ОИТС аср Вабоси

Buxoro yengil sanoat va pedagogika kasb-hunar kolleji

Rajabova Go’zal Zarifovnaning Oila psixologiyasi fanidan taqdimoti

Mavzu: jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklarning ijtimoiy- psixologik muammolari.

Reja:

• OITS va jinsiy kasalliklarni dunyodagi tarqalganlik holati.
• OITS va jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklarning ijtimoiy omillari.
• OITS va jinsiy yo’l bilan o’tadigan kasalliklarning yuqish yo’llari va vositalari.

Yaxshi axloqiy fazilatlatga ega kishi har qanday qimmatbaho durlardan ham a’lodir. Yu. X. Hojib.

• Sog’lom inson to’g’ri fikrlaydi, o’zi va jamiyat uchun munosib xatti- harakatlar qiladi, natijada bundan shaxsning o’zi ham, oliasi, ham, jamiyat ham katta manfaat ko’radi. Agar inson nosog’lom bo’lsa uning ma’naviy axloqiy, axloqiy fikrlashlari ham mantiqsiz, shuursiz, bema’ni bo’lishdan tashqari. Uning ish qobiliyati susayadi. Oilaga va jamiyatga keltiradiga foydasidan zarari ko’proq.

• Hozirda “venerologiya” fanida 20 dan ortiq tanosil guruhiga kiruvchi turli kasalliklar aniqlangan va ular asosan jinsiy aloqa orqali yuqadi. Boshqacha qilib aytganda, sog’lom kishining kasallikka chalingan kishi bilan loaqal bir marta kechgan jinsiy aloqasi muqarrar tarzda kasallikning yuqishiga olib keladi.

• XX asr vabosi deb yuritilayotgan jinsiy yo’l bilan yuquvchi kasalliklardan biri OITS katta ijtimoiy muammoni keltirib chiqarmoqda. Avvallari bu kasallik 1995- yilgacha 1 tadan qayd etilgan bo’lsa, 1996-yilda 3ta, 1997-yilda 8ta immunitet tanqisligi virusi mavjud bo’lgan odamlar topildi. MDH davlatlari tajribasi shuni ko’rsatib turibdiki, agar zahmning har 100 ming aholiga bo’lgan ko’rsatkichi 150dan oshsa OITSni ko’payish ehtimoli oshadi.

• Jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar bir o’sib, bir kamayib turadi. Zahm va so’zakning so’nggi 50 yil ichida yurtimizda qanday tarqalganligini tahlil qilganda bu kasalliklarni bir xil sharoitda yonma-yon tarzda 5 marta o’sgani va kamaygani kuzatildi. Ularning o’sib kamayib borishida turli vaqtda turli omillar sabab bo’lgan. Masalan, 1947-1953 yillardgi o’sishda II jahon urushidan so’nggi jinsiy aloqalarning tartibsizligi sabab bo’lgan.

Hayo- iymondandir. Hadisdan

• Jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar avvallari asosan shaharlilklar orasida kup uchragan bo’lsa, hozirda esa qishloq aholisio’rtasida ham ko’paygan. 1998-yilda zahm bilan qishloq aholisi orasida 34% idan ortig’I kasallangan. Aholining shu qatlamida so’zak 30 % ni tashkil qilgan, lekin ayollarning kasallanishi erkaklarga nisbatan kamchilikni tashkil etadi.

Xotunlarning eng go’zali hayo va iffat pardasiga o’ralganidir. Suqrot

• Hozirda 18-20 yoshlilar orasida jinsiy yo’l bilan yuquvchi kasalliklarning tarqalishini tahlil qilsak, “yoqa ushlashga”majbur bo’lamiz. Bu guruh yoshlarning 62,7% i ayol- qiz ekanligi jinsiy tarbiyaning oilada, jamoatchilik orasida qanchalik oqsayotganligidan dalolat beradi.

• Jinsiy yo’l bilan yuquvchi kasalliklarning yoshlar va bolalar o’rtasida tarqalganlik holatini kuzatsak, shu narsa ko’rinib turibdiki, asosan fohishabozlik va jinsiy moyillikning erta uyg’onishi omil vazifasini o’tasa, asosiy sabab bu kasalliklar va ularning oldini olish haqidagi elementar tasavvurlarning yoshlarda yo’qligidir.

• Yoshlar o’rtasida jinsiy xulq tarbiyasini yo’lga qo’yish tanosil kasallillari oldini olishda munhim rol o’ynaydi. Yoshlar orasida axloq normalarining talqini, avloddan –avlodga o’tib kelayotgan milliy tarbiyamiz talablarining e’tibordan chetda qolishi, ularga amal qilmaslik, ota-onalar oarsidagi munosabat, oiladigimuhit, turli tashqi ta’sirlar, tabiiyki, bolalar va yoshlar orasida tanosil kasalliklarining o’sishiga sabab bo’ladi.

• Tanosil kasalliklarini oldini olishda har bir inson ongida shaxsiy gegiyena qoidalariga rioya qilish haqida tushunchalarni kengaytirish ham o’ziga xos omil hisoblanadi. Agar shu qoidalarga amal qilinsa, tanosil kasalliklarini oldini olishga shahdam qadam qo’yilgan bo’lar edi.