Презентация "?анайналым м?шелері. Ж?рек ж?не ?ан тамырларыны? ??рылысы."

Қанайналым мүшелері. Жүрек және қан тамырларының құрылысы.

• Сабақтың мақсаты:
• 1. Білімділік. Оқушыларды жүректің құрылысы , қанайналымның маңызды қызметтерімен таныстыру.
• 2. . Д амытушылық Оқушылардың белсенділігін арттыру. әрекетін басқару оқу материалдарының мазмұнын өмірмен байланыстыру арқылы оқушылардың білім біліктігін дамыту.
• 3. Тәрбиелік. Оқушыларды салауатты өмір сүруге тәрбиелеу..

• Электронды оқулықтан “Жүрек – қан айналым” мүшесі мәтінін тыңдау..

Не білемін?

Не білгім келеді?

Не үйрендім?

Жүрек - қан тамырлары жүйелерінің мүшелеріне: жүрек, артериялар, капиллярлар, веналар жатады.

Қанның тұйық жүрек-қан тамырлары жүйесі бойынша үздіксіз қозғалуы қан айналым деп аталады.

Жүрек – пішіні конус тәрізді қуыс бұлшық етті мүше. Ересек адамның жүрегінің салмағы 250-300г. Жүрек ішінде аздаған сұйықтығы бар жүрек қабында орналасады.

Жүрек тұтас қалқа арқылы оң және сол жақ бөлікке бөлінеді.

Жүрек төрт қуысты: екі жүрекше, екі қарыншадан тұрады.

Жүрекшелер мен қарыншалар жақтаулы қақпашалармен байланысады. Оң жақ бөлігінде 3 жақтаулы, сол жақ бөлігінде 2 жақтаулы қақпашалар орналасады.

Сол жақ қарынша мен қолқа, оң жақ қарынша мен өкпе артериясы арасында жарты ай тәрізді қақпашалар болады. Қақпашалардың пішіні - терең жартылай дөңгелек қалта тәрізді.

Жүрек 3 қабаттан тұрады.

Сыртқы-эпикард, ортаңғы-миокард, ішкі

эпикард.

Жүрек қабырғасының негізгі бөлігін

бұлшық етті қабат құрайды.

Сол жақ қарыншаның қабырғасы

қалың,оң Жақ қарыншаның қабырғасы

жұқалау, ал жүрекшелердің қабырғасы

одан да жұқа болады.

Артериялар- бұл тамырлардың бойымен қан

жүректен мүшелер мен ұлпаларға бағытталып

ағады. Олардың ішіндегі ең ірісі - қолқа.

Артерияның қабырғасы тығыз иілгіш,серпімді.

Капиллярлар -ең жіңішке қан тамырлары.

Капиллярлардың едәуір қалың торы

бұлшық еттерде орналасқан. Онда 200-ден

артық капиллярлар орналасқан. Адамда

капиллярдың жалпы саны 2 млрд.

Веналар -мүшелер мен ұлпалардан қан жүрекке бағытталып ағатын ірі қан тамырлар.Вена қабырғасы артерия қабырғасынан жұқа. Вена қан тамырының ерекшелігі ішкі қабырғасында қалта тәрізді қақпашалар болады.

3 тапсырманы орындау

Биологиялық диктант.

• Жүрек-қан тамырлары мүшелеріне :.................., ...................,............. жатады. Қанның тұйық жүрек-қан тамырымен үздіксіз қозғалуы .................. деп аталады. Ересек адамның жүрегінің салмағы-..... - ...... грамм.

• Жүрек ............. ........... арқылы оң жақ және сол жақ бөлікке бөлінеді.

Жүрек ............ ........... тұрады. Сыртқы бөлігі ................., ішкі бөлігі ............ ортаңғы бөлігі .............. .

• .................-бұл тамырлардың бойымен қан жүректен барлық мұшелер мен ұлпаларға бағытталып ағады. Артериялардың қабырғасы ..............,....................... және ..................
• .................-ең кіші қан тамырлары. Адамда капиллярдың жалпы саны-..........
• ......................... Мүшелер мен ұлпалардан қан жүрекке ағатын едәуір ірі тамырлар.

Вена тамырының ерекшелігі-......... .......... түзеді.

Бек іту

Не үйрендім?

Үй тапсырмасын сұрау.

Күннің көзін ашу ойыны.

1. Иммунитет дегеніміз не?

2. Туа біткен иммунитетті сипаттап бер.

3. Жүре пайда болған иммунитетке сипаттама бер.

4. Емдік сарысу дегеніміз не?

5. Ол қандай жағдайда қолданылады?

6. СПИД-тен қалай сақтануға болады?

Тесттік тапсырмалар.

• 1. Адам ағзасында ұлпаның неше түрі бар?
• а) 4 б)5 в) 6
• 2. Нақты пішіні бар, организмде белгілі орны бар, бірнеше қызмет атқаратын дене бөлігі
• а) ұлпа б) жасуша в) мүше
• 3. Кеңірдек қандай жүйеге жатады?
• а) бұлшық ет жүйесіне б) тыныс алу жүйесіне
• в) жүйке жүйесіне
• 4. Нейрон қандай жүйенің жасушасы

а) бұлшық ет жүйесінің б) тыныс алу жүйесінің

• в) жүйке жүйесінің
• 5. Аралас безді ата
• а) қалқанша без б) бүйрек үсті безі в) ұйқы безі

• 6.Жүйке жүйесін орналасуына қарай нешеге бөлеміз?
• а)2 б)3 в)4
• 7. Көздің қосымша бөлімдері
• а)көз алмасы б) қас, қабақ,кірпік в) торлы қабық
• 8.Жұлын неше сигменттен тұрады?
• а)31 б)32 в)33
• 9.Қимыл-қозғалысты реттейтін ми бөлігі
• а) сопақша ми б)аралық ми в) мишық
• 10. Адам көру анализаторы арқылы неше пайыз қабылдайды.
• а)90 пайыз б)80 пайыз в)70пайыз

• 11Есту мүшесі болып бөлінеді.

а)Сыртқы ,ортаңғы, ішкі. б)Сыртқы в) ішкі.

• 12Адамда мойын омыртқасы нешеу
• а)7 б)8 в)9
• 13Қан қандай ұлпаға жатады?
• а) Дәнекер ұлпасы, б)Эпителий ұлпасы, в)Бұлшық ет ұлпасы .
• 14Бұлшық еттер сүйекке немен бекінеді?
• а)Сіңір арқылы бекінеді б)Жабысып бекінеді в)Жасушамен бекінеді .
• 15Адам қаңқасында неше жұп қабырға бар?
• а)12 жұп б)13 жұп в) 14 жұп.

Үйге тапсырма:

Қанайналым мүшелері. Жүрек және қан тамырларының құрылысы .