?ан тамырлары ж?не оны? т?рлері

Шығыс Қазақстан облысы.Абай ауданы Саржал ауылы.

Ш.Тоқжігітов атындағы орта мектебі” КММ

Биология пәнінің мұғалімі Бекбатыр Самал Қарпыққызы

ҚАН ТАМЫРЛАРЫ ЖӘНЕ

ОЛАРДЫҢ

ТҮРЛЕРІ

Сабақтың мақсаьтыБілімділік . Қантамырларының түрлері және

олардың құрылыс ерекшеліктерімен ( артерия, вена, қылтамырлар )

танысу.

Тәрбиелі коқушылардың өз ойларын еркін жеткізіп, тақырыпты

талдай білуге үйрету

Дамытушылық : Оқушылардың ойлап,өзіндік шешім қабылдау

танымдық қаблеттерін арттырып, шығармашылықтарын дамыту

1/ Топта жұмыс жасап үйренуі

2/ Ынтымақтастық оқу мен бірлескен оқудың мәнін түсінеді.

3/ Топта жұмыс істеудің тиімділігін түсінеді.

Жағымды орта қалыптастыру мақсатында

А / Сергіту сәті:

Б / Сабаққа қатысушы оқушыларды екі топқа бөлу үшін әр түсті

яғни қызыл , көк , ақшыл қызыл түстегі қағаздарды ұсыну

В / Топ ережесін жасау. Топ ережесін қорғауға (1мин) уақыт

беріледі.

Г / Топтағы мүшелерді ролдерге бөлу жұмысын жүргізу.

( ролдер жазылған қағазды топтарға тарату.)

1/ Топта жұмыс жасап үйренуі

2/ Ынтымақтастық оқу мен бірлескен оқудың мәнін түсінеді.

3/ Топта жұмыс істеудің тиімділігін түсінеді.

Жағымды орта қалыптастыру мақсатында

А / Сергіту сәті:

Б / Сабаққа қатысушы оқушыларды екі топқа бөлу үшін әр түсті

яғни қызыл , көк , ақшыл қызыл түстегі қағаздарды ұсыну

В / Топ ережесін жасау. Топ ережесін қорғауға (1мин) уақыт

беріледі.

Г / Топтағы мүшелерді ролдерге бөлу жұмысын жүргізу.

( ролдер жазылған қағазды топтарға тарату.)

1. Кубизм әдісін қолдану.

а/. Зерттеңіз : Жүректің жұмысы.

б/. Сипаттаңыз, суреттеңіз:

Жүректің құрылысы туралы.

в/. Салыстырыңыз:

Жүректің қабырғасы мен

бөліктерін салыстыру.

5 жолды өлең әдісі (тақтаға мұғалім бірінші жолды көрсетеді)

• ЗАТ ЕСІМ – кім? не? /1сөз/

2. СЫН ЕСІМ – қандай? /2 сөз/

3. ЕТІСТІК – неқылды? не істеді? қайтті? /3 сөз /

• Тақырыпты ашатын сөз тіркестері немесе сөйлем / 4 сөз/

5. Тақырыптың синонимі / балама/.

1/ Ж Ү Р Е К.

2/ Жұдырықтай, етті (жалпақ, сүйір)

3/ Соғады, жйырылады, босаңсиды

4/ Жүрек – қанайналым жүйесінің орталығы

5/ Тіршілік бастауы

Әр топқа суреттер таратып беріледі.

Оқушылардың әрекеті.

Берілген суреттерді математикалық фигуралардың жүрек құрылысымен

байланыстырып айту керек.

Үш топқа тапсырма.

Жүрек

жұмысының

реттелуі

Гуморальдық.

жүйкелілік

Неге байланысты?

Неге байланысты?

Бүйрек үсті безі

(адреналин)

Қалқанша безі

(тироксин)

Сопақша мидағы

жүрек орталығы

Жүрек жұмысын

баяулатады

Күшейтеді

кальций

калий

Топтастыру

Дене қызуын

бірқалыпты

сақтаушы

Тіршілік көзі.

Қ А Н

Қызыл түсті

сұйықтық.

Мүшелерді

байланыстырушы.

Оттегін

жеткізуші.

Жарақаттан

сақтаушы.

Қорек көзі.

1/ Адам ағзасы.

2/ Адам ағзасындағы қан тамырлары

3/ Жүрек.

Оқушылар біледі.

Білгім келеді.

1/ Артерия қан тамыры

2/ Вена қан тамыры

3/ Венадағы қақпақшалар.

4/ Капиляр

3. Мағананы тани білу. / оқушыларға жаңа сабақ бойынша кітаптағы тақырып

бойынша жұмыс жасату / О қ ы , ж а з , т а л д а.

Қанды жүректен алып шығып, мүшелерге таратады.

Қанды мүшелерден жүрекке тасымалдайды

Қабырғасындағы бұлшықет талшықтары қалың әрі серпімді

Қан қысымы жоғары

Артериялар мен веналарды бір-бірімен байланыстырады.

Қабырғасындағы бұлшықет талшықтары жұқа әрі әлсіз

Көпшілігі тереңде бұлшық

-еттердің арасында жатады

Микроскопиялық өте ұсақ, қабырғасы бір қабатты.

Қан қысымы төмен Теріге жақында да, тереңде де жатады..

Ең ірі артерия тамыры – қолқа және өкпе артериясы

Қан қысымы шамалы

Теріге жақында да, тереңде де жатады.

Дененің барлық мүшелеріне таралады

Еңірі вена тамырлары- төменгі, жоғары қуысты веналар және 4 өкпе веналар.

Капилярлар арқылы газ және заттар алмасады. Ұсақ артерия, веналарды байланыстырады

Қ а н н ы ң

қ о з ғ а л у ы.

2. Қан жүрекшеден қарыншаға қарыншадан артерия қан

тамырына қарай ағады.

Сабақы қорытындылау

1578 – 1657

250 – 300

2

4

3

3

3

0,1

0,3

0,4

0,8

70 – 75

70 – 80

5,5

Қан айналым шеңберін ашқан У.Гарвей

Жүректің салмағы

Жүректің оң және сол бөлігі

Екі жүрекше, екі қарынша

Жүректің қабаттары

Жүректің жұмыс циклы

Қан тамырлары

Жүрекшенің жиырылуы (секунд)

Қарыншаның жиырылуы (секунд)

Жүректің босаңсуы (секунд)

Жүректің соғу уақыты (секунд)

Жүректің минутына соғуы

Жүректің бір рет соққандағы қанның ағуы(мл)

Жүректің бір минутта ағып өтетін қаны (л)

1/ П – 34. оқып, талдау.

2/ Деңгейлік сұрақтарға жауап қайтару.