Саба?ты? та?ырыбы : Буыная?тылар типі.Шаянт?різділер класы.
Саба?ты? ма?саты: Білімділік: О?ушылар?а ?зен шаяныны? ??рылыс ерекшеліктері, ?оректенуі, тыныс алуы ж?не к?беюіні? ма?ызын т?сіндіру.
Дамытушылы?: Бас?ада шаянт?різділер туралы ойлау ?абілеттерін, биология п?ніне деген ?ызы?ушылы?тарын одан ?рі дамыту.
Т?рбиелік: О?ушыларды ?йымшылды??а, тазалы??а, таби?атты са?тай білуге т?рбиелеу. Саба?ты? типі : аралас Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі
?діс-т?сілі: с?ра?-жауап,талдау,т?сіндіру,к?рнекілік,баяндау.
К?рнекілігі: интерактивті та?та, слайдтар, ж?ндіктерді?
суреттері, кесте
П?наралы? байланысы : д?ниетану,жаратылыстану,
Саба?ты? барысы : І.?йымдастыру кезе?і
ІІ.?й тапсырмасын тексеру
А)с?ра?тар ар?ылы
?)Топтастыру та?тасы
Б)Терминдермен ж?мыс
ІІІ.Окушы білімін тексеру
І?.Жа?а саба?ты т?сіндіру
А)Буыная?тылар типі
?)Шаянт?різдестер класы
Б)Таби?атта?ы ма?ызы
?.Жа?а саба?ты т?сінгенін тексеру(тест ар?ылы)
?І.Жа?а саба?ты бекіту (биологиялы? диктант )
?ІІ.?йге тапсырма
?ІІІ.Ба?алау
І.?йымдастыру кезе?і.( С?лемдесу,т?гелдеу,о?ушы назарын аудару)
ІІ.?й тапсырмасын с?рау. 1.Білімі?ді сынап к?р .
1.?лулар типіні? кластарын ата? (бауырая?тылар,басая?тылар,?осжа?таулылар)
2.Тип неге «?лулар» деп атал?ан? (б?л топта?ы ж?ндіктер денесі буылты?сыз, ?те ж?мса? ж?не дене ??рылысы ??сас бол?анды?тан, ?лулар типіне жатады)
3.?луларда жа?адан пайда бол?ан ?андай м?шелер ж?йесі бар, олар ?андай ?ызмет ат?арады? (тіс орнына ?ккі, ас?а ?атысты без бауыр дамы?ан)
4.?лулар ?алай тыныс алады? (??рлы?та тіршілік ететін ?лулар ?кпе ар?ылы тыныс алады, ал суда тіршілік ететіндер шапанша астында орналас?ан желбезек ар?ылы ж?зеге асады)
5.?лулар ?алай ?оз?алады? (ая?тары ар?ылы ?оз?алады) 2.Топтастыру та?тасын толтыру .
Бауырая?тылар
?осжа?таулылар
Басая?тылар
Бауыра я?ты ?луларды? ерекшеліктері:
1.Ая?ы денені? асты??ы б?лігі бауырды толы? ?амтиды.
2.80 мы??а жуы? т?рі бар
3.Бау-ба?ша?а,ж?зімдікке,ба??а зиянын келтіреді.
4.Жер астынан ал?ан ?алды?тары ??рылыста пайдалынады.
5.Т?йіртек,ж?мырла?,шалшы? ?луы,тоспа?лу,?ош?арм?йіз деген ?кілдері бар.
?осжа?таулы ?луларды? ерекшеліктері:
1.?кілі ай??ла?,ба?алша?ы ашып-жабылатын екі жа?таудан т?рады.
2.Мидия,устрица,гребешок деген т?рлері та?ам ретінде пайдаланылады.
3.Суды денесі ар?ылы ?ткізіп,оны бактериялардан,планктон,?лі ?осындылардан тазартады.
4.20 мы??а жуы? т?рлері бар.
5.Бас б?лігі жойылып кеткендіктен,аузы ая?ыны? ?асында орналасады.
Басая?ты ?лулар класыны? ерекшеліктері:
1.Шапша? ?оз?алу ?ажет бол?анда денесіні? арт?ы б?лігімен ?оз?алады.
2.Ба?алша?ы жойыл?ан,суы т?зды те?із бен м?хиттарда ?ана ?мір с?реді.
3.Ауыз т??ірегінде 8-10 ?армалауыштары болады.
4.800-ге жуы? т?рі бар.
5.Ая?ы я?ни ?армалауыштары денесіні? бас б?лігінде болады.
3.Терминдерге аны?тама бер.
1.Бауыр - аузы ?арын?а ашылатын ас?орыту?а ?атысатын без.
2.Планктон – те?ізді? ?алы? ?абатында кезіп ж?ріп тіршілік ететін ?са? тірі а?залар жиынты?ы.
3.Шапанша - т?л?адан т?зілген ерекше ?атпарлы ?абат.
4.Тура даму –ж?мырт?адан тікелей,пішіні ересектеріне ??сас жас ?лулар дамитын даму т?рі.
5.Т?рленіп даму -ж?мырт?адан дерн?сіл дамып,ал д?рн?сілден ересек ж?ндік ?сетіндамуды? жолы.
6.Шапанша ?уысы - т?л?а мен шапанша аралы?ында?ы ?уыс.
7.Басая?ты ?лулар – ая?ы(?армалауыштары) денені? бас б?лігінде болатын ?лалар класы. 8.Бауырая?ты ?лулар -ая?ы денені? асты??ы б?лігі бауырын ?амтитын ?лулар класы.
Просмотр содержимого документа
«буыная?тылар типі»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға өзен шаянының құрылыс ерекшеліктері, қоректенуі, тыныс алуы және көбеюінің маңызын түсіндіру. Дамытушылық : Басқада шаянтәрізділер туралы ойлау қабілеттерін, биология пәніне деген қызығушылықтарын одан әрі дамыту. Тәрбиелік: Оқушыларды ұйымшылдыққа, тазалыққа, табиғатты сақтай білуге тәрбиелеу. Көрнекілігі:
Тірек сызбалар, суреттер, үзінді, кестелер
Сабақтың типі:
аралас
Сабақтың түрі:
дәстүрлі
Сабақтың әдісі:
Дәріс-сұхбат, өзіндік жұмыс, кітаппен жұмыс
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі
ІІ.Үй тапсырмасын тексеру
А)сұрақтар арқылы
Ә)Топтастыру тақтасы
Б)Терминдермен жұмыс
ІІІ.Оқушы білімін тексеру
ІҮ.Жаңа сабақты түсіндіру
А)Буынаяқтылар типі
Ә)Шаянтәріздестер класы
Б)Табиғаттағы маңызы
Ү.Жаңа сабақты түсінгенін тексеру(тест арқылы)
ҮІ.Жаңа сабақты бекіту (биологиялық диктант )
ҮІІ.Үйге тапсырма
ҮІІІ.Бағалау
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. “Біліміңді сынап көр”
1.Ұлулар типінің кластарын ата?
2.Тип неге «ұлулар» деп аталған?
3.Ұлуларда жаңадан пайда болған қандай мүшелер жүйесі бар, олар қандай қызмет атқарады?
4.Ұлулар қалай тыныс алады?
5.Ұлулар қалай қозғалады?
2.Топтастыру тақтасын толтыру .
( конверттің ішіне белгілерді әр оқушы салады )
Басаяқты ұлулар класы
Бауыраяқтылар класы
Қосжақтаулы ұлулар класы
Бауыра яқты ұлулардың ерекшеліктері:
1.Аяғы дененің астыңғы бөлігі бауырды толық қамтиды.
2.80 мыңға жуық түрі бар
3.Бау-бақшаға,жүзімдікке,баққа зиянын келтіреді.
4.Жер астынан алған қалдықтары құрылыста пайдалынады.
5.Түйіртек,жұмырлақ,шалшық ұлуы,тоспаұлу,қошқармүйіз деген өкілдері бар.
Қосжақтаулы ұлулардың ерекшеліктері:
1.Өкілі айқұлақ,бақалшағы ашып-жабылатын екі жақтаудан тұрады.
2.Мидия,устрица,гребешок деген түрлері тағам ретінде пайдаланылады.
3.Суды денесі арқылы өткізіп,оны бактериялардан,планктон,өлі қосындылардан тазартады.
4.20 мыңға жуық түрлері бар.
5.Бас бөлігі жойылып кеткендіктен,аузы аяғының қасында орналасады.
Басаяқты ұлулар класының ерекшеліктері:
1.Шапшаң қозғалу қажет болғанда денесінің артқы бөлігімен қозғалады.
2.Бақалшағы жойылған,суы тұзды теңіз бен мұхиттарда ғана өмір сүреді.
3.Ауыз төңірегінде 8-10 қармалауыштары болады.
4.800-ге жуық түрі бар.
5.Аяғы яғни қармалауыштары денесінің бас бөлігінде болады.
Терминдерге анықтама беріңіздер.
Бауыр
Планктон
шапанша
Тура даму
Түрленіп даму
Шапанша қуысы
Басаяқты ұлулар
Бауыраяқты ұлулар
Қосжақтаулы ұлулар
Айқаспалы жолмен ұрықтану
Суретте қай тип өкілдері бейнеленген?
ІІІ. Жаңа тақырып
Буынаяқтылар
Аяғы
бунақталған
Екі жақты
симметриялы
Көпжасушалы
жәндіктер
Хитин дегеніміз – жасуныққа ұқсас ағзалық зат.
Буынаяқтылар типі
Шаянтәріздестер
Өрмекшітәріздестер
Бунақденелілер
Буынаяқтылар типі
(1-1,5 миллионға жуық)
Шаянтәріздестер
(30 000-ға жуық)
Өрмекшітәріздестер
(40 000-ға жуық)
Бунақденелілер
(1 миллионға жуық)
Өрмекшілер
Жапырақятылар
Отауықтар
Ескекаяқтылар
Құршаяндар
Теңаяқтылар
Кенелер
Онаяқтылар
Шаянтәріздестер
Аты
Қантарату жүйесі
Шаянтәріздес-тер
Зәр шығару жүйесі
Арқа жағындағы жүрек пен қантамыр арқылы жүзеге асады. Жүрегі,қантамырлары қанды дене қуысына айдайды,сондықтан ашық жүйелі.
Жүйке жүйесі
Екі жасыл бездер арқылы жүзеге асады,ол дененің бас бөлігінде орналасады.
Көбеюі
Шұбалшаңға ұқсас,жұтқыншақүсті және жұтқыншақасты жүйке түйіндерінің бірігуінен «ми» түзіледі.
Дара жынысты ,жынысты жолмен көбейеді.Ана
лық жұмыртқасы уылдырықдеп аталады,қыс соңында 60,кейде 500-600 жұмыртқа салады.
Тыныс алу жүйесі
Суда тіршілік ететіндіктен желбезек арқылы тыныс алады
Ү.Жаңа сабақты түсінгенін тексеру(тест арқылы)
1. Шаянтәріздестердің тыныс алу жүйесі:
2. Шаяндар қайда тіршілік етеді:
а) желбезек б) өкпе және тері
ә) өкпе в)екі жасыл бездер
3. Шаянтәріздестер қорегін қалай ұсақтайды?
а)тек құрлықта
ә)топырақта
б)суда(теңіз,мұхит,суқойма)
в) топрақтың терең қабығында өмір сүреді.
а)жақаяқтарымен қармап,жақтарымен
ұсақтайды ә)аузындағы тісшелермен
б)2 бөлікті қарнымен
в)бауыр безі арқылы
4. Хитин сөзі қандай мағынаны білдіреді?
а) тыныс алуды қамтамасыз етеді
ә)зат алмасуға қатысады
б)жасуныққа ұқсас ағзалық зат
в)көбеюге қатысады
5. Аналық шаянның жұмыртқасы қалай аталады?
а) трохофора б) глохидий
ә) уылдырық в)итшабақ
1
в
2
3
б
а
4
5
б
ә
V І. Сабақты бекіту.
1. Топтастыру (оқушылар жұмыс дәптеріне орындайды)
Шаянтәріздестер
