Жор?алаушылар

• № 28 орта мектеп
• Пәні : Биология
• Пән мұғалімі : Ералиева Феруза
• Сыныбы : 7
• Сабақтың тақырыбы :
• “ Жорғалаушылардың дене құрылысы және тіршілік әрекеті”

Сабақтың мақсаты :

Білімділік:

Жорғалаушылардың

түрлері,тіршілігі,

құрылысы туралы

білімдерін

қалыптастыру .

Тәрбиелілік:

Оқушыларды

қоршаған ортаны

қорғауға,қамқор

болуға үйрету,

сыйластыққа

тәрбиелеу

Дамытушылық:

Оқушылардың

танымдық

қабілетін арттыру,

шығармашылық

қабілетін

дамыту.

To cope with information overload, we rely on two heuristics, or judgmental shortcuts, when we make decisions: availability and representativeness. Both types create biases in a decision maker’s judgment. Another bias is the tendency to escalate commitment to a failing course of action.

Availability Heuristic. Using the availability heuristic, people tend to base their judgments on information that is readily available.

Representative Heuristic. People often assess the likelihood of an occurrence by drawing analogies and seeing identical situations where they do not exist.

Escalation of Commitment. In spite of negative feedback, some managers escalate commitment to a failing enterprise, “throw good money after bad,” if they believe that they are responsible for the failure. They do so to avoid admitting they made a poor decision and to appear behaviorally consistent. In contrast, effective managers differentiate between situations where persistence will or will not pay off.

2

• Сабақтың түрі: Аралас сабақ
• Сабақтың типі: Жаңа білімді игеру
• Оқыту әдісі: Баяндау,тест,тірек сызба,топтық,жобалау жұмыс, сайыс,интерактивті тақта
• Сабақтың көрнекілігі: суреттер,слайдтар,активоид

Пәнаралық байланыс: Әдебиет

география, экология

• Жұмыс формасы : Ұжымдық, топтық, жеке

Сабақтың барысы

• І.Ұйымдастыру кезеңі /сыныпты топқа бөлу/
• 1/балықтар . 2/қосмекенділер . 3/Жорғалаушылар
• ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
• “ Кім тапқыр” кестемен жұмыс
• ІІІ. Өткен сабақты қайталау
• Тест тапсырмасы/активоидпен жұмыс/
• ІУ.жаңа сабақ /баяндау,электронды оқулық/
• У.Жаңа сабақты бекіту.сұрақ-жауап
• УІ.Қорытынды
• “ Кім жылдам” ойыны
• Жоба жасау “әр топ өз аттарын қорғап шығу”
• УІІ. Үй жұмысы 54 оқу тест құрастыру
• УІІІ. Бағалау жеңімпаз топты мадақтау

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

• “ Кай топ алғыр” .

Қос мекенділердің асқорыту жүйесін ретімен орналастыр

1/ Өңеш .2/ Аш ішек. 3/қарын. 4/клоака

5/Ұйқы безінің сөлі,өт. 6 /Ауыз қуысы

7/ Тоқ ішек . 8/Жұтқыншақ

Жауабы : 6,8,1,3,2,5,7,4.

Кестемен жұмыс

1/Тритондар мен саламандралар

2/Америкада,Үндістанда Цейлонда кездеседі.

3/Зиянды жәндіктермен қоректенеді

4/Дернәсіл кезеңінде қыстап шығады

5/Жер астында ін қазып ,тіршілік етеді

6/ Жетісу бақатісі. 7/сақиналы құртпошым

8/секеңдеп қозғалады 9/қызыл бақа

10/іштей ұрықтанады 11/ 3500 түрі бар

12/ 350 түрі бар 13/ 170 түрі бар

Аяқсыз

Құйрықты

құйрықсыз

Жауабы : 6,8,1,3,2,5,7,4 .

Аяқсыз

2,5,7,10,13

Құйрықты

құйрықсыз

1,4,6,12

3,8,9,11,

ІІІ.Өткенді қайталау активоидпен жұмыс

Тест сұрақтары

1.Балықтарды зерттейтін ғылым

а/герпетология в/орнитология с/ ихтиология

2.Акула жіктеу бойынша қай класқа жатады .

а/ сүйекті в/ шеміршекті с/ сүтқоректі

3/сүйекті балықтардың тыныс алу мүшесі

а/ өкпе в/ тері с/ желбезек

4.Алғаш құрлыққа шыққан омыртқалы жануар

а/ бекірі в/ тасбақалар с/ қосмекенділер

5.Балықтардың жүрегі неше қуысты

а/ 5 в/ 2 с/ 1

6. Қосмекнділердің жүрегі неше қуысты

а/ 2 в/ 4 с/ 3

7.Сүйекті балықтарда алғаш рет пайда болған мүше

а/ құйрық в/ қуық с/ көз

ІУ.Жаңа сабақ

1/Баяндау

Электронды оқулықпен жұмыс

Жорғалаушылардың 8000-ға жуық түрі бар.

Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген

Түрлері : кесірткелер,құбылғылар, жыландар,тасбақалар,крокодилдер.Жорғалаушыларды зерттейтін ғылым “герпетология”

деп аталады.

Дене бөліктері

бас

мойын

тұлға

Құйрық бес саусақты аяқ

Терісі : мүйізді қабыршақпен қапталған,құрғақ.Өсу кезеңінде терісі үнемі түлеп, түсіп отырады.

Қаңқасы

5 бөлімнен

тұрады.

бассүйек

Омыртқа жотасы

Йық белдеуі мен алдыңғ аяқ

Жамбас белдеуі мен артқы аяқ

Кеуде қуысы алғаш пайда болған

Саусақ ұшында мүйізді тырнақтар бар

Тыныс алуы - танау тесігі,көмей,кеңірдек,өкпе

Қан айналымы -жүрегі 3 қуысты,екі құлақша бір қарыншадан тұрады.Қарыншасы жартылай пердемен бөлінген.Денесіне аралас қан тарайды.Тек

крокодильдің жүрегі толық 4 қуысты .

Зәр шығаруы –жамбасқа жақын орналасқан екі бүйрек,екі несепағар,қуық,клоака

Жүйке жүйесі -алдыңғы ми сыңарларының сыртында ми қыртысының нышаны пайда болған.Жаңа зеландиядағы гаттерияның аралық миында төбе көздері орналасқан.

Сезім мүшелері

Көбеюі –дара жынысты,іштей ұрықтанады

Көзі қозғалмалы қабақты

Есту мүшесі ортаңғы,ішкі

Танау қуысы иіс сезу

Тұмсықбастылар отряды

Өмір сүру ұзақ-50 жыл

Ертеден келе жатқан

“ тірі қазынды”

Қабыршақтылар отряды

• Өкілдері: құбылғылар,жыландар,кесірткелер.
• Құбылғылардың мойны қысқа,құйрығы ұзын,құйрығымен ағаш бұтақтарына оралып тұрады.Денесінің түсі тез өзгереді. Бунақденелілермен қоректенеді.Жыланның қабырғаларының ұштары бұлшықеттерінде бос жатады,сондықтан ирелеңдеп тез қозғалады.Қазақстанда жыланның 19 түрі бар,4 түрі улы.Кәдімгі және дала сұржыланы,қалқантұмсық,қаражылан.Жыланның улы бездері үстіңгі жақ сүйектерінде орналасқан,уы сарғыш түсті,йіссіз.Жылан шаққанда адам есінен танып сандырақтайды.Жыланның уы тез денеге таралмауы үшін,жылан шаққан жерден жоғары мықтап таңу керек.Еліміздегі ең үлкен кесіртке-сұр келес.Ол Қазақстанның оңтүстігіндегі Қызылқұмда тіршілік етеді.Аяқсыз кесіртке-сарлан оңтүстік өңірде кездеседі, саны аз,қызыл кітапқа тіркелген.

Тасбақалар отряды Денесі мүйізді сауытпен қапталған.Дала тасбақасының аяқтары 4 саусақты,оңтүстіктің шөлейітті аймақтарында кездеседі.Жылына 3-4 ай белсенді тіршілік етеді,қалған уақытта /жазғы ыстық және қыста/ұйқыда болады.11- 12 жылда жыныстық жағынан жетіледі.Теңіздерде мүйізді сауыты жоқ , жұмсақ терілі тасбақалар тіршілік етеді.

• .

Крокодилдер отряды

Жорғалаушылардың жоғары сатыдағы тобы.Бұл отряд 3 тұқымдасқа бөлінеді. Нағыз крокодилдер, қолтырауын, азғы/тәмсақ/.Олар өзен көлдерде тіршілік етеді.Тістернің саны көп. Жүрегі 4 қуысты.Терісі қымбат, сондықтан арнайы фермаларда

қолдан өсіреді.

Жаңа сабақты бекіту 1/Жорғалаушыларкласы неше отрядқа бөлінеді ? 2/жорғалаушылардың саны қанша ? 3/Үш көзді жорғалаушы ? 4/Жорғалаушылар мен қосмекенділердің жүрегінің айырмашылығы қандай 5/жыланның уы тілілінде деген дұрыс па ?

Сабақты қорытындылау /Жоба жасау/ 1/”Кім жылдам ойыны ?”

1/Өкпесіменде,терісіменде тыныс алады /қосмекен/

2/Жамбасқа орналасқан екі бүйрегі бар /жорғ/

3/Іштей ұрықтанады /жорғ/

4/жүрегі екі қуысты /балық/

5/қанайналымы шеңбері біреу /балық/

6/мишығы нашар дамыған /қосмек/

7/ саламандра /қосмекен/

8/желбезекпен тыныс алады /балық/

9/ 8000-ға жуық түрі бар /жорғ/

10/ ортаңғы құлақ қуысы пайда болған /қосмекен/

• Сабақты қорытындылау /Жоба жасау/ 1/”Кім жылдам ойыны ?” 1/Өкпесіменде,терісіменде тыныс алады /қосмекен/ 2/Жамбасқа орналасқан екі бүйрегі бар /жорғ/ 3/Іштей ұрықтанады /жорғ/ 4/жүрегі екі қуысты /балық/ 5/қанайналымы шеңбері біреу /балық/ 6/мишығы нашар дамыған /қосмек/ 7/ саламандра /қосмекен/ 8/желбезекпен тыныс алады /балық/ 9/ 8000-ға жуық түрі бар /жорғ/ 10/ ортаңғы құлақ қуысы пайда болған /қосмекен/

Үй жұмысы $ 54 оқу /тест құрастыру/ Бағалау қағазы .