Таби?атта?ы заттар айналымы

“ Сағат” және “сандар” мына сағатқа қарап 1-ден 12-ге дейін екі санды қалауыңыз бойынша таңдаңыз.

1.Бір-бірлеріңізге күлімдеп қараңыздар

2.Биосфера ұғымы нені білдіреді? 3.Жер ғаламшарының құрамында қандай сфералар бар? 4. Биосфераның қайсы аймағында тірі организмдер көп шоғырланған? 5. Литосфера, гидросфера жердің қандай қабаттары? 6.Атмосферада қандай қабаттар ажыратады? 7.Озон қабаты қандай биіктікте орналасқан және тіршілік үшін қандай маңызы бар? 8.Биомасса деген ұғым нені білдіреді? 9. Құрлық пен Дүниежүзілік мұхиттағы тірі организмдер биомассасын сипаттаңдар. 10. Жеке түрдің биосферадағы рөлі неде? 11.Организмдердің биосферадағы атқаратын қызметтері қандай? 12.Жер ғаламшарының құрамында қандай сфералар бар?

Ойланайық !

Салтанат аспанды торлаған бұлттарға қарап, әр нәрсенің бейнесіне ұқсатып отырды. Құрбысы оған телефон соғып, көл маңына серуендеп келуге шақырды. Салтанат барар – бармасын білмей ойланып қалды. Қандай кеңес берер едіңдер? Ауа райы өзгеруі мүмкін бе?

Топқа бөлу: “ТАҚ және ЖҰП”

I-топ: Атмосфера

II -топ: Биосфера

Сабақтың тақырыбы:

Табиғаттағы заттар айналымы

Сабақтың мақсаты: оқушыларға биосферадағы заттар айналымы, ғаламдық биогеохимиялық циклдер, В.И. Вернадскийдің негізгі биохимиялық заңдары, заманауи биосфера жолдары туралы түсінік беру.

:

МӘТІНМЕН ЖҰМЫС

Топтық жұмыс

I – топ: Рафт стратегиясы

Роль – тележүргізуші

Аудитория – көрермендер

Форма – Қазақстан телеарнасы “Айтуға оңай”

Тақырыбы – “Үлкен айналым және газ тәрізді заттар айналымы”

Топтық жұмыс

• II – топ : «ПОПС» әдісі – Өз позицияңды ұстау : «Биосферадағы заттар айналымын қаншаға бөліп топтауға болады?» 
• П – позиция (көзқарасы) – менің ойымша…
• О – өз көзқарасыңды негіздеу - (себебі)…
• П – дәлел (факты) - мысалы…
• С –Шешім (қорытынды) – сол себепті.

Маған ұнады

Толықтырған

жақсы болар еді

Бағалаудан қиналамын

Биологиялық диктант

Биосферадағы заттар айналымы

Сәйкестендір

• Табиғаттағы әрбір экожүйе- көміртек, оттек, азот сияқты газдар қатысып, шығын болған газдың орнын ауадағы немесе мұхиттағы сақтаулы қорлар толтырып отырады.

• Газтәрізді заттар айналымы- заттар мен энергияның алмасуы нәтижесінде ғана өз тұрақтылығын сақтай алады. Бұл процесс негізінен қоректік тізбек арқылы жүзеге асады.

• Шөгінді заттар айналымы- белгілі бір ауданға немесе белгілі бір уақытқа шаққандағы популяцияның, сондай-ақ топтасып тіршілік ететін тірі организмдердің өндіретін биомассасы.

• Биологиялық өнімділік дегеніміз- фосфор немесе темір тез бұзылатындықтан айналымнан ұзақ уақытқа шығып қалады. Оларды қайтадан заттар айналымына қосу үшін биологиялық процесстер жүруі қажет.

Кім жылдам?

• Биологиялық диктант Биосфера терминін геология ғылымына австрия ғалымы ............. ......... жылы кеңінен қолданды. Биосфера жөніндегі алғашқы ғылыми ой-пікірлер атақты орыс ғалымы .................. еңбектерінде де кездеседі. Биосфера туралы тұтас ілімнің негізін көрнекті орыс ғалымы .............................. ............ салды. Биосфера негізінен үш қабаттан құрылады. Олар: ________________________, _________________, _____________________.

Кім жылдам?

• Биологиялық диктант Биосфера терминін геология ғылымына австрия ғалымы Э. Зюсс 1875 жылы кеңінен қолданды. Биосфера жөніндегі алғашқы ғылыми ой-пікірлер атақты орыс ғалымы В.И. Вернадский еңбектерінде де кездеседі. Биосфера туралы тұтас ілімнің негізін көрнекті орыс ғалымы В.И. Вернадский салды. Биосфера негізінен үш қабаттан құрылады. Олар: атмосфера (газ күйіндегі), гидросфера (су), литосфера (қатты) қабаттар. 

ЕҢ ТАПҚЫР

ЕҢ БЕЛСЕНДІ

ЕҢ ӘДЕМІ

Рефлексия

Көңілді аралы

Түсініксіз арал

Қанағат аралы

Белгісіз арал

Шабыттану аралы

Жарқырау аралы