Г?л ж?не жеміс тарауын ?айталау

6 сынып оқушылар арасындағы интеллектуалды сайыс

Сабақтың мақсаты:

• Білімділік: Оқушылардың гүл құрылысы туралы алған

білімдерін бекіту.

Жемістер түрлерін ажырата білуге үйрету.

2. Дамытушылық: Оқушылардың гүлдің жеке бөлімдері,

жемістер туралы алған білімдерін кеңейту.

3. Тәрбиелілік: Оқушыларды табиғатты аялауға,көркейтуге,

әсемдікке,табиғатты қорғай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

Сыныпты 6 топқа бөлу, жеребе арқылы қандай топтардың сайысатынын анықтау

ІІ. Сайыс кезеңдері

• Іріктеу кезеңі «Кім тапқыр?»
• Ақтық мәре «Ойлан тап!»

1-топ

1. Жапырақтың жүйкеленуі неше типке бөлінеді ?

( 4 типке, 1)қауырсын тәрізді торлы жүкелену, 2)саусақ салалы, 3)паралел жүйкелену, 4 ) доғалы жүйкелену

2. Өсімдіктің көбеюге қажетті жыныс мүшелері бар, бұтақтанбайтын, түрі өзгерген, қысқарған өркені қалай аталады ?

( гүл )

3. Гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлігі қалай аталады?

( аналық )

4. Орамжапыратың гүлшоғыры қалай аталады ?

( шашақ гүлшоғыр)

5. Асбұршақтың жемісі қалай аталады?

( бұршаққап )

2-топ

1. Жарты ай немесе бүрек пішінді бір –бірімен жанасқан 2 жасуша қалай аталады?

(Жанаспалы жасуша)

2. Жапырақтың сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері қалай аталады?

(гүл сағағы)

3. Гүлдің аналығы қандай бөлімдерден тұрады ?

(аналық аузы, мойыны, жатыны)

4. Жолжелкеннің гүлшоғыры қалай аталады?

(жай масақ)

5. Орамжапырақтың жемісі қалай аталады?

(бұршаққын)

3- топ

1. Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған орыс ғалымы кім?

(К.А.Тимирязев)

2. Гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері қалай аталады?

(гүл табаны)

3. Гүлдің аталығы қандай бөліктерден тұрады?

(аталық жіпшесі, тозаңқап)

4. Жүгерінің гүлшоғыры қалай аталады?

(собық)

5. Меңдуананың жемісі қалай аталады?

(қауашақ)

4- топ

1. Асбұршақтың жапырақтарының орталық жүйкесі мен майда жапырақшалары неге айналған?

(Мұртша)

2. Көбінесе жасыл түсті, гүлдің сыртында бірікпеген жеке –жеке немесе біріккен жапырақшалар қалай аталады?

(тостағанша жапырақша)

3. Гүлдің дәл ортасында не орналасады?

( аналық)

4. Күнбағыстың гүлшоғыры қалай аталады?

(себетгүл)

5. Бидайдың жемісі қалай аталады?

(дәнек)

5- топ

1. Жапырақ тақтасы түгелдей тікенге айналған өсмідіктерді ата?

(сарыағаш, кактус, кәріқыз, қарлыған)

2. Бунақденелілерді еліктіретін гүлдің қай бөлігі?

(күлте жапырақша)

3. Бір гүлдің ішінде аталық пен аналық болса ол қалай аталады?

(қос жынысты)

4. Күріштің гүлшоғыры қалай аталады?

(күрделі шашақ)

5. Бақбақтың жемісі қалай аталады?

(тұқымша)

6-топ

1. Жапырақтың ортаңғы жұмсақ бөліміндегі бағана тәріздіұзын, бір-біріне тығыз орналасқан жасушалар қалай аталады?

(бағаналы жасушалар)

2. Тостағанша жапырақшалардан кейін орналасады, саны біреуден бірнешеуге дейін жететін өркеннің түр өзгерісі қалай аталады?

(күлте жапырақша)

3. Кейбір өсімдіктерде ұшы ілмешекке айналатын гүлдің қай бөлігі?

(тостағанша жапырақша)

4. Бидайдың гүлшоғыры қалай аталады?

(күрделі масақ)

5. Грек жаңғағының жемісі қалай аталады?

(жаңғақ)

1-тапсырма

1. Тозаңдану дегеніміз не?

Ж:Аталық тозаңның аналықтың аузына келіп түсуі

2. Өздігінен тозаңдану дегеніміз не?

Ж: бір гүлдің өз аталық тозаңының сол гүлдің аналығынаң аузына түсуі

3. Айқас тозаңдану дегеніміз не?

Ж: бір гүлдің аталық тозаңының екінші гүлдің аналығының аузына келіп түсуі

2-тапсырма. Семантикалық карта.

Суретте қауын, қызанақ,қияр,асбұршақ, бидай,көкнәр,күнбағыс,қырыққабат,жүгері,шие,таңқурай,емен жаңғағы картоп жемістері берілген

1

7

3

5

4

6

2

13

9

10

11

8

12

Шырынды жемістер

Құрғақ жемістер

4,5,6,7,8,9,12

1,2,3,10,11,13

3. Тапсырма. Кесте толтыру

Тізімдегі өсімдіктерді тозаңдану жолдарына байланысты топтастырып, кестеге толтыр

1. Жер жаңғағы 2. Қарабидай 3. Шегіргүл 4. Шие 5. Саумалдақ 6. Қызғалдақ 7. Бетеге 8. Тары 9. Орман жаңғағы 10. Қалақай

Өздігінен тозаңданатын өсімдіктер

Айқас тозаңданатын өсімдіктер

1, 3, 5, 7, 8

2, 4, 6, 9, 10

4.Тапсырма. (Әр дұрыс жауапқа 1-ұпай)

1. Жүгері, тары, арпа жемісі :

а. ә. б.

2. Бұршаққап:

а. ә. б.

3. Сүйекті шырынды жеміс:

а.кокос ә.өрік б.құлпынай

4. Қырыққабат жемісі:

А. Бұршаққын ә. Бұршаққап б. қауашақ

5. Помаренец гесперидий тобына жататын жидек тәрізді жеміс:

а. Апельсин ә. Қауын б. қияр

6. Жинақталған жеміс:

а. Құлпынай ә. Қарбыз б. алма

7. Алма жемісінің пайдалы болу себебі:

А) Қол жетімді бағамен сатылады

Ә) дәрі – дәрмек есебінде қолданады

Б) құрамында дәрумендік заттар көп болғандықтан емдік қасиеті бар

В) тек қызыл алмалар пайдалы

Жауаптары

1.ә, 2.Б, 3.а, 4.а,

5.а, 6.а, 7.б.

Сабақты қорытындылау.

Оқушыларды марапаттау.

Табиғаттың арайлансын ажары

Болмаса екен тартар оның азабы

Табиғатқа тазалықты тарту ет

Тарқамасын аң мен құстың базары