Сабақ тақырыбы: Сіңір созылғанда, буын шыққанда және сүйек сынғанда көрсетілетін алғашқы көмек

Сіңір созылғанда, буын шыққанда және сүйек сынғанда көрсетілетін алғашқы көмек

Сүйектердің байланысуы

Сүйектің құрамы

Аяқ-қол сүйектері

Сүйек аурулары

Тұлға қаңқасы

Алғашқы жәрдем

Салыстырыңыз

Бас қаңқасы

Тірек-қимыл жүйесінің маңызы

Тірек қимыл жүйесіне саяхат!

Үй тапсырмасын сұрақ - жауап

1)Сүйек қандай ұлпадан түзілген? 2) Қаңқаның толық сүйектенуі неше жасқа дейін қалыптасады? 3) Сүйектің құрамындағы ағзалық заттар сүйекке қандай қасиет береді?

4) Сүйектің байланысы атқаратын қызметіне қарай нешеге бөлінеді 5) Буын дегеніміз не? Адам денесінде қанша буын бар? 6) Буын қапшығы деген не?

7) Сүйектің жуандап өсуі неге байланысты?

8) Сүйектің ұзарып өсуін түсіндір? 9) Сүйекке қоректік заттар қалай жеткізіледі?

10) Сүйектің құрамында қандай заттар болады?

11) Қарт адамның сүйегі неге тез сынады? 12) Сүйекте оссеиннің қызметі қандай?

13) Сүйектердің шетінде болатын шеміршектің қандай пайдасы бар?

Тірек-қимыл жүйесі

Бас қаңқасы

Тұлға қаңқасы

Аяқ-қол қаңқасы

Ми сауыты,

Омыртқа, Қабырға,

Төс.

Бет сүйегі

Иық белдеу,

Жамбас белдеуі.

О Р Т О П Е Д И Я

Қаңқа бөліктері

БАС ҚАҢҚАСЫ

ТҰЛҒА ҚАҢҚАСЫ

АЯҚ-ҚОЛ ҚАҢҚАСЫ

ИЫҚ БЕЛДЕУІ

ОМЫРТҚА

МИ САУЫТЫ

ЖАМБАС БЕЛДЕУІ

ҚАБЫРҒА

БЕТ СҮЙЕГІ

ТӨС

БАС ҚАҢҚАСЫ

БЕТ СҮЙЕГІ

МИ САУЫТЫ

1. Төбе

1.Жақ сүйектер

2. Маңдай

2. Танау

3. Самай

3. Таңдай

4. Шүйде

4. Көз ұясы

5. Кеңсірік

6. Тіл асты

сүйектері

АЯҚ-ҚОЛ ҚАҢҚАСЫ

ЖАМБАС БЕЛДЕУІ

ИЫҚ БЕЛДЕУІ

Бұғана,

Жамбас сүйегі,

Жауырын,

Ортан жілік, Тізе қақпағы,

Тоқпан жілік,

Асықты жілік ,

Кәрі жілік:

Садақ сүйек ,

Шынтақ сүйек,

Тобық,

Шыбық сүйек,

Өкше сүйек,

Алақан сүйек,

Табан сүйек,

Білезік сүйек,

Башпай сүйектері

Саусақ сүйектері

1.Байламдардың созылуы.

Оқыс қимылдағанда, буында сүйектердің ығысуы шамадан асып кеткенде байламдар зақымдалады немесе созылады. Зақымдалған буын айналасы ісіп, қатты ауырады. Байлам созылғанда тамырлар үзіліп, жарақаттанған жерге қан құйылады

Алғашқы көмек :

алдымен, зақымданған жерге мұз, қар немесе мұздай шүберек басу. 20минуттан соң таңғыш салып, медициналық мекемеге жеткізу.

2.Буынның шығуы.  

Буын басы буын ойысынан шығып кеткенде беттерінің жанасуы бұзылады.. Мұндай жағдайда зақымданған жерге салқын зат басып, зардап шегушіні қозғалтпай, медициналық мекемеге жеткізу керек.

3.Сүйек сыну.  

• Сүйек тұтастығының бұзылуы  сыну  деп аталады
• Сүйек сыну ашық, жабық түрлері болады. Ашық сынуда сүйек қана емес, тері, бұлшықет, қан тамырлары да зақымдалады. Алдымен қан кетуді тоқтату керек, шендеуіш салып таңу.

Сүйектің ашық сынуы

Сүйектің жабық сынуы

4.Кеуде қуысы сүйектерінің сынуы.

• Бұғана мен жауырын зақымданса, орамалмен қолды мойынға таңып, қолтыққа кез-келген мата қояды.
• Қабырға сынса, зардап шегушіні орындыққа отырғызып, терең дем шығартады да, кеуде қуысын қысып дәкемен орап тастайды.

• Алгашқы көмек . Зардап шегушіні арқасымен жатқызып, тізе буынының астына жұмсақ жастықша қою керек.

• Аяғын бинтпен орау, аяғының астын көтеру
• Аяғын бинтпен қатты оралған соң , тізенің астына жастық не болмаса сырт киім қойған дұрыс

ҚАҢҚА ЗАҚЫМДАНҒАНДА КӨРСЕТІЛЕТІН АЛҒАШҚЫ ЖӘРДЕМ

Сіңір созылуы және қан кету

ҚАҢҚА

АДАМ

ЖАНУАР

• Тік жүруге бейімделген.
• Кеуде қуысы жалпақ
• Омыртқа жотасы 4 жерден иілімі бар.
• Ми сауыты, бас сүйегі дамыған

• Тік жүруге бейімделмеген.
• Кеуде қуысы қисық
• Иілімдері жоқ
• Қол жүруге айналған
• Жақ сүйегі ми сауытынан жақсы дамыған.

Сұрақтары

1) Адам жығылғанда, ыңғайсыз қозғалыс жасағанда сүйек басының таюы 2) Морт сынғанды не деп атайды? 3) Сынған жерді қозғалмайтындай етіп немен танады? 4) Шытынап сынуды не деп атайды? 5) Сынған сүйекті орнына келтіріп салушы адам? 6) Буынның шығуын емдейтін дәрігер? 7) Сынықтардың жылжып кетуін болдырмау үшін көрсетілетін алғашқы жәрдем 8) Қантамырларға, бұлшықеттерге, теріге зиян келтіретін сынықтың түрі 9) Сүйектің бітіп қайта қалпына келуі неге байланысты 10) Сіңір созылғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем

е) Морт сыну в) Шендеуіш з) Тыныштық г) Жабық сыну д) Сынықшы ж) Хирург - дәрігер б) Ашық сыну а) Буынның шығуы м) Таңылған жерге мұз басу л) Сүйектің сыртқы қабы

Үйге тапсырма

• Сіңір созылғанда, буын шыққанда және сүйек сынғанда көрсетілетін алғашқы көмек. Жұмыс дәптер тапсырмалары. Буын ауруларына мәнжазба жазу.