Nafas olish a'zolarining tuzilishi

Namangan viloyat Norin tumani 1 - o’rta ta’lim maktabi biologiya fani o’qituvchisi Umarova Mahliyoning 8 - sinfda ochiq dars

Mavzu

Nafas olish.Nafas olish a’zolarining

t uzilishi

•

Ta’limiy maqsad

•

Oʻquvchilarga nafas olish, nafas olish

a’zolarining tuzilishi mavzusi yuzasidan

ilmiy tushuncha berish.

Tarbiyaviy maqsad

•

Oʻquvchilarga mavzuni tushuntirish orqali

ekologik, gigienik, estetik, fiziologik

tushunchalarni rivojlantirish

Rivojlantiruvchi maqsad:

•

Oʻquvchilarga mavzuni tushuntirish orqali

ongidagi boʻshliqlarni toʻldirish va ilmiy

dunyo qarashini kengaytirish .

Darsning usuli:

• assesment , BBB metodlari, esse

Darsning jihozi:

• Notebook , proyektor, tarqatmalar , kodoskop, darslik .

Dars shiori: Beshikdan to qabrgacha ilm izla

Leave and learn

Tashkiliy qism:

1.

Salomlashish

2.

Davomatni aniqlash

Siyosiy daqiqa

3.

1.

:

:

ʻ

O’tgan mavzu yuzasidan matematik savodhonlikni oshirish

• 1-masala:

• Shomilning toq suyaklar soni ko’krak qafasini tashkil etuvchi suyaklar sonidan nechtaga kam?

• 2-masala:

• Komilning o’ng qo’lidagi yassi (1),naysimon (2),g’alvirsimon(3),G’ovaksimon(4) suyaklar soni nechtaligini ayting?

• 3-masala:

• Yurakning sistolik hajmi 70 ml.Tinch holatda turgan odamning yuragi 1 minutda 68 marta qisqarsa ,uning minutlik hajmi qancha bo’ladi?

• 4-masala: Ravshanning qoni analiz qilinganda II-gruppa ekanligi ma’lum bo’ldi.Ravshan qaysi qon gruppalaridan qon olishi mumkin.

Yangi mavzu bayoni

Reja

1.Kirish

2.Nafas olish o’rgonlarining tuzulishi va vazifalari

3.Nafas olishning boshqarilishi va kasalliklari

4.Xulosa

mavzu

Yangi

Odam va har bir boshqa tirik organism tashqi muhitdan kislorod qabul qilib,

Nafas olish

nafas olish

deb ataladi.

karbonat angidrid gazini

chiq

arib turishi

iborat:

quyidagi qismlardan

pka alveolalari va

pka alveolalari va

qimalar

Qon va t

Oʻ

oʻ

Oʻ

rtasida

pkaning kapillyar

rtasida kislorod va

tashqi muhit

oʻ

oʻ

oʻ

kislorod va karbonat

qon tomirlari

karbonat almashinuvi.

angidrid almashinuvi

rtasida kislorod

oʻ

ichki nafas olish.

(

)

hamda karbonat

)

(

tashqi nafas olish

angidrid almashinuvi.

1

. burun

boʻshligʻi

2

.

. plevra

6

hiqildoq

pardasi

Nafas

olish

organlari

3

.

kekirdak

5.O’pkalar

)

traxeya

(

.

4

bronxlar

1.Burun bo’shlig’ining ichki yuzasi shilimshiq parda bilan qoplangan.Bu pardada juda ko’p mayda bezchalar bo’lib,ulardan

Havoni tozalash vazifasini bajaruvchi suyuqlik ajraladi.Burunda

Havo tozalanadi va iliydi.

2. Hiqqildoq IV-VI bo’yin umurtqalarini ro’parasida joylashgan.U havo

O’tkazuvchi nafas yo’li va tovush hosil qiladigan ovoz apparati hamdir.Uning ichki qavati tukli shilimshiq parda,devori esa tog’ay va muskullardan tashkil topgan .Ichki qavatining o’rtasida tovish boylamlari va muskullari joylashgan

3. Kekirdak VI-VII bo’yin umurtqasi ro’parasidan boshlanib,V ko’krak umurtqasi ro’parasida o’ng va chap bronxlarga bo’linadi.Kekirdak devori 16-20 ta yarim aylanasimon tog’ay va paylardan tashkil topgan

4. Bro’nxlar o’pka to’qimasiga kirib juda ko’p mayda bronxchalarga tarmoqlanadi va bora bora alveola pufakchalari hosil qiladi.Bronxlar havoni ivitib namlab chang zarrachalardan tozalab,o’pka olveolariga o’tkazadi

5. O’pka ko’krak qafasining o’ng va chap tomonida joylashgan,konissimon juft orgon.O’pkada past tomondan diafrangma,orqadan umurtqa pog’anasi,oldingi tomondan to’sh suyagi va atrofdan qovurg’alar bilan chegaralangan.Opka olviolalari 1-qavat epiteliy to’qimasidan iborat bo’lib,ularda gaz almashinuvi sodir bo’ladi.Ikkala o’pkada 750 mln atrofida alviolalar bo’lib ularni sathi 100 m^2 ni tashkil qiladi

6. Plevraparda . O’pkalar tashqi tomondan plevra pardasi bilan o’ralgan.Plevra ikki qavatdan iborat.

Mustahkamlash

Bilar edim

Bilib oldim

Bilmoqchiman

Nafas olish

organlari:

Test

Jumlani davom ettiring

Alveolalarning soni ikkala oʻpkada nechta ?

• 850 mln
• 750 mln
• 650 mln
• 800 mln

Plevra boʻshligʻidagi bosim atmosfera……… oʻpkaning kengayib torayishiga qulaylik tugʻdiradi.

1balldan-…ball

2balldan-…ball

Hiqildoq qayerda joylashgan? A) V-VI boʻyin umurtqasi roʻparasida

• I V-VI boʻyin umurtqasi roʻparasida
• V koʻkrak umurtqasi roʻparasida

Hiqildoq havo oʻtkazuvchi nafas yoʻli vazifasini bajarishdan tashqari, u ……..

……… .hamdir.

1balldan -…1ball

2balldan-…2ball

Umumiy ball…..

Uyga vazifa:

Ovqat hazim qilish sistmasini o’qib o’rganish