kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Т?рлер арасында?ы ?арым-?атынасты? негізгі т?рлері Презентация

Нажмите, чтобы узнать подробности

"Т?рлер арасында?ы ?арым-?атынасты? негізгі т?рлері" та?ырыбында жасал?ан презентацияда о?у ма?сатына жетуге ба?ыттал?ан жетістік критерийлері к?рсетілген. Презетацияда тірі а?залар арасында?ы ?арым-?атынасты? мутуализм, комменсалим, аменсализм, паразитизм сия?ты т.б. т?рлері мысалдармен к?рнекі к?рсетілген. Со?ында тест ар?ылы о?ушыларды? жа?а саба? бойынша білімін бекітуге м?мкіндік беріледі.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Т?рлер арасында?ы ?арым-?атынасты? негізгі т?рлері Презентация »

Шымкент қаласы ФМБ НЗМ  Сабақтың тақырыбы:  Түрлер арасындағы қарым-қатынастың негізгі түрлері Биология пәнінің мұғалімі Ару З.Ә.

Шымкент қаласы ФМБ НЗМ

Сабақтың тақырыбы:

Түрлер арасындағы қарым-қатынастың негізгі түрлері

Биология пәнінің мұғалімі Ару З.Ә.

Оқыту мақсаты:  Түрлер арасындағы қарым-қатынастың негізгі түрлерін ажырата білу

Оқыту мақсаты:

Түрлер арасындағы қарым-қатынастың негізгі түрлерін ажырата білу

Жетістік критерийі Оқушы оқу мақсатына жетеді, егер: Әрбір қарым-қатынас түрінің мысалдарын келтірсе; Әрбір қарым-қатынас түрінің мәнісін анықтаса;  Түрлер арасындағы қарым-қатынастың негізгі түрлерін білсе; Әрбір қарым-қатынас түрлерін бір-бірінен ажырата білсе.

Жетістік критерийі

Оқушы оқу мақсатына жетеді, егер:

Әрбір қарым-қатынас түрінің мысалдарын келтірсе;

Әрбір қарым-қатынас түрінің мәнісін анықтаса;

Түрлер арасындағы қарым-қатынастың негізгі түрлерін білсе;

Әрбір қарым-қатынас түрлерін бір-бірінен ажырата білсе.

Биотикалық байланыстар Табиғатта тірі ағзалар оқшау тіршілік етпейді, оларға көптеген басқа түрлердің өкілдері әсер етеді. Олар өзара үнемі қарым-қатынаста, байланыста болады.

Биотикалық байланыстар

Табиғатта тірі ағзалар оқшау тіршілік етпейді, оларға көптеген басқа түрлердің өкілдері әсер етеді. Олар өзара үнемі қарым-қатынаста, байланыста болады.

Биотикалық байланыстар симбиоз нейтрализм антибиоз

Биотикалық байланыстар

симбиоз

нейтрализм

антибиоз

Симбиоз ағзалар үшін өзара пайдалы (олардың бірі үшін ғана пайдалы, екінші түр үшін бейтарап) болуы мүмкін Симбиоз ағзалар үшін өзара пайдалы (олардың бірі үшін ғана пайдалы, екінші түр үшін бейтарап) болуы мүмкін
  • Симбиоз ағзалар үшін өзара пайдалы (олардың бірі үшін ғана пайдалы, екінші түр үшін бейтарап) болуы мүмкін
  • Симбиоз ағзалар үшін өзара пайдалы (олардың бірі үшін ғана пайдалы, екінші түр үшін бейтарап) болуы мүмкін

комменсализм

протокооперация

мутуализм

Комменсализм немесе арамтамақтық  Ағзаның бірі қарым-қатынастан пайда тауып, келесі ағза үшін бейтарап болуы мүмкін Арыстан және өлексемен қоректенетін құстар Акула және жабысқақ балық 5

Комменсализм

немесе арамтамақтық

Ағзаның бірі қарым-қатынастан пайда тауып, келесі ағза үшін бейтарап болуы мүмкін

Арыстан және өлексемен қоректенетін құстар

Акула және жабысқақ балық

5

Қарым-қатынас екі түр үшін де пайдалы, бірақ міндетті емес. Протокооперация

Қарым-қатынас екі түр үшін де пайдалы, бірақ міндетті емес.

Протокооперация

Ағзалар үшін қарым-қатынас пайдалы және міндетті Мутуализм Түйнек бактериялары Қыналар

Ағзалар үшін қарым-қатынас пайдалы және міндетті

Мутуализм

Түйнек бактериялары

Қыналар

Антибиоз Антибиоз
  • Антибиоз
  • Антибиоз

Е кі түр де немесе олардың бірі қарым-қатынастан зардап шегеді.

жыртқыштық

паразитизм

бәсекелестік

5

Бір түр даралары(жыртқыш) екінші түр дараларымен(жемтік) қоректенеді Жыртқыштық

Бір түр даралары(жыртқыш) екінші түр дараларымен(жемтік) қоректенеді

Жыртқыштық

Бір ағза (паразит) басқа ағзаны(иесін) қорек және мекен ортасы ретінде пайдаланады.  Паразитизм Ішексорғы/аскарида – адам және омыртқалы жануарлардың ішегінде паразиттік тіршілік ететін жұмыр құрт

Бір ағза (паразит) басқа ағзаны(иесін) қорек және мекен ортасы ретінде пайдаланады.

Паразитизм

Ішексорғы/аскарида – адам және омыртқалы жануарлардың ішегінде паразиттік тіршілік ететін жұмыр құрт

Қоршаған ортаның бірдей жағдайлары үшін бір түр дараларының арасында(түрішілік) және әр түр дараларының арасында(түраралық) жүретін күрес Бәсекелестік Қарағайлардың арасындағы жарық үшін бәсекелестік

Қоршаған ортаның бірдей жағдайлары үшін бір түр дараларының арасында(түрішілік) және әр түр дараларының арасында(түраралық) жүретін күрес

Бәсекелестік

Қарағайлардың арасындағы жарық үшін бәсекелестік

Нейтрализм Нейтрализм
  • Нейтрализм
  • Нейтрализм

Түрлі экологиялық қуыста тіршілік ететіндіктен ағзалар бір-біріне әсер етпейді.

қоян

көртышқан

Түраралық қарым-қатынастардың түрлері Түрлер арасындағы қарым-қатынастарды түрліше жіктеуге болады. Түр үшін қарым-қатынастың әсері болмаса « 0», пайдалы болса – «+» , ал зиянды болса – «-» деп таңбаласақ, онда қарым-қатынастардың көптүрлілігін төмендегіше таңбалауға болады: 00, 0+, 0–, ++, +–, – –.

Түраралық қарым-қатынастардың түрлері

Түрлер арасындағы қарым-қатынастарды түрліше жіктеуге болады.

Түр үшін қарым-қатынастың әсері болмаса « 0», пайдалы болса – «+» , ал зиянды болса – «-» деп таңбаласақ, онда қарым-қатынастардың көптүрлілігін төмендегіше таңбалауға болады:

00, 0+, 0–, ++, +–, – –.

Нейтрализм: 00 Түрлер арасындағы бір-біріне тікелей әсері болмайтын қарым-қатынас түрі, мысалы …

Нейтрализм: 00

Түрлер арасындағы бір-біріне тікелей әсері болмайтын қарым-қатынас түрі, мысалы …

Аменсализм: 0- Нейтрализм (00); Аменсализм (0-): бірінші түр екінші түрге зиянын тигізеді, өзі зардап шекпейді. Мысалы, …

Аменсализм: 0-

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-): бірінші түр екінші түрге зиянын тигізеді, өзі зардап шекпейді. Мысалы, …

Комменсализм: 0+ Нейтрализм (00); Аменсализм (-0); Комменсализм (0+): комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, акула мен жабысқақ балықтар, арыстандардан қалған ас қалдықтарымен қоректенетін тазқара, гиеналар.

Комменсализм: 0+

Нейтрализм (00);

Аменсализм (-0);

Комменсализм (0+): комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, акула мен жабысқақ балықтар, арыстандардан қалған ас қалдықтарымен қоректенетін тазқара, гиеналар.

Комменсализм: 0+ Нейтрализм (00); Аменсализм (0-); Комменсализм (0+): комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, горчак балығының (уылдырығы мен дернәсілдерінің) айқұлақпен пәтерлестігі.

Комменсализм: 0+

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-);

Комменсализм (0+): комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, горчак балығының (уылдырығы мен дернәсілдерінің) айқұлақпен пәтерлестігі.

Комменсализм: 0+ Нейтрализм (00); Аменсализм (0-); Комменсализм (0+): комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, ағаштардың түскен жапырақтарын микроорганизмдер, жануарлар нәжістерін – көмбекей қоңыздар пайдаланады. (сотрапезничество)

Комменсализм: 0+

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-);

Комменсализм (0+): комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, ағаштардың түскен жапырақтарын микроорганизмдер, жануарлар нәжістерін – көмбекей қоңыздар пайдаланады. (сотрапезничество)

Бәсекелестік: - - Нейтрализм (00); Аменсализм (0-); Комменсализм (0+); Бәсекелестік (--): Бір түрдің жетістігі екінші түрдің жеңілісіне әкеліп соғады. Көбіне бір түр екінші түрді ығыстырып шағарады(Гаузе принципі бойынша бір экологиялық қуыста бірдей қажеттіліктері бар түрлер тіршілік ете алмайды). Мысалы, сұр егеуқұйрық қара егеуқұйрықты ығыстырып шығарады.

Бәсекелестік: - -

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-);

Комменсализм (0+);

Бәсекелестік (--): Бір түрдің жетістігі екінші түрдің жеңілісіне әкеліп соғады. Көбіне бір түр екінші түрді ығыстырып шағарады(Гаузе принципі бойынша бір экологиялық қуыста бірдей қажеттіліктері бар түрлер тіршілік ете алмайды). Мысалы, сұр егеуқұйрық қара егеуқұйрықты ығыстырып шығарады.

Паразитизм: - + Нейтрализм (00); Аменсализм (0-); Комменсализм (0+); Конкуренция (--); Паразитизм (-+): бір түр бір түрдің ағзасында паразиттік тіршілік етіп, оны әлсіретеді. Мысалы, ...

Паразитизм: - +

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-);

Комменсализм (0+);

Конкуренция (--);

Паразитизм (-+): бір түр бір түрдің ағзасында паразиттік тіршілік етіп, оны әлсіретеді. Мысалы, ...

Жыртқыштық: + - Нейтрализм (00); Аменсализм (0-); Комменсализм (0+); Бәсекелестік(--); Паразитизм (-+); Жыртқыштық (-+): жыртқыштар өз жемтіктерімен қоректенеді. Мысалы, …

Жыртқыштық: + -

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-);

Комменсализм (0+);

Бәсекелестік(--);

Паразитизм (-+);

Жыртқыштық (-+): жыртқыштар өз жемтіктерімен қоректенеді. Мысалы, …

Протокооперация: ++ Нейтрализм (00); Аменсализм (0-); Комменсализм (0+); Бәсекелестік (--); Паразитизм (-+); Жыртқыштық(-+):  Протокооперация (++): бұл қарым-қатынас екі түр үшін пайдалы, бірақ міндетті емес. Мысалы,….

Протокооперация: ++

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-);

Комменсализм (0+);

Бәсекелестік (--);

Паразитизм (-+);

Жыртқыштық(-+): Протокооперация (++): бұл қарым-қатынас екі түр үшін пайдалы, бірақ міндетті емес. Мысалы,….

Мутуализм: ++ Нейтрализм (00); Аменсализм (0-); Комменсализм (0+); Бәсекелестік (--); Паразитизм (-+); Жыртқыштық(-+):  Протокооперация (++); Мутуализм (++): түрлер үшін қарым-қатынас пайдалы және міндетті. Мысалы ….

Мутуализм: ++

Нейтрализм (00);

Аменсализм (0-);

Комменсализм (0+);

Бәсекелестік (--);

Паразитизм (-+);

Жыртқыштық(-+): Протокооперация (++);

Мутуализм (++): түрлер үшін қарым-қатынас пайдалы және міндетті. Мысалы ….

Қарым-қатынас түрлері Қарым-қатынас түрлері Ағзалардың түрлері 1 1. Нейтрализм 2 0 2. Аменсализм 0 - 3. Комменсализм 4. Бәсекелестік 0 + 5. Паразитизм 0 - - + 6. Жыртқыштық - + 7. Протокооперация - + 8. Мутуализм + + +  Симбиоз бірлесіп өмір сүру(грекше. symbiosis — бірлескен өмір), даралар үшін пайдалы да, зиянды да болуы мүмкін

Қарым-қатынас түрлері

Қарым-қатынас түрлері

Ағзалардың түрлері

1

1. Нейтрализм

2

0

2. Аменсализм

0

-

3. Комменсализм

4. Бәсекелестік

0

+

5. Паразитизм

0

-

-

+

6. Жыртқыштық

-

+

7. Протокооперация

-

+

8. Мутуализм

+

+

+

Симбиоз бірлесіп өмір сүру(грекше. symbiosis — бірлескен өмір), даралар үшін пайдалы да, зиянды да болуы мүмкін

Тірі ағзалар арасындағы қарым-қатынас түрлері Әдетте симбиоз ағзаларлдың өзара пайдалы селбесуі немесе бір түр үшін пайдалы болып, екінші түр үшін әсер байқалмауы мүмкін. Мұндай болған жағдайда жіктелу төмендегідей болады .

Тірі ағзалар арасындағы қарым-қатынас түрлері

Әдетте симбиоз ағзаларлдың өзара пайдалы селбесуі немесе бір түр үшін пайдалы болып, екінші түр үшін әсер байқалмауы мүмкін.

Мұндай болған жағдайда жіктелу төмендегідей болады .

Қарым-қатынас түрлері Түрлер  1 Нейтрализм Қарым-қатынастың жалпы сипаттамасы 2 1.Нейтрализм Симбиоз 0 2.Протокооперация 0 Антибиоз Популяциялар бір-бірімен ешқандай қарым-қатынаста болмайды + 5.Бәсекелестік + 3.Мутуализм - + Қарым-қатынас екі түр үшін де пайдалы, бірақ міндетті емес(тақуа шаян мен актиния) - + 6. Паразитизм 4.Комменсализм Қарым-қатынас екі түр үшін де пайдалы және міндетті(термиттер және талшықты қарапайымдар) + Бір түрдің табысы- екінші түрдің жеңілісі болып табылады(қоян мен қасқыр азық үшін бәсекелеседі). + Комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, акула мен жабысқақ балықтар - Бір түр бір түрдің ағзасында паразиттік тіршілік етіп, оны әлсіретеді. 0 7.Жыртқыштық + 8.Аменсализм Бір түр екінші түрдің есебінен қоректенеді. - - Бір түр екінші түрге зиянын тигізеді, өзі зардап шекпейді (ағаш және көлеңкесіндегі өсімдіктер) 0

Қарым-қатынас түрлері

Түрлер

1

Нейтрализм

Қарым-қатынастың жалпы сипаттамасы

2

1.Нейтрализм

Симбиоз

0

2.Протокооперация

0

Антибиоз

Популяциялар бір-бірімен ешқандай қарым-қатынаста болмайды

+

5.Бәсекелестік

+

3.Мутуализм

-

+

Қарым-қатынас екі түр үшін де пайдалы, бірақ міндетті емес(тақуа шаян мен актиния)

-

+

6. Паразитизм

4.Комменсализм

Қарым-қатынас екі түр үшін де пайдалы және міндетті(термиттер және талшықты қарапайымдар)

+

Бір түрдің табысы- екінші түрдің жеңілісі болып табылады(қоян мен қасқыр азық үшін бәсекелеседі).

+

Комменсал басқа түрден пайда көреді, ал ол түрге ешқандай әсер етпейді. Мысалы, акула мен жабысқақ балықтар

-

Бір түр бір түрдің ағзасында паразиттік тіршілік етіп, оны әлсіретеді.

0

7.Жыртқыштық

+

8.Аменсализм

Бір түр екінші түрдің есебінен қоректенеді.

-

-

Бір түр екінші түрге зиянын тигізеді, өзі зардап шекпейді (ағаш және көлеңкесіндегі өсімдіктер)

0

Нейтрализм Протокооперация Симбиоз Мутуализм Комменсализм Паразитизм Жыртқыштық Бәсекелестік Аменсализм 0 0 Нейтрализм - 0 - - + - + 0 Зиянды-бейтарап Өзара зиянды Пайдалы-зиянды Пайдалы-бейтарап + + Өзара пайдалы Түраралық Пәтерлестік Түрішілік Арамтамақтық Бірге қоректену Биотикалық байланыстар

Нейтрализм

Протокооперация

Симбиоз

Мутуализм

Комменсализм

Паразитизм

Жыртқыштық

Бәсекелестік

Аменсализм

0 0 Нейтрализм

- 0

- -

+ -

+ 0

Зиянды-бейтарап

Өзара зиянды

Пайдалы-зиянды

Пайдалы-бейтарап

+ +

Өзара пайдалы

Түраралық

Пәтерлестік

Түрішілік

Арамтамақтық

Бірге қоректену

Биотикалық байланыстар

Қорытындылаймыз: Нейтрализм (00)  - бір-біріне тікелей әсер етпейтін түрлер арасындағы қарым-қатынас . Мутуализм (++) – екі түр үшін пайдалы және міндетті қарым-қатынас. Бәсекелестік (--) – бірдей тіршілік ресурстары үшін күрес өтетін қарым-қатынас. Гаузе принципі:  бір экологиялық қуыста бірдей қажеттіліктері бар түрлер тіршілік ете алмайды). Мысалы, сұр егеуқұйрық қара егеуқұйрықты ығыстырып шығарады. Комменсализм (0+) – бір түрге қарым-қатынастың әсері жоқ, ал екінші түрге пайдалы. Комменсализма түрлері: арамтамақтық – песцы және ақ аюлар, бірге тамақтану –тұяқтылар және өлексе қоңыздар, ; пәтерлестік – айқұлақ және горчак балығы. Аменсализм (0-) - бір түр үшін қарым-қатынастың әсері жоқ, ал бір түрге зиянды.

Қорытындылаймыз:

Нейтрализм (00)

- бір-біріне тікелей әсер етпейтін түрлер арасындағы қарым-қатынас .

Мутуализм (++)

екі түр үшін пайдалы және міндетті қарым-қатынас.

Бәсекелестік (--)

бірдей тіршілік ресурстары үшін күрес өтетін қарым-қатынас.

Гаузе принципі:

бір экологиялық қуыста бірдей қажеттіліктері бар түрлер тіршілік ете алмайды). Мысалы, сұр егеуқұйрық қара егеуқұйрықты ығыстырып шығарады.

Комменсализм (0+)

бір түрге қарым-қатынастың әсері жоқ, ал екінші түрге пайдалы.

Комменсализма түрлері:

арамтамақтық – песцы және ақ аюлар, бірге тамақтану –тұяқтылар және өлексе қоңыздар, ; пәтерлестік – айқұлақ және горчак балығы.

Аменсализм (0-)

- бір түр үшін қарым-қатынастың әсері жоқ, ал бір түрге зиянды.

Қорытындылаймыз: Протокооперация (++).  Қарым-қатынас екі түрге пайдалы,бірақ міндетті емес(тақуа шаян және актиния). Жыртқыштық (+-).  Жыртқыштар үшін жемтіктің болуы пайдалы, олар өз жемтіктерімен қоректенеді.

Қорытындылаймыз:

Протокооперация (++).

Қарым-қатынас екі түрге пайдалы,бірақ міндетті емес(тақуа шаян және актиния).

Жыртқыштық (+-).

Жыртқыштар үшін жемтіктің болуы пайдалы, олар өз жемтіктерімен қоректенеді.

Бекіту Тест 1 .Ормандағы бұғы популяциясы мен сары шымшық арасындағы өзара тікелей әсер болмайтын қарым-қатынас түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық.  Тест 2 . Шырша төңірегіндегі өсімдіктердің өсуін тежейді, бірақ өзі ешқандай зардап шекпейді. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық

Бекіту

Тест 1 .Ормандағы бұғы популяциясы мен сары шымшық арасындағы өзара тікелей әсер болмайтын қарым-қатынас түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

Тест 2 . Шырша төңірегіндегі өсімдіктердің өсуін тежейді, бірақ өзі ешқандай зардап шекпейді. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық

Бекіту Тест 3 .Жыртқыштар өз жемтіктерімен қоректенеді. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық. Тест 4 . Бір түр екінші түрде паразиттік тіршілік ете отырып, оны әлсіретеді. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық. Тест 5 .Бір түрдің табысқа жетуі екінші түрдің жеңіліске ұшырағанын көрсетеді. Мысалы, түлкі қоянды ұстап алды, ол енді қасқырға тиесілі емес. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық.

Бекіту

Тест 3 .Жыртқыштар өз жемтіктерімен қоректенеді. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

Тест 4 . Бір түр екінші түрде паразиттік тіршілік ете отырып, оны әлсіретеді. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

Тест 5 .Бір түрдің табысқа жетуі екінші түрдің жеңіліске ұшырағанын көрсетеді. Мысалы, түлкі қоянды ұстап алды, ол енді қасқырға тиесілі емес. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

Бекіту Тест 6 . Акула мен жабысқақ балық арасындағы қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық.  Тест 7 . Екі түрге де пайдалы және міндетті, термиттер мен талшықты қарапайымдар арасындағы қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық

Бекіту

Тест 6 . Акула мен жабысқақ балық арасындағы қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

Тест 7 . Екі түрге де пайдалы және міндетті, термиттер мен талшықты қарапайымдар арасындағы қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық

Бекіту Тест 8 . Тақуа шаян мен актиния арасындағы екі түрге де пайдалы, бірақ міндетті емес қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады. 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық. **Тест 9 . Ағзалар арасындағы екі түрге де зиянды емес, бірақ түрдің ең болмағанда біреуіне пайдалы симбиозды қарым-қатынастар (++, +0): 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық. **Тест 10 .Түрлердің ең болмағанда біреуіне зиянды антибиотикалық қарым-қатынастар (--, -+, -0): 1. Протокооперация.    5. Нейтрализм. 2. Мутуализм.     6. Бәсекелестік. 3. Комменсализм.    7. Паразитизм. 4. Аменсализм.     8. Жыртқыштық.

Бекіту

Тест 8 . Тақуа шаян мен актиния арасындағы екі түрге де пайдалы, бірақ міндетті емес қарым-қатынас. Қарым-қатынастың бұл түрі аталады.

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

**Тест 9 . Ағзалар арасындағы екі түрге де зиянды емес, бірақ түрдің ең болмағанда біреуіне пайдалы симбиозды қарым-қатынастар (++, +0):

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

**Тест 10 .Түрлердің ең болмағанда біреуіне зиянды антибиотикалық қарым-қатынастар (--, -+, -0):

1. Протокооперация. 5. Нейтрализм.

2. Мутуализм. 6. Бәсекелестік.

3. Комменсализм. 7. Паразитизм.

4. Аменсализм. 8. Жыртқыштық.

Рефлексия «Үйді жинастыру»    Шамаданға сабақта алған, өмірде пайдалануға  болатын мәліметтер туралы жазады.  Оқушының ойынша сабақта болған қажет емес мәліметтерді қоқыс шелегіне жапсырады.  Қызық болған, бірақ әлі де болса, қайта қарауды, өңдеуді қажет ететін мәліметтер туралы еттартқышқа жапсырады.

Рефлексия «Үйді жинастыру»   Шамаданға сабақта алған, өмірде пайдалануға  болатын мәліметтер туралы жазады. Оқушының ойынша сабақта болған қажет емес мәліметтерді қоқыс шелегіне жапсырады. Қызық болған, бірақ әлі де болса, қайта қарауды, өңдеуді қажет ететін мәліметтер туралы еттартқышқа жапсырады.


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Биология

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 9 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
Т?рлер арасында?ы ?арым-?атынасты? негізгі т?рлері Презентация

Автор: Ару З?уре ?бдір?сіл?ызы

Дата: 11.04.2015

Номер свидетельства: 200200


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства