Плацента ма?ызы. Шылым шегу, алкоголь мен есірткіні? адам ?ры?ыны? дамуына ?сері

"Плацента ма?ызы. Шылым шегу, алкоголь мен есірткіні? адам ?ры?ыны? дамуына ?сері" та?ырыбында?ы презентацияда плацентаны? ?ры? дамуында?ы ма?ызы, сонымен бірге зиянды ?деттерді? адам ?ры?ыны? дамуны кері ?сері ?арастырылады. Саба? "К?бею" та?ырыбы бойынша білімге флэш-презентацияны пайдалану ар?ылы шолумен басталады. ?рі ?арай https://twig-bilim.kz ж?не т.б. ?аламтор сайттарынан бейнероликтер к?ру ар?ылы жал?асады. Зиянды ?деттер ж?не оларды? адам ?ры?ына ?сері ?арастырылады, саба? со?ында ?алыптастырушы ба?алау тапсырмалары ар?ылы білімді бекіту ж?реді.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Плацента ма?ызы. Шылым шегу, алкоголь мен есірткіні? адам ?ры?ыны? дамуына ?сері »

Шымкент қаласы физика-математика бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Биология 9-сынып

Плацента маңызы.

Шылым шегу, алкоголь мен есірткінің адам ұрығының дамуына әсері

Биология пәнінің мұғалімі

Ару Зәуре Әбдірәсілқызы

«Биология» пәні бойынша оқу жоспары

9-сынып

9.3С – Өсу және даму

Алдыңғы білім:

Жануарлар онтогенезі (7 сынып)

Күтілетін нәтиже:

Осы бөлімде оқушылар адам дамуы туралы түсініктерін дамытатын болады. Олар эмбрион мен ұрықтың дамуын, плацента маңызын, шылым шегу, алкоголь мен есірткінің адам ұрығының дамуына әсерін зерттейтін болады. Соңында оқушылар сәбилік кезден картайғанға дейін адам дамуы кезінде болатын кейбір эмоционалдық және физикалық өзгерістерді талқылайтын болады .

«Биология» пәні бойынша оқу жоспары

9-сынып

9.3С – Өсу және даму

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

Плацента …… маңызды болып табылады.

Плацентаның негізгі қызметтеріне .... жатады.

Ұрық …. қорғалады.

X ...-дан Y-ға өтеді.

Y – тен Х- қа өтеді.

Шылым шегу ... зиянды болып табылады, өйткені ... .

Алкоголь ... зиянды болып табылады, өйткені ... .

Есірткі ... зиянды болып табылады, өйткені ... .

Сабақтың мақсаты:

Оқу мақсаттары:

Ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын көрсету;
Плацентаның негізгі қызметтерін талдау;
Плацента арқылы өтетін заттарды ажырату;
Шылым шегу, алкоголь мен есірткінің адам ұрығының дамуына әсерін білу.

Жетістік критерийі

Дағдылар

Жетістік критерийлері

Егер төмендегі жетістік критерийлерін орындаса, оқушы оқу мақсатына жетеді

Білу, коммуникация лық дағды-лар

Адам ұрығының дамуы үшін плацентаның маңызын біледі.
Плацентаның негізгі қызметтерін талдайды
Плацента арқылы өтетін заттарды ажыратады.

Плацента арқылы өтетін заттарды ана мен бала санаты бойынша жіктейді.
Шылым шегу, алкоголь мен есірткінің адам ұрығының дамуына әсерін біледі.

9.3В Көбею тарауы бойынша шолу тапсырмалары

Флэш-презентация

Өткен тарау бойынша шолу тапсырмалары

Оқушылар шолу тапсырмаларын жеке

ноутбуктарда флэш-презентация

көмегімен орындайды,

өздерін-өздері бағалайды .

Өткен тарау бойынша шолу тапсырмалары

Жаңа сабақты бастамас бұрын ...

Тақырыпты ашыңыз ...

Ғажайып ...

Қылмыс ...

Жаңа сабақ:

Плацентаның маңызы.

Шылым шегу, алкоголь мен есірткінің адам ұрығының дамуына әсері

Сабақтың бірінші бөлігінің мақсаты:

Ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын көрсету
Плацентаның негізгі қызметтерін талдау
Плацента арқылы өтетін заттарды сипаттау

Бағалау ағашы

Терминдер

Қазақ тілінде

Орыс тілінде

эмбрион

ұрық

Ағылшын тілінде

embryo

зародыш

плацента

embryo

плацента

жатыр

кіндік

матка

placenta

uterus

пуповина

диффузия

umbilical

диффузия

қан қысымы

diffusion

кровяное давление

артерия

тамырлар

артерия

blood pressure

қылтамыр

artery

сосуды

vessels

капилляр

қоректік заттар

capillary

питательные вещества

есірткі

алкоголь

наркотик

nutrients

narcotic

алкоголь

оттегі

кислород

көмірқышқыл газы

alcohol

oxygen

углекислый газ

дәрі-дәрмектер

carbon dioxide

медикаменты

medicines

Плацента құрылысы

Плацента (лат. placenta грек. plakus — жұқа нан) — жоғары сатыдағы сүтқоректі жануарлардың аналық ағзасында ұрықтың даму кезінде пайда болып, жатыр мен ұрықты байланыстырып тұратын арнайы мүше.

Плацента арқылы аналық ағза мен ұрықтың арасындағы зат пен газ алмасу процесі жүзеге асады. Плацентаның түзілуі ұрықтың имплантациясы деп аталады.

Плацента құрылысы

Ұрықжолдас ұрықтың сыртқы қабатындағы хорион қабықшасы мен жатыр қабырғасының қосылуынан түзіледі.

Ұрықтың дамуының бастапқы кезеңінде хорион қабығының барлық бетінен бірінші реттік, ал кейінгі даму кезеңінде екінші реттік бүрлер түзіледі де, жатырдың кілегейлі қабығына кіріге өседі. Екінші реттік бүрлер ұрық қапшығымен немесе аллантоис қабығындағы қантамырлармен байланысады.

Ғаламтор сайттарынан бейнекөрсетілім(№1, №2)

Плацента негізгі үш қызмет атқарады:

1. Зат алмасу , ана мен ұрық қаны араласпайды.

2.Тосқауылдық , физиологиялық қалыпты жағдайда заттарды таңдап өткізеді, бірақ зиянды заттар оңай өтеді.

3.Синтетикалық, гормондар түзеді.

Плацентаның ұрыққа қараған жағында кіндік болады. Кіндіктің ішінде ұш қантамыр болады, бір вена және екі артерия.

Артерия тамырлары арқылы вена қаны ұрықтан плацентаға, ал вена тамыры арқылы артерия қаны ұрыққа қарай жылжиды.

Плацента және кіндік ұрықпен бірге қалыптасып өседі, жүктіліктің соңында кіндіктің ұзындығы 50-60 см, плацента салмағы 1,5-2 кг-ды құрайды.

Плацента құрылысы

Плацента арқылы заттар тасымалы

Плацента арқылы ұрық аналық ағзаның қанынан оттек пен қоректік затты алып, оған ыдырау өнімдері мен көмір қышқыл газын бөледі. Плацента ұрыққа қажетті заттардың түсуін белсенді түрде реттеп, дәнекерлік қызмет те атқарады. Плацентадан аналық ағзаға әсер ететін гормондар түзіледі.

Бейнекөрсетілім №3

Қалыптастырушы бағалау « Плацентаның маңызы »

Дағдылар

Жетістік критерийлері

Егер төмендегі жетістік критерийлерін орындаса, оқушы оқу мақсатына жетеді

Білу, коммуникация дағдылар

Адам ұрығының дамуы үшін плацентаның маңызын біледі.
Плацентаның негізгі қызметтерін талдайды
Плацента арқылы өтетін заттарды ажыратады.

Плацента арқылы өтетін заттарды ана мен бала санаты бойынша жіктейді.

Тапсырма 1. Суретте плацента құрылысы көрсетілген.

a) 1 -Суретті пайдаланып барлық құрылымдарын атаңыз .

«Ана» абоненті

1 …………………………………………………… 2 …………………………………………………...

«Бала» абоненті

3 …………………………………………………… 4 ……………………………………………………

b) 1 -Суреттен № 4 құрылымның қызметі қандай?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… .....................................

с) 2- Суретті пайдаланып 1,2,3,6,8 құрылымдарды атаңыз.

1 …………………………………………………… 2 …………………………………………………

3 …………………………………………………… 6 …………………………………………………

8 …………………………………………………...

d) 2- Суреттен № 2 және 3 құрылымдардың қызметі қандай?

№ 2. ………………………………………………………………………………………………………………… ..…………………………………………………………………………………………………..............................

№ 3 ............................................................................................................................................................... ..............……………………………………………………………………………………………………… …

Тапсырма №2. Адам ұрығының дамуы үшін плацентаның маңызын атаңыз.

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Сурет 1

Тапсырма № 3. «Биологиялық пошта» ойыны бойынша плацента арқылы өтетін заттарды ана мен бала санаты бойынша жіктеңіз. Заттарды реттік нөмірлері бойынша таратып жазыңыз.

Сурет 2

1. Қоректік заттар. 2.Су. 3.Гормондар. 4.Витамин. 5.Оттегі. 6.Көмірқышқыл газы. 7.Дәрі-дәрмектер

8.Аминқышқылдары. 9.Токсиндер. 10.Липидтер.11.Зат алмасудың соңғы өнімдері. 12.Вирустар

13.Глюкоза. 14. Иммуноглобулиндер

Қалыптастырушы бағалау «Плацентаның маңызы»

Тапсырма 1. Суретте плацентаның құрылысы көрсетілген.

«Ана» абоненті

a) 1 -Суретті пайдаланып барлық құрылымдарын атаңыз .

1. Плацента 2. Плацента капиллярлары

3,6,11

«Бала» абоненті

3. Жатыр капиллярлары 4 Жатыр қабырғасы b) 1 -Суреттен № 4 құрам бөліктің қызметі қандай?

1,2,4,5,6,7,8,9,10,12,13,14

Жатыр қабырғасына плацента бекінеді,

с) 2- Суретті пайдаланып құрылымдарын атаңыз.

1. Ұрықжолдас 2. Кіндік венасы

3 . Плацента артериясы 6. Кіндік қабы 8. Ұрықтың жүрегі d) 2 Суреттен № 2 және 3 құрамбөліктердің қызметі қандай?

№ 2 Кіндік венасы плацентадан ұрыққа оттегіне және қоректік заттарға бай қанды тасымалдайды. № 3 .Ұрықтан көмірқышқыл газы және зат алмасу қалдықтарына қаныққан қанды плацентаға тасиды. Тапсырма №2. Адам ұрығының дамуы үшін плацента маңызын атаңыз.

1. Ана мен ұрық арасындағы зат алмасуды қамтамасыз етеді.

2. Тосқауылдық, ана мен ұрық қаны араласпайды, физиологиялық қалыпты жағдайда заттарды таңдап өткізеді, бірақ зиянды заттар оңай өтеді.

3.Синтетикалық, гормондар түзеді.

1. Қоректік заттар. 2.Су. 3.Гормондар. 4.Витамин. 5.Оттегі. 6.Көмірқышқыл газы. 7.Дәрі-дәрмектер 8.Аминқышқылдары. 9.Токсиндер. 10.Липидтер.11.Зат алмасудың соңғы өнімдері. 12.Вирустар 13.Глюкоза. 14. Иммуноглобулиндер

Сурет 1

Сурет 2

« Плацентаның маңызы » қалыптастырушы бағалау тапсырмаларының жауаптары

Жарайсыңдар!

Сергіту сәті

“ Каңқа биін” бірге билейік!

Сабағымыздың екінші бөлімі

Шылым шегу, алкоголь мен есірткінің адам ұрығының дамуына әсері

Темекінің ұрыққа зияны

Темекі құрамындағы никотин, иіс газы, бензпирен и радиоактивті заттар ана ағзасынан плацента арқылы ұрыққа өтеді.

Никотин әсерінен ұрық қантамырлары тарылады және ұрық оттегі тапшылығын сезінеді.

Нәтижесінде темекі тартатын аналардан туылған балалардың салмағы қалыптан тыс төмен болады, құрдастарына қарағанда жиі ауырады, баяу дамиды, олардың арасында балалық шақта өлім-жітім көп болады.

Бейнекөрсетілім №4, №5

Есірткінің ұрыққа әсері:

Ананың түсік тастау;
Құрсақтағы дамудың тежелуі;
Ана құрсағында ұрықтың өліп қалуы;
Ананың мерзімінен бұрын босануы;
Ұрықтың аяқ-қол сүйектерінің кемістігі.

Алкогольдің ұрыққа әсері

Маскүнемдікпен науқас аналардан туылған балаларда

«ұрықтың маскүнемдік белгісі» деп аталатын ауытқушылықтар болады.

Бойдың өсуінің тежелуі;
Бассүйектің пішінінің аномалиясы/ауытқуы;
Ішкі мүшелердің аномалиясы;
Аяқ-қол сүйектерінің аномалиясы.

Маскүнемдіктің ауыр түрінің әсері

Маскүнемдіктің жеңіл түрінің әсері

Қалыптастырушы бағалау үшін

Дағдылар

Жетістік критерийі

Білу, коммуни-кациялық дағдылар

Адам ұрығының дамуы үшін шылым шегу (3-тен кем емес), алкоголь(3-тен кем емес), және есірткінің(3-тен кем емес)

зиянды әсері бар екенін біледі.

Деректерді таблица, схема немесе график түрінде бейнелей алады.

Қалыптастырушы бағалау үшін

Тапсырма 1. Алкогольдің ұрық үшін зиянды жақтарын (3-тен кем емес) атаңыз.

....................................................................................................................................

Тапсырма 2. Есірткінің ұрық үшін зиянды жақтарын (3-тен кем емес) атаңыз.

.................................................................................................................................................................................. .................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................... Тапсырма 3. 1-Суреттегі мәліметтерді саралаңыз.

Қалыптастырушы бағалау үшін қолданылатын дағдылар

Сурет 1

Қалыптастырушы бағалау тапсырмаларының жауаптары

Тапсырма 1. Алкогольдің ұрық үшін зиянды жақтарын (3-тен кем емес) атаңыз.

Бойдың өсуінің тежелуі;
Бассүйектің пішінінің аномалиясы/ауытқуы;
Ішкі мүшелердің аномалиясы;
Аяқ-қол сүйектерінің аномалиясы.

Тапсырма 2. Есірткінің ұрық үшін зиянды жақтарын (3-тен кем емес) атаңыз.

Ананың түсік тастауы;
Құрсақтағы дамудың тежелуі;
Ана құрсағында ұрықтың өліп қалуы;
Ананың мерзімінен бұрын босануы;
Ұрықтың аяқ-қол сүйектерінің кемістігі.

Тапсырма 3. 1-Суреттегі мәліметтерді саралаңыз

11-13 жастағы жасөсіпімдердің арасында темекі шегушілердің үлесі 75%,

ал 16-17 жастағылар арасындағы темекі шегушілердің үлесі төмендеп,

65%-ды құрайды.Бұған өтпелі кезеңдегі еліктеушілік көп әсер етеді.

Дегенмен, темекі шегу күнделікті қалыпты әдетке айналғандардың ішінде керісінше, 16-17 жастағылардың үлесі көп, тәулігіне темекінің 8-9 талын тұтынады. Демек темекі –есірткі, оған үйренген адамның оңай тастап кетуі мүмкін емес.

Жарайсыңдар!

Болашағың өз қолыңда !

Бағалау ағашы

Үй тапсырмасы

«Шылым шегу, алкоголь және есірткінің ұрық дамуына әсері» тақырыбына карикатура салу

Дереккөздер:

Е. Ө.Қуандықов, С. А. Әбілаев «Медициналық биология және генетика»
Биология. В 3 т. Тейлор Д., Грин Н., Стаут У.
https://www.twig-bilim.kz
http://sk.nis.edu.kz/Bank/Show/27130
http://www.myshared.ru/slide/186529/
http://collections.infocollections.org/ukedu/ru/d/Js3222r/8.html
http://magnarko.blogspot.com/2014/01/blog-post_9.html \ https://ru.wikipedia.org/wiki
http://www.stranamam.ru/article/7443484/
http://www.stranamam.ru/article/7430288/
https://www.youtube.com/watch?v=e54m6XOpRgU&list=RDe54m6XOpRgU#t=69