Тыныс алуды? ма?ызы

Шымкент қаласы №70жалпы орта мектебінің биология пәні мұғалімі Тукибаева Гулья Мелдекуловна

Сабақтың жоспары:

Қызығушылықты ояту

Шолу сұрақтары арқылы үй тапсырмасын сұрау

Хабарламаларын оқыту

Мағынаны тану

Тірек сызбамен тақырып мағынасын ашу.

Басты терминдер

Сандарды сөйлетейік

Сергіту сәті

Ой толғаныс

Суретке қарап өз ойларын айту “Ойлан тап!”

Бес жолды өлең

Сәйкестендіру тесті

Автор орындығы (Өкпенің атынан сөйлеу)

Үйге тапсырма беру

Шолу сұрақтары

себептері

Жүрек

ауруының

Үй тапсырмасы сұрақтары

1 Жүрек және қан тамырларының қалыпты жұмысы үшін қандай жағдайлар керек?

2.Жүрек ауруларының негізгі себептері неде?

3.Алкоголь мен темекі жүрек –қан тамырлары жүйесіне қалай әсер етеді?

4.Капиллярлық қан кетуді қалай тоқтатады?

5.Венадан қан кетудің қауіптілігі неде?

6.Артериядан қан кетудің қауіптілігі неде?

7.Артериядан қан кеткенде қандай алғашқы көмек көрсетіледі

Үй тапсырмасын бекіту

1

2

3

Бейне ролик

Тыныс алудың маңызы. Тыныс алу мүшелерінің құрылысы мен қызметі

мұрын қуысы

көмекей

жұтқыншақ

көмекей қақпақшасы

(бөбешігі);

оң жақ өкпе

кеңірдек

қолқалар

кеңірдектің жартылай

шеміршекті сақиналары

сол жақ өкпе

қабырғалар

Қабырғааралық

бұлшықеттер

көкет

Мұрында ауа зарарсыздандырылады,жылытылады,ылғалда- нады сүйек - шеміршек арқылы 2 бөлікке бөлінген сыйымд. 100 см 2 Сілемейлі қабықпен қапталған. Эпителий кірпікшелері бар.

Шәкірттік парызым бар ақталмаған,

Көп түйген сырларым бар ақтармаған.

Жұп-жұмыр жүрегімде сәулеленіп,

Келеді бой көтеріп асқақ арман.

Үндескендей сыбызғының сазына,

Әсем дауыс шуақ берер жаныңа.

Мен мәңгілік мақтан етіп өтемін,

Сіздей ұстаз мектебімде барына.

Мойын омыртқаның IV-VI деңгейде орн

Ерлерде ұзындығы -44 мм

Әйелдерде -35 мм

Бүгінгі тақырыпты оқып келу

Сабақ аяқталды сау болыңдар!

Ұзындығы -9-13 см шеміршекті жартылай сақиналардан тұрады

Диаметрі 15-18см

ауатамырға(грекше “ bronchioli ” - кішірею) бөлінеді, өкпе көпіршіктерімен( “ alveolus ” - ұяшық, көпіршік, қуыс (альвеолалармен)) аяқталады

Диаметрі 0,2-0,3мм

Басты терминдер

Тыныс алу жолы:

Мұрын қуысы аңқа көмекей

кеңірдек бронхылар

өкпе көпіршіктері

Тыныс алу процесіне назар аударайық

Ауа жолының өзгерісі

Сандарды сөйлетейік

1. 100см2

2. Екі

3 . ІҮ-ҮІ

4. 44мм

5. 35мм

6. ҮІ-ҮІІ

7. 9-12см

• 15-18мм
• 0,2-0,3мм

Мұрын қуысы, аңқа (носоглотка), көмей(көмекей), кеңірдек, ауатамыр(бронхы), алвеола

Сергіту сәті

Сәйкестігін анықта

1.Мұрын қуысы

2.Көмей

3.Кеңірдек

4.Бронхылар

А) шеміршекті жартылай сақиналардан турады;

Ә) ауа жылытылады, зарарсыздандырылады, ылғалданады және шаң-тозаңнан тазартылады;

Б) шеміршек сақиналарынан түзілген;

В) сілемейлі қабықта иіс сезу жасушалары болады

Г) сүйекті шеміршекті қалқа бар;

Ғ) сілемейлі қабық қатпарындағы шеміршектер арасында дыбыс сіңірлері түзілген;

Е) қалқада үш қалқан орналасқан;

Ж) дыбыс түзіледі

Сәйкестігін анықта

1.Мұрын қуысы

2.Көмей

3.Кеңірдек

4.Бронхылар

А) шеміршекті жартылай сақиналардан турады;

Ә) ауа жылытылады, зарарсыздандырылады, ылғалданады және шаң-тозаңнан тазартылады;

Б) шеміршек сақиналарынан түзілген;

В) сілемейлі қабықта иіс сезу жасушалары болады

Г) сүйекті шеміршекті қалқа бар;

Ғ) сілемейлі қабық қатпарындағы шеміршектер арасында дыбыс сіңірлері түзілген;

Е) қалқада үш қалқан орналасқан;

Ж) дыбыс түзіледі

Дұрыс жауабын табыңдар

• 1.Мұрын қуысы неше бөлікке бөлінеді?

• А) екі бөлікті
• Ә) үш бөлікті
• Б) төрт бөлікті

• 2.Мұрын қусының ішкі беті:

• А) 100см2
• ә)500см2
• Б)1500см2

• 3. Дыбыс түзу қызметін қандай мүще атқарады?

• А) мұрын қуысы
• Ә) көмей
• Б) кеңірдек

• 4. Кеңірдек қабырғасы неден түзілген?

• А)бұлшық ет ұлпасынан
• Ә) шеміршекті сақинадан
• Б) шеміршекті жартылай сақинадан

• 5. Кеңірдектің жалғасы:

• А) аңқа мен жұтқыншақ;
• Ә) көмей;
• Б) бронхылар.

• 6. Кеңірдек қалай бөлінеді?

• А) екі бронхыға
• Ә) үш бронхыға
• Б) бронхиолаға

Ф .Купер романында үндістер су түбіне батып, қамыс түтігімен тыныс алу арқылы жауларынан құтылған екен. Бір қызығы бұл әдіспен су тереңдігі 1,5 метрден артық болса құтылу мүмкін емес.

неге?

1,5 метрден артық тереңдікте қысым өсетіні соншалықты ауаны ішке қарай тарту мүмкін болмай қалады.

Ыстық орындық ( Бір оқушы ортаға шығып, сыныптастары оған бүгінгі тақырып бойынша сұрақтар қояды.)

Тынысмыз тарылмасын, тыныс жолдарын зиянды нәрселерден сақтайық !

Үй тапсырмасы § 41

94 суретті салу, эссе жазу