??рылады. Б?л п?н бойынша о?ушылар?а елімізді? таби?аты, таби?и байлы?ы, экономикасы, ?ылымы мен м?дениеті, этика, эстетика, адам-адам, адам-?о?ам, адам-таби?ат арасында?ы ?арым-?атынас т?рлері жайында ?ылыми стандартты? ??ымдар беріледі.  ?азіргі кезде ?о?амны? ?леуметтік-экономикалы? ?міріндегі т?бірлі ?згерістерге байланысты білім ж?йесінде ж?не оны? мазм?ны мен о?ыту технологиясында да ?згерістер болып жатыр.Б?гінгі к?нгі ?рпа? шексіз м?мкіндік ту?ан заманда ?мір с?ріп жатыр.Б?гінгі о?ушыны ?лемде болаша?ына д?рыс та?дау жасай алатын,?тымды шешім ?абылдай алатын,сондай-а? ?зіні? ?міріндегі ?згерістер а?ымына икемделе білетін ?абілетіне байланысты ?мір с?ру т?ртібі к?тіп т?р.Мектептегі білім беру міндеттеріні?  негізгілеріні? бірі?о?ушыны? шынайы ?лем жа?дайында?ы ?мірге дайындау.Б?гінгі к?нгі білім беру ж?йесі алдында о?ушыны ойлану?а ?йрету,?ай жаста болмасын алдынан шы?атын т?рлі м?селені шешуге ?ажетті ?рекет т?сілдерін ?йрету міндеті т?р.?азіргі мектепті философтар„Адамзатты? ?зіне-?зі ?ой?ан ?а?паны? деп айтып ж?р.Мектеп бітірушілерді?  3 пайызы ?ана жо?ары де?гейдегі шы?армашылы? білім ?німін ??ру?а ?абілетті болса,бастауыш мектеп о?ушысыны? жа?дайы ?андай бол?аны б?рімізге белгілі.

?азіргі мектеп т?жірибесінде о?ушыны тапсырманы айнытпай орындаушы ретінде т?рбиелеу басым ба?ыт алып отыр.Ол о?ушыны? ?з бетімен ойлануына, ?зіндік пікірін білдіруіне кері ы?пал етіп,білім алу?а деген ?ызы?ушылы?ын т?мендетеді.

Сонды?тан б?гінгі к?ні елімізді? білім  ж?йесінде о?ыту ?дерісін ты? идеялар?а негізделген жа?а мазм?нмен ?амтамасыз ету міндеті т?р. 

Биологияны  о?ыту ?дістемесі мен о?у н?тижесі:

-биологияны  о?ыту ?дістемесі,атынан к?рініп т?р?андай, ?дістемелік,демек  жаратылымды? емес,?о?амды? п?н болып табылады.Білім салаларыны? ішінде о?ан теориялары мен дидактиканы о?ыту,т?рбиелеу  ж?не ?ызы?ушылы?ын арттыру жатады. Демек,психологиямен педагогикада бар табыстар,сонымен ?атар жо?арыда келтірілген ой-т?жырымдар биология м??аліміні? біліктілігіне тікелей ?атысы бар.

Осы т?жырымдар?а с?йене отырып,тарихты о?ыту н?тижесінде ?алыптасу?а тиіс білік-да?дыларды атайы?.

                          Биология саба?ында?ы п?наралы? байланыс.
Жас ?рпа??а саналы т?рбие, сапалы білім беру – б?гінгі к?нні? ?зекті м?селесі екенін ?о?амны? ?азіргі даму кезе?інде болып жат?ан ?леуметтік - саяси ж?не жа?а технологиялы? ?згерістер, т?рбие мен білім беру ж?йелеріні? ісін жа?а саты?а к?теру ?шін білім саласында жа?а, тиімді ?діс - т?сілдерді ?олдануды? ?ажеттілігі д?лелдеп отыр.
Жалпы білім беру ж?йесіндегі ж?не мектеп м??аліміні? алдында т?р?ан к?лемді ?рі жауапкершілігі мол міндеттерді? бірі – о?ушы?а тияна?ты білім беру болып табылады.
?з маманды?ын шын с?йетін, ?зі о?ытатын п?нін жа?сы к?ретін м??алім ?рбір саба?ын ерекше дайынды?пен ж?не ?немі ізденіс ?стінде ж?ргізеді. О?ушыларды? ынтасын арттыру, п?нге ?ызы?ушылы?ын дамыту, білімді берік те саналы жеткізу жолында жа?аша ?діс - т?сілдерді ізденіп ?олданады.
Мемлекетті? к?шеюі мен ?лтты? г?лденуі дарындылар?а, таланттылар?а т?уелді екені белгілі. Ал дарындылар т?лім - т?рбиені? алды??ы шегінде ж?рген м??алімдер алдынан шы?атыны с?зсіз. О?ыту мен т?рбиелеу ма?сатында ж?ргізілген ж?мысты? тиімді к?рсеткіштеріні? бірі – о?ушыны? белсенділік ?абілеттері ж?не п?нге деген ?ызы?ушылы?ын ояту, тере? де мазм?нды білім беру, ой - ?рісін, шы?армашылы? ізденісін дамытып, ?азіргі нары? заманы б?секесіне т?теп бере алатындай білікті т?рбиелі ш?кірт, азамат т?рбиелеу.
?азіргі кездегі ?о?амда?ы ?згерістер білім беру ж?йесіне де ы?пал ететіні с?зсіз. М??алімге білімді біржа?ты формада емес, о?ушыларды? о?уын бас?ару, ба?ыт - ба?дар к?рсетіп, жол сілтеп, ке?ес беріп отыру ?ызметін ж?ктейді. Т?рлі тапсырмалар мен жатты?улар ар?ылы теориялы? т?рлі м?селелер, ?а?идалар ме?гертілуі тиімді болып табылады.
Саба?та о?ушы ?ызы?ушылы?ын арттыру ?шін ойын - саба?тарын ж?ргізу ?те тиімді. Ойын ж?нінде белгілі педагог В. А. Сухомлинский: «Ойынсыз а?ыл - ойды? ?алыпты дамуы жо? ж?не олай болуы м?мкін емес. Ойын дегеніміз – ?ш?ын, білуге ??марлы? пен еліктеуді? маздап жанар оты» деген болатын. Сонды?тан да ойын т?рлерін кірістіре отырып ?тілген саба? о?ушыны? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыра т?седі. Я?ни, м??алім о?ушымен саба? барысында ?здіксіз ж?мыс істеуі керек. Сонымен бірге о?ушыны? саба? барысында?ы ролін арттыра т?су ?ажет. Сонда ?ана о?ушыны? дарындылы? ?абілеті шы?дала т?седі.
Ойын баланы? к??ілін ?сіріп, ойын сергітіп ?ана ?оймай, сонымен ?атар оны? таным т?сінігін арттырады. Балалар ойын ар?ылы бір бірімен тез тіл табысып, жа?сы ??ысады, бір бірінен ептілікті, тап?ырлы?ты ?йренеді.
О?ытып т?рбиелеудегі негізгі ма?сат – оларды мектептегі о?у?а, ?йымшыл-ды??а, е?бек етуге даярлау, оларды? бойына адамгершілік ?асиеттерін ?алыптастыру, ойлау, с?йлеу ?абілетін дамыту. Саба? ?стінде ж?ргізілетін ж?мыс т?рлері, та?ырып?а сай алын?ан т?рбиелік м?ні бар ойын т?рлері о?ушыны? ойлау белсенділігін ?ажет етеді.
?р саба?тарда «Ж?рме?ке саба?», пресс - конференция, «Сот саба?ы», «Ертегі саба?ы», «Сахналау саба?ы», «Биологиялы?  КВН саба?ы», т. б. ойын т?рлерін орнымен ?олданып оны ?ызы?ты ету ар?ылы білімге ынта - ы?ыласын, п?нге с?йіспеншілігін ?алыптастыруын к?здейді. Ойын ар?ылы о?ушы ?з бетімен ж?мыс істеуге, ?здігінен ?орытынды жасау?а ?йренеді.
Биологиялы? білім  н?тижесінде – ойлай алу,с?йлей алу да?дылары,-эмоционалды? ерік-жігер,-шы?армашыл ?рекет ету да?дылары ?алыптасады,дами т?седі. Осылайша білім алу н?тижесінде о?ушы талдау?а (анализдеуге),жина?тау?а(синтездеуге),білімді ж?йелеуге, ба?ылау?а, ?оры-тынды  жасау?а, н?тижені тексеруге ?йренеді ж?не(немесе)осы білік-да?дыларын шы?дайды.Практикада осындай салаларды ?алыптастыру?а болатынды?ына к?з жеткіздік. Б?ны? ай?а? ретінде келесідей жа?ымды ?згерістер динамикасын атай аламыз.

1.О?ушылар тапсырмаларды ж?йелі орындау?а ?йренеді;

2.Біртіндеп к?рделендірілген тапсырмаларды орындау?а да?дыланады.Демек,?мірде кездескен танымды? тос?ауылдарды,?иынды?тарды же?уге ?йренеді;

3.Олар БДД-ны игеруді? жоспарын ??рып,?орытынды шы?арып,негізгі ойды б?ліп алу?а тырысатын болады;

4.О?ытуда пайдаланылатын проблемалы? с?ра?тар ?мірден алынатынды?тан,осындай м?ліметтерді т?жірибеде ?олдану да?дылары ?алыптасады;

5.О?ушылар ?з білімдерін ?здері ба?алап,?з де?гейлерін аны?тау?а м?мкіндік алатынды?тан,білім алу?а деген жауапкершілікті сезінеді;

6.?р т?рлі а?парат к?здерімен ж?мыс істеу да?дылары ?алыптасады;

7.Айтыл?анны? барлы?ы о?ушыларды ?зіндік ой ?орыту?а,ойын ж?йелеуге,н?тижесін шы?арып,сыни ба?алау?а ?йретеді.

                                                                                            Шы?ыс  ?аза?стан  облысы

                                                                                 Катон?ара?ай  ауданы

                                                                                  А?марал  ауылы