Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
•О?ушыларды? витаминдер туралы білімін толы?тыру, дамыту.
•О?ушыларды? витаминдер туралы білімін толы?тыру, дамыту.
• Авитаминоз, гиповитаминоз, гипервитаминоз ??ымдарыны? м?нін ашу ар?ылы ?з денсаулы?ына жауапкершілік сезімін арттыру
жауапкершілік сезімін арттыру
Шымкент қаласы , №70 С.Бекбосынов атындағы жалпы орта мектеп ,биология пән мұғалімі Тукибаева Гулья
Сабақтың тақырыбы: В и т а м и н д е р және олардың маңызы
Сабақтың мақсаты:
Үй тапсырмасы: сәйкесті табыңдар:
1.Негізгі қурылыс материалы
2.Қорғаныш қызметін атқаратын
нәруыздар.
3.Энергия көзі.
4.Көмірсулар ыдырағанда түзіледі.
5.Органикалық қосылыстар
6.Бейорганикалық зат-р
7.Денсаулықтың тиімді жолы.
8.Биосинтез реакцияларынаң
жиынтығы
9.Жасуша қүрамына кіретін
органикалық қосылыстардың,
энергия бойы, тотығуы
10.Сүйек құрамына кіретін зат.
1.Салауатты өмір салтын ұстану
2. Глюкоза
3. нәруыздар
4. Пластикалық алмасу
5. антиденелер
6.майлар
7.Энергетикалық алмасу
8. су,минералды тұздар
9. Кальций мен фосфор
10.нәруыздар,майлар,көмірсулар
Дұрыс жауап:
1-3 5-10
2-5 6-8
3-6 7-1
4-2 8-4
9-7 10-9
Жұқпалы ауруларға қарсы тұруына ықпал етеді
Витаминдер дегеніміз- ағзаның тіршілік әрекетіне қажет органикалық заттардың жеке тобы
Ағзаның суық тиюден сақтауына әсер етеді
Аминқышқылдар,майлар, нуклеин қышқылдар,гормондар синтезі мен ыдырауына қатысады
Витаминдер
Денсаулықтың нығаюын жүзеге асырады
Ферменттердің құрамында болып, биохимиялық, физиологиялық процестерге қатысады
Жұмысқа қабілеттілікті арттырады
Тәулігіне әртүрлі витаминдердің бірнеше милиграмы ғана қажет
Витаминдердің ашылу тарихынан...
1881жылы орыс дәрігері Н.И.Лунин өз эксперименттері негізінде тамақ құрамындағы қандайда бір ерекше заттардың болмауынан ауруға ұшырауын анықтады.
1911жылы поляк ғалымы К.Функ тазартылған күрішпен қоректенген көгершіндерді сал(паралич) ауруынан емдеген затты күріш кебегінен алды. Ол бұл затты витамин(лат. vita- тіршілік)деп атады .
7
Витаминдер
Суда еритіндер
Майда еритіндер
В
Н
А
D
2
В
С
12
В
Е
6
В
К
1
7
Ағзадағы витаминдер концентрациясының бұзылуы
7
Витамин А
10
Қызғылт пигмент – каротин
10
Сізге А витамині жетіспеушілігін білдіретін белгілер :
10
В тобы витаминдері
Соя
13
Витамин (Тиамин)
мүшелерінің қызметін реттейді;
болды.
Кептердегі В1 авитаминозы
14
Витамин (Рибофлавин)
15
Витамин (Пиридоксин)
Жетіспеушілігінен:
Тышқандардағы авитаминозы
16
Витамин
- Жетіспеушілігінен қаназдық (анемия) ауруы пайда болады.
Доңыздағы қаназдық ауруы
17
Сізге В тобындағы витаминдер жетіспеушілігін білдіретін белгілер:
18
Витамин С (аскорбин қышқылы)
- Тотығу-тотықсыздану реакция айналымына қатысады;
Витамин С
19
Құрқұлақ (цинга) ауруының белгілері
төмендейді.
20
Сізге С витамині жетіспеушілігін білдіретін белгілер:
20
Лимон жоқ кезде …
Ұлы Отан соғысы кезіндегі Ленинград блокадасында балаларды қарағай жас бұтақтарының қайнатпасымен тамақтандырған. Себебі, қарағай бұтақтарында С витамині өте көп.
22
Витамин D (кальциферол)
23
Мешел (рахит) ауруы
24
Витамин РР (никотин қышқылы)
25
Витамин РР авитаминозы
Пеллагра ауруы немесе “үш Д ауруы” деп атайды.
Деменция
Диарея
Дерматит
Теріде дақтар мен көпіршіктер пайда болуы
Асқорыту мүшелерінің қызметі бұзылып, іштің қатты өтуі
Психиканың нашарлауы,Ақыл-естің бұзылуы
26
К витамині
- 1935 жылы дат биохимигі Хенрик Дам анықтады,
1943жылы осы еңбнгі үшін Нобель сыйлығына ие болды;
-К витамині жетіспеушілігі өте сирек кездеседі, себебі ішек қабырғасында жеткілікті мөлшерде түзіледі.
К авитаминозы
27
С
В 2
D
E
K
В 1
В 12
Қайталайық:
А
В 6
27
А Витамині
Тәуліктік мөлшері 1-1,5 мг
Өсу витамині
Родопсиннің
түзілуі
Ферменттер
Жұмысын күшейтеді
Эпителий
ұлпаларының
өсуін реттейді
27
В тобы витаминдері
Тәуліктік мөлшері
0,2-14 мг
Ақуыз алмасуына
қатысады
Қан жасушаларының
түзілуін
жүзеге асырады
Ес, зейін,жүйке
жүйесі қызметіне
әсер етеді
Жүрек,бұлшықет,
эпителий ұлпасының
қызметін жақсартады
27
С витамині
Тәуліктік мөлшері
50 -100 мг
Ферменттердің
құрам бөлігі
Ақуыз синтезіне
қатысады
Иммунитетті
күшейтеді
Антиденелердің
Қалыптасуын
жүзеге асырады
27
Д Витамині
Өсу
витамині
Тәуліктік мөлшері
1 мг
Фосфор
алмасуына
қатысады
Сүйектің
қалыпты дамуына
әсер етеді
Кальций
алмасуына
қатысады
27
Сөзжұмбақ (Витаминдер)
1.Витаминдерді артық мөлшерде пайдалану?
2.1880 ж. Витаминдерді ашқан ғалым?
3. “С” витамині қандай жеміс-жидектерде болады?
4.”Консервілеу” деген сөз латынша қалай аталады?
5. Толыққанды емес қоректік затты пайдалаңғанда оргнанизмде
витаминнің жетіспеушілігі?
6. Қаназдың ауруы?
7.Бірінші байлық –
8.Қандай витамин жетіспегенде мешел (рахит) ауруы дамиды?
9.Азықтық тағам құрамындағы витаминдерді сақтау әдістерінің бірі?
10.В 1 витаминінің (тиамин) жетіспеуінен болмауынан қандай ауру
пайда болады?
27
Сөзжұмбақ (Витаминдер)
1
2
5
3
6
в
4
и
т
7
а
м
и
8
н
9
10
д
е
р
-
1
г
и
2
п
5
е
р
3
в
4
6
и
и
т
т
а
а
7
м
м
и
и
н
9
8
10
н
д
о
е
з
р
-
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
н
6
3
в
и
и
4
н
т
т
а
а
7
м
м
и
и
8
9
н
10
н
о
д
з
е
р
-
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
н
6
3
в
и
и
и
4
н
т
т
а
а
м
7
м
ұ
м
и
и
р
8
9
ы
н
10
н
о
н
д
з
е
р
-
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
н
6
3
в
и
и
и
4
с
н
т
т
а
а
м
7
қ
м
ұ
м
и
и
т
р
8
а
9
ы
н
10
н
у
о
н
д
з
е
р
-
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
а
н
в
6
3
в
и
и
и
4
и
с
н
т
т
т
а
а
а
м
7
қ
м
ұ
м
и
и
и
т
р
8
а
9
ы
н
10
н
н
у
о
о
н
д
з
з
е
р
-
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
а
н
в
6
3
в
и
и
и
а
4
и
с
н
н
т
т
т
а
а
а
м
е
7
қ
м
м
ұ
м
и
и
и
т
р
8
а
9
ы
я
н
10
н
н
у
о
о
н
д
з
з
е
р
-
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
а
н
в
6
3
в
и
и
и
а
4
и
с
н
н
т
т
т
а
а
а
м
е
7
қ
м
м
ұ
м
д
е
и
и
и
т
р
8
а
9
ы
я
н
10
н
н
у
о
о
с
н
д
з
з
е
а
р
у
л
ы
-
қ
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
а
н
в
6
3
в
и
и
и
а
4
и
с
н
н
т
т
т
а
а
а
м
е
7
қ
м
м
ұ
м
д
е
и
и
и
т
р
8
а
9
ы
я
н
10
н
н
у
о
о
с
н
д
з
з
е
а
р
у
л
ы
-
қ
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
а
н
в
6
3
в
и
и
и
а
4
и
с
н
н
т
т
т
а
а
а
м
е
7
қ
м
м
ұ
м
д
е
и
и
и
т
р
8
а
9
ы
я
н
10
н
н
к
у
о
о
с
н
д
з
з
е
а
п
р
у
л
т
і
ы
-
р
қ
у
1
г
и
2
п
е
5
Л
р
у
а
н
в
6
3
в
и
и
и
а
4
и
с
н
н
т
т
т
а
а
а
м
е
7
қ
м
м
ұ
м
д
е
и
и
и
т
р
8
а
9
ы
я
н
10
н
н
к
у
о
о
с
н
д
б
з
з
е
е
а
п
р
у
и
л
т
і
ы
-
р
қ
б
у
е
р
и
Үй тапсырмасы:
45
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт
