Эколог ата?ы кімге б?йырады?

Та?ырыбы: “Эколог ата?ы кімге б?йырады?”

Саба?ты? ма?саты:

1) Білімділік: О?ушыларды экология ?ылымыны? за?дылы?тары ж?не орта факторлары,

Таби?атта болып жататын ??былыстарды жете т?сіндіріп, экологиялы? білімдерін жетілдіру

2) Дамытушылы?: Экология п?нінен о?ушыларды? білімге деген ынтасын арттыру, ?з бетінше ізденіске, шы?армашылы? ж?мыстар?а ?ызы?тыра білу

3) Т?рбиелік: Жас ?рпа?ты ?орша?ан орта таби?атын са?тау оны ластамау ,?з организмін ?ор?ай білуге, ?з Отанын с?юге т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: Д?ст?рсіз саба?

?дісі: с?ра?-жауап, ??гіме, к?ргізбелілі,

К?рнекілігі: интерактивті та?та, слаид,"?ызыл Кітап", о?ушыларды? ?здері жаса?ан альбомдары, картинкалар, ?йымдастырыл?ан б?рыш-к?рме

Саба?ты? барысы:

1. ?йымдастыру кезе?і

Алдын -ала б?лінген екі топ ?з орындарына жай?асады

(Жарыс 2 топ арасында ж?ргізіледі)

І-топ: “ ” 7 “б” " Жас Экологтар"

ІІ-топ: “ ” 7 “в” " Жасыл ел"

1-ж?ргізуші: Таби?атты? бар байлы?ы даламда,

Жер-Ананы? жатты?ы жо? адам?а

Тама? та, киім де, денсаулы? та,

Б?рі, б?рі таби?атты? ?олында.

2-ж?ргізуші: Тап?ыр, білгір дарынды

Жарыс бар б?гін арынды.

С?йсе? ту?ан жері?ді,

Орта?а сал, бары?ды.

1-ж?ргізуші: Бар ізгілік тек білімнен алынар,

Білімменен аспан?а жол салынар

Жарыс 6 кезе?нен т?рады:

1. Таныстыру (?р топ ?з та?ырыптарын ?ор?ап, ?ран, эмблема,

шы?арады)

1-топ ?раны; " Адамдарды? таби?атсыз к?ні жо?, таби?атты? оны айту?а тілі жо?"

2-топ ?раны; "Бір тал ж?лса? -он тал ек"

2. ?й тапсырмасы (?р топ та?ырып?а байланысты ?з ойын айтады)

3. Білгенге маржан (?р топ та?тада?ы с?ра?тар?а жауап береді)

4. Аны?там бюросы ( с?ра??а жауап беру, жылдар мен ?алымдар аты)

5. Сандар сыры ( Та?тада?ы сандар ?андай ма?ына беретінін табу)

6. Танып біл (К?рсетілген суреттердін ерекшелігін ?арастырып, таныстыру)

1. Таныстыру

2. ?й тапсырмасы

3. Білгенге маржан

1-с?ра?

І-топ?а: Тірі а?за?а ?сер ететін ?орша?ан ортаны? элементтері

(Экологиялы? факторлар)

ІІ-топ?а: А?за?а ?сер ететін ?лі таби?ат ортасыны? жиынты?ы

(абиотикалы? факторлар)

2-с?ра?

І-топ?а: Биотикалы? фактор дегеніміз не? Т?рлері ?андай?

(б?л бір а?заларды? тіршілік ?рекетіні? бас?аларына тигізетін ?сері. (Б?секлестік, жырт?ышты?, паразитизм, симбиоз, комменсализм, мутуализм, )

ІІ-топ?а: Антропогендік фактор дегеніміз не?

(адам ?ызметіні? ?орша?ан орта?а тигізетін ?серіні? жиынты?ы. (зиянды заттарды? ?орша?ан орта?а шы?арылуы, топыра? ?абатыны? б?зылуы)

3-с?ра?

І-топ?а: Абиотикалы? фактор дегеніміз не?

(б?л тірі а?за?а ?сер ететін ?орша?ан орта жа?дайларыны? кешені ( температура, ?ысым, радиациялы? фон, ыл?алдылы?, атмосфераны?, т?щы суды?, топыра?ты? ??рамы)

ІІ-топ?а: Шектеуші фактор дегеніміз не?

(А?заны? тіршілігіне ?олайлы ?серлерді? е? т?менгі, е? жо?ар?ы шегінен шы?ып кететін факторларды шектеуші факторлар деп атайды.)

4- с?ра?

1-топ?а: "?ызыл кітап" туралы пікірді ал?аш кім ?сынды?

(Питер Скотт 1963 ж)

2- топ?а: "?ызыл Кітап "неше категориядан т?рады?

( 5-категорияны ?з ішіне алады. 1-жойылып бара жат?андар. 2- саны азайып бара жат?андар. 3- сирек т?рлер. 4- белгісіздер. 5- ?алпына келгендер.)

4.Аны?тама бюросы

1.Биоценоз дегеніміз не? Оны ?ай ?алым нешінші жылы ашты?

(Биоценоз (биос- ?мір, койнос- жалпы) таби?и жа?дайлары бірегей жерлерде тіршілік ететін ?сімдіктер, жануарлар, микроа?заларды? жиынты?ынан т?рады.биоценоз ??ымын ал?аш рет ?сын?ан неміс ?алымы К. Мебиус 1877 жыл.)

2. Биогеоценоз дегеніміз не ? Оны ?ай ?алым нешінші жылы ашты?

(Биогеоценоз дегеніміз- биоценоз+биотопты? диалектикалы? бірлестігі. Ол т?мендегідей ??рамдас б?ліктерден т?рады: ?ндірушілер, (жасыл ?сімдіктер-продуценттер)талап етушілер 1- ?сімдік ?оректілер, 2-жануар тектес- ?оректілер,-консументтер) ыдыратушылар-редуценттер микроа?залар ж?не ?лі таби?ат компаненттері. 1940 жылы В.Н. Сукачев енгізді)

3.Экож?йе дегеніміз не ж?не оны кім ашты?

(Экож?йе дегеніміз-зат, энергия ж?не а?параттар алмасу н?тижесінде бірт?тас тіршілік ететін кез келген ?зара ?рекеттесуші тірі а?залар мен ?орша?ан орта жа?дайларыны? жиынты?ы.Б?л терминді ?ылым?ак енгізген А Тэнсли 1935ж енгізді.)

4.Биосфера іліміні? негізін сал?ан, ж?не оны аш?ан ?алым, нешінші жылы?

(?азіргі ??ым бойынша . Биосфера деп, барлы? тірі а?заларды? жиынты?ын ж?не сол а?залар арасында ?немі ?здіксіз зат пен энергия алмасу болатын ?аламшарымызды? ?зіне т?н бас?а заттары бар Жер айма?ын айтамыз Биосфера туралы ілімді жан-жа?ты тере? зерттеген ?алым- В.И. Вернадский 1926ж"Биосфера"деген е?бегінде жан-жа?ты айтыл?ан)

5.Экологиялы? пирамида дегеніміз не, оны аш?ан ?алым ж?не ?ай жылы?

(1927ж Ч Эльтон. Экологиялы? пирамиданы? 3 типін к?рсетуге болады1- санды? пирамида,2- Биомасса пирамидас, 3- Энергия пирамидасы)

6. Экология ?ылымыны? негізін сал?ан ?ай ?алым, ?ай жылы ашты?

(Э.Геккель 1866жЭкология- "экос- ?й, т?ра?, мекен, ж?не "логос" -?ылым деген с?зінен шы??ан. Я?ни, тірі а?заларды? бір-бірімен ?арым-?атынасын, байланысын айнала ?орша?ан ортасымен, т?ра?ы ж?не мекенімен байланыстыра отырып зерттейтін ?ылым)

7. Экология журналы ал?аш рет ?ай елде жары? к?рген?

(1920ж А?Ш)

8.Топыра?тану ?ылымыны? негізін сал?ан ?алым?

(В.В.20 ?асырды? басында.Докучаев)

5.Сандар сыры

1) 1978 жыл (?.Р. ?ызыл кітабыны? ал?аш?ы н?с?асы)

2) 5,6 мы? (еліміздегі ?сетін ?сімдіктер т?рі )

3) 31 т?р("?ызыл Кітап?а"енгенс?т?оректілер саны)

4) 78, 21 пайыз ( атмосферада?ы азат ж?не оттегіні? м?лшері)

5) 300 ден астам("?ызыл Кітап?а")енген ?сімдіктер саны)

6) 1926 ж (А?су –жаба?ылы ?оры?ы ?йымдастырылды.)

7) 1997ж (?Р ?орша?ан ортаны ?ор?ау за?ы ?абылданды)