Ж?рек – ?ан тамырлары ж?йесіні? аурулары ж?не оларды? алдын алу

?ан кету т?рлерін ажырата білуге ?йрету, ж?рек ?ан тамырлары ж?йесіні? ауруларыны? анатомиялы?-физиологиялы? т?сініктерін ?алыптастыру ж?не оларды? алдын алу?а ?йрету, денсаулы?ты са?тауда ж?не ж?рек-?ан тамырлары ауруларыны? алдын алуда ж?ректі жатты?тыруды? ма?ызын к?рсету;

О?ушыларды? ?ауіпсіздік техникасын ж?не ?зін-?зі ба?ылау да?дысын ?алыптастыру, ?зіні? денсаулы?ын са?тауда жина?ылы??а ж?не зейінділікке ?йрету, санитарлы?-гигиеналы? да?дысын т?рбиелеу, салауатты ?мір с?руге ?йрету, денесін жетілдіруге ?йрету;

О?ушыларды? ойлау ?абілетін, синтездеу, талдау, ?орытындылау, на?тылау ?асиеттерін дамыту, ж?йке ж?йесіні? ?ызметін ?йрету.

К?рнекілігі : тірек сызбалар мультемедиалы? проектор, компьютер, суреттер.

Саба?ты? т?рi: д?ст?рлі

?олданылатын ?дiстер:

С?ра? – жауап, с?хбат, биологиялы? диктант, зертханалы? ж?мыс,

СТО элементтері.

П?н аралы? байланыс: ?дебиет, дене шыны?тыру, ?мір ?ауіпсіздік негіздері.

Саба?ты? барысы :

1. ?йымдастыру кезе?і

2. ?й тапсырмасын с?рау

3. Жа?а саба?

4. Зертханалы? ж?мыс

5. Пысы?тау с?ра?тары

6. ?йге тапсырма беру

?йымдастыру,амандасу о?ушыларды т?гендеп саба??а к??ілін аудару

?й тапсырмасын с?рау:Капиллярлы? ?ан кетуде жара?атта ?ан тамшыларыны? б?лінуі бай?алады. Капиллярмен ?ан баяу а?атынды?тан, м?ндай ?ан кетуді то?тату о?ай. Ал?аш?ы к?мек к?рсеткенде, жара?атты йодты? спирттегі ерітіндісімен 5 пайызды? ??деп, таза д?ке та??ышына салу керек.

Веналы? ?ан кету ?ою т?сті ?ан а?атын вена за?ымдан?анда болады. Ірі веналар за?ымдан?ан кезде капеллярлы? ?ан кетудегі сия?ты жара?ат ма?ын йод ерітіндісімен ??деп, ?ысатын та??ыш салу керек. Ая?-?ол жара?аттан?ан жа?дайда о?ан ?ан ж?руді азайту ?шін к?теру керек. Егер ?ысатын та??ыш ?ан кетуге к?мектеспесе, онда міндетті т?рде д?рігерге апару керек.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ж?рек – ?ан тамырлары ж?йесіні? аурулары ж?не оларды? алдын алу»

Абдрахманова Фарида Елтайқызы

Амантоғай жалпы білім беретін орта мектебінің

биология пәнінің мұғалімі

Амантоғай ауылы

Аманкелді ауданы

Қостанай облысы

М ақсаты:

Қ ан кету түрлерін ажырата білуге үйрету, жүрек қан тамырлары жүйесінің ауруларының анатомиялық-физиологиялық түсініктерін қалыптастыру және олардың алдын алуға үйрету, денсаулықты сақтауда және жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алуда жүректі жаттықтырудың маңызын көрсету;

О қушылардың қауіпсіздік техникасын және өзін-өзі бақылау дағдысын қалыптастыру, өзінің денсаулығын сақтауда жинақылыққа және зейінділікке үйрету, санитарлық-гигиеналық дағдысын тәрбиелеу, салауатты өмір сүруге үйрету, денесін жетілдіруге үйрету;

О қушылардың ойлау қабілетін, синтездеу, талдау, қорытындылау, нақтылау қасиеттерін дамыту, жүйке жүйесінің қызметін үйрету.

Көрнекілігі : тірек сызбалар м ультемедиалық проектор , компьютер, суреттер.

Сабақтың түрi: дәстүрлі

Қолданылатын әдiстер:

С ұрақ – жауап, сұхбат, биологиялық диктант, зертханалық жұмыс,

СТО элементтері.

Пән аралық байланыс: әдебиет, дене шынықтыру, өмір қауіпсіздік негіздері.

С абақтың б арысы :

1. Ұйымдастыру кезеңі

2. Үй тапсырмасын сұрау

3 . Жаңа сабақ

4. З ертханалық жұмыс

5 . Пысықтау сұрақтары

6 . Үйге тапсырма беру

Ұйымдастыру,амандасу оқушыларды түгендеп сабаққа көңілін аудару

Үй тапсырмасын сұрау:

Үй тапсырмасы

“ Менен –сұрақ, сізден – жылдам жауап” жедел сұрақтар

1.Қан тамырлармен қалай қозғалады? 2.Артериялық қысым дегеніміз не? 3. Ең жоғарғы қысым қай тамырда болады? 4.Ең төменгі қысым қай тамырда болады? 5. Гипертония дегеніміз не? 6. Гипотония дегеніміз не? 7. Тамырдың соғуы дегеніміз не 8. Қалыпты жағдайда тамыр неше рет соғады? 9. Адамның артериялық қысымын қандай құралмен өлшейміз? 10. Қысымды өлшейтін құралды таныстыр.

Қан қысымын өлшеу

Т амырдың соғуын санау

Ж анды матор сынбайды, Күні – түні тынбайды. Кейде оның жұмысын, Дәрігерлер тыңдайды.

Ж үрек

Ж үрекке сипаттама беріңіз .

Т арам – тарам бір ғалам, Айқұш – ұйқыш шырғалаң. Толған ағыс тоқтаса, Жоғалады бір адам.

Қ антамырлар

Қ антамырларын ата.

М ақсаты:

Жүрек - көрінетін, көрінбейтін сырлары бар жан айнасы. Ж үрек – бүкіл дененің басқарып тұрған хатшысы . Жүрек – бастан аяқ дененің компьютері . Жүрек – көзге көрінбейтін дүниені көретін дененің телескопы .

Т емекі тарту

Ж үректің жұмысына кері әсер ететін іс-әрекеттер

А з

қимылдау

М өлшерден тыс

тамақтану

С пиртті сусындарды ішу

Д ене жаттығуын жасау

Ж үректің жұмысын нығайту үшін

Е ңбекпен айналысу

С алауатты өмір салтын ұстану

Т аза ауада тынығу

Ш амадан тыс дене және психикалық жүктеме жүректің қалыпты жұмысын бұзып, жүрек ауруларын туғызуы мүмкін.

Ж үрек ауруларының себептері

1. Ж үректе оттектің жетіспеуі

Мүшелердің қанмен қамтамасыз етілуі біртіндеп төмендеп, содан кейін тоқтап қалуы жүректің қандайда бір бір бөлігінің жансыздануына, яғни жүрек инфарктіне себепші болуы мүмкін.

3. Зиянды заттар пайдалану арқылы жүректің жұмысы нашарлайды.

Ж ҮРЕКТЕ ОТТЕКТІҢ ЖЕТІСПЕУІ

Адамға ауа жетпей қалады

Жүрекке үгу әдісі бойынша көмек беру

Үгу әдісі екіге бөлінеді

Сыртқы үгу ( жабық)
Ашық үгу (ішкі)

Жабық үгу жасағанда, кеуденің алдыңғы қабырғасы мен омыртқаның арасында жасанды қысым түсіру.

Қан итеріліп шығады және қан айналу ағзаны оттекпен қамтамасыз етеді

З иянды заттар

Т емекі тарту

Ішімдік ішу

Е сірткі қолдану

Т емекінің зияны

І шімдіктің зияны

Қан кеткенде көрсетілетін алғашқы көмек

Қан кетудің түрлері

капиллярлық

веналық

артериялық

Капиллярлық қан кету кезінде көрсетілетін алғашқы көмек

Капиллярлық қан кетуде жарақатта қан тамшыларының бөлінуі байқалады. Капиллярмен қан баяу ағатындықтан, мұндай қан кетуді тоқтату оңай. Алғашқы көмек көрсеткенде, жарақатты йодтың спирттегі ерітіндісімен 5 пайыздық өңдеп, таза дәке таңғышына салу керек.

Веналық қан кету кезінде көрсетілетін алғашқы көмек

Веналық қан кету қою түсті қан ағатын вена зақымданғанда болады. Ірі веналар зақымданған кезде капеллярлық қан кетудегі сияқты жарақат маңын йод ерітіндісімен өңдеп, қысатын таңғыш салу керек. Аяқ-қол жарақаттанған жағдайда оған қан жүруді азайту үшін көтеру керек. Егер қысатын таңғыш қан кетуге көмектеспесе, онда міндетті түрде дәрігерге апару керек.

Артериялық қан кету кезінде көрсетілетін алғашқы көмек

Адам өміріне артериялық қан кету едәуір қауіпті болып саналады. Бұл кезде көп қан кетеді. Артериялық қан кету ашық алқызыл түсті қанның жарақаттан атқылап ағуымен ерекшелінеді. Мұндай қан кетуде зақымданған жерден сәл жоғары тамырды сүйекке саусақпен басып тұрып, жүйкеге зиян келтірмеу үшін жұмсақ мата салып жгутпен қысу керек. Егер жгут дұрыс салынса, қан кету тоқтайды. Ұлпалар жансызданып қалмауы үшін жгутті 2 сағаттан артық ұстауға болмайды. Сондықтан жгут салынған уақытты дәл көрсетіп, зардап шеккен адамды тез арада ауруханаға жеткізу керек.

Биологиялық диктант Адам денесіндегі венаның жалпы мөлшері................. қарағанда көп. Қан жүректің ............ жұмысына байланысты қозғалады. Ересек адамда тамырдың соғуы минутына .......... соққы құрайды. Адамның артериялық қысымын ................. арқылы өлшейді.

Салыстыр

Артерия қан тамыры Вена қан тамыры

З ертханалық жұмыс : Қан кеткенде алғашқы көмек көрсету

Керекті құрал-жабдықтар: қысатын таңғыш, бұрайтын таяқша, әр түрлі созылғыш жгут, жай бинт, йодтың спирттегі 5 пайыздық ерітіндісі.

Жұмыс мақсаты:

Жгут салуды үйрену
Қан тамырлары жүйесінің құрылысы мен қызметі туралы білімдерін пайдаланып, артериялық және веналық күшті қан кету кезінде жгут салу туралы әрекетті түсіндіру.

Сәйкесін тап

Қан жүректен барлық мүшелер мен ұлпаларға ағатын тамырлар

Вена қан тамыры

Артерия қан тамыры

Ең жіңішке қан тамырлар

Капилляр қан тамыры

Қан мүшелер мен ұлпалардан жүрекке ағатын едәуір ірі тамырлар

Жұмыс реті: 1. 40-параграфтан жгут салу ережесін оқыңдар. 2. Шартты түрде қан кетуді тоқтату үшін досыңның білегіне жгут салыңдар. 3. Әрі қарай: параграф мазмұнында алғашқы көмек көрсету сипатталған. Өз әрекеттеріңді осы нұсқаулар ға сәйкес жүргізіңдер.

Тапсырма: Өз әрекетіңді түсіндіріп, жгут салу ретін сипаттаңдар: а) алдымен қан кету түрін анықтап алу керек, себебі .............................. ә) жгутты зақымданған жерге салу тәртібі: ........................................................ б) жгутты былай салу керек.......................... в) жгутты, шамамен, ........... Сағат ұстау керек, себебі....................

Қорытынды:

Жүрек және қан тамырларының қалыпты жұмысы үшін қандай жағдайлар керек?.
Жүрек ауруларының негізгі себептері неде?
Ішімдік пен темекінің жүрек қан тамырлары жүйесіне қалай әсер етеді?
Капеллярлық қан кетуді қалай тоқтатады?
Веналық қан кеткенде қандай көмек көрсетіледі?
Артериядан қан кетудің қауіптілігі неде?
Артериядан қан кеткенде қандай алғашқы көмек шаралары көрсетіледі?
Жгутты неге 2 сағаттан артық ұстауға болмайды?

Жас жеткіншек! Сіз өзіңізді құрметтеуге тиіссіз. Бойыңыздағы бар қабілетіңізді тек жақсылыққа бағыттай біліңіз. Зиянды әдеттерден, ішімдіктен, шылымнан, есірткіден аулақ болыңыз. Бойыңызды ластамай, жан – дүниеңізді таза ұстаңыз. Өзіңіздің бос уақытыңызды пайдалы іске аранаңыз. Ар-намысыңызды биік ұстаңыз. Өз тағдырыңыз – өз қолыңызда. Адам өмірге бір – ақ рет келеді., оны жақсы етіп сүру сіздің қолыңыздан келеді. Өзіңізге сеніңіз. Өзіне сенімді адам ғана өзгелердің теріс әсеріне бағынбай, өзін сақтай алады. Денсаулығыңыз мықты болсын, спортпен айналысыңыз. Сіз ел үшін керексіз. Өйткені сіз – тәуелсіз еліміздің болашағысыз!