Буна?денелілерді ?ор?ау слайд

Ашық сабақ

ТАҚЫРЫБЫ:

Бунақденелілердің шөпқоректі, жыртқыш, паразит және аса паразит өкілдері. Зиянкес бунақденелілермен күресудің биологиялық әдісі. Бунақденелілерді қорғау

Сабақтың мақсаты

Оқушыларға шөпқоректі, жыртқыш және паразит бунақденелілер туралы түсінік қалыптастырып, олармен күресудің биологиялық әдісімен таныстыру

Сергіту сәті

"Қызығушылықты ояту"

Биологиялық диктант

Бунақделелілерді зерттейтін ғылым.............................. деп аталады. Баларалар мен құмырсқалар .............................. отрядына жатады. Баларалар тобын..........................., ......................, ............................ құрайды. ....................................... құрсақ астында балауыз жасайтын без болады. Балауыздан .......................... жасайды. Кәрездегі кішкене ұяшықтардағы жұмыртқалардан ..............................., ал үлкен ұядағы жұмыртқадан ..................................... өсіп шығады.

Құмырсқалар тобы ........................., ......................., ..........................., ................... құралған. Көбеюге қабілетсіз құмырсқалар ..................................... деп аталады. Жұмысшы құмырсқалар ............................................................. қызметтерін атқарады. Шілде айында................................. ................................................... құмырсқалар пайда болады.

Жауабы

Бунақделелілерді зерттейтін ғылым энтомология деп аталады. Баларалар мен құмырсқалар жарғаққанаттылар отрядына жатады. Баларалар тобын жұмысшы аралар, аналық ара, аталық трутеньдер құрайды. Жұмысшы балараның құрсақ астында балауыз жасайтын без болады. Балауыздан алты қырлы кәрездер жасайды.Кәрездегі кішкене ұяшықтардағы жұмыртқалардан жұмысшы баларалар, ал үлкен ұядағы жұмыртқадан болашық аналық ара өсіп шығады.

Құмырсқалар тобы жұмысшы, аналық, аталық, әскер құмырсқалардан құралған. Көбеюге қабілетсіз құмырсқалар жұмысшы құмырсқа деп аталады. Жұмысшы құмырсқалар қорек тауып, аналық пен дернәсілдерді қоректендіру қызметтерін атқарады. Шілдеде қанатты аталық және аналық құмырсқалар пайда болады.

"Мағынаны тану"

Ашық сабақ

ТАҚЫРЫБЫ:

Бунақденелілердің шөпқоректі, жыртқыш, паразит және аса паразит өкілдері. Зиянкес бунақденелілермен күресудің биологиялық әдісі. Бунақденелілерді қорғау

"Инсерт" әдісі

І топ. Шөпқоректі бунақденелілер

ІІ топ. Жыртқыш бунақденелілер

IV топ. Зиянкес бунақденелілер мен күресу әдістері және оларды қорғау

ІІІ топ. Паразит және аса паразит бунақденелілер

" Кім мерген" ойыны

1. Жаяушегіртке деген не және олардың тобы не деп аталады?

2. Қанқызы қандай жәндік және олардың ауылшаруашылығындағы маңызы қандай?

3. Бөгелектер дернәсілдерінің әртүрлі иеде даму ерекшеліктеріне байланысты аталатын атауларын және қай жануарларды тіршілік ететіндігін айтың.

4. Толық зерттелмегендіктен Қазақстан Қызыл кітабына енгізілген, пайдалы жыртқыш жәндік.

Жауаптары

1. Жаяушегіртке деп шегірткенің қанатсыз дернәсілдерін, ал

жаяушегірткелер тобы жаушоғыл деп аталады.

  2. Қанқызы жыртқыш жәндік. Олар дернәсілдерімен біргелікте өсімдік

бітелері мен құртамыштарды аулап, жеміс ағаштарының түсімін

арттырады.

  3 . Сиыр терісінде дамитын дернәсілдер оқыра деп аталып, олар сиыр жүніндегі бөгелек жұмыртқаларынан дамып, теріге өтеді.

Қой кеңсірігінде дамитын дернәсілдер осқырма деп аталады. Олар қойдың тыныс алу жолын бітеп, оттығуына кедергі келтіреді де, ауруға шалдықтырады.

Жылқы және есектің қарнында дамитын дернәсілдер бөгелек деп аталады. Олар қарынның сілемейлі қабықшасын қабындырып жарақаттайды.

  4. Нәзік құйрық инелігі.

"Ойлан тап" әдісі:

1. Неліктен баларалар адамды шақса, өліп қалады, ал бунақденелілерді шақса тіршілігін жалғастыра береді?

  2. Неліктен өрмекауға өрмекшілердің өздері түспейді, еркін жүріп тұрады да, ұшып жүрген жәндіктер шырмалып қалады?

Жауабы:

1. Бунақденелілердің денесінің сырты тығыз хитинді затпен қапталған болып, ерекше нәруызды заттан тұрады. Ал адамдарды шаққанда уы дереу терідегі майда қантамырлар арқылы дененің барлық жеріне таралады да, тез арада көмек көрсетілмесе ол өліп етуі мүмкін.

Сабақты бағалау

Рефлексия

«Алақан» әдісі

• Шынашақ (кіші бөбек) – ойлаупроцесі; мен бүгін қандай ақпарат пен тәжірибе алдым? _______________________________________________

• Аты жоқ саусақ (шылдыр шүмек)– мақсатқа жету; мен бүгін не істедім және не нәрсеге қол жеткіздім? ___________________________________________

• Ортан терек – көңіл-күй жағдайы; менің бүгінгі көңіл-күйім қандай және ол жұмыс барысына қалай әсер етті? Неліктен?_________________________________ ________________________________

• Сұқ саусақ (балаң үйрек) – көмек, қызмет көрсету; мен бүгін кімге көмек көрсеттім? Ол қандай нәтиже берді?____________________________________________________________
• Бас бармақ – өзін-өзі бағалай, белсенділік таныту; Мен өзімді қалай сезіндім? Неліктен? Ертеңгі күнге қандай жоспарым бар? ______________________________ ____________________________________

Үйге тапсырма

Тақырыпты оқып,

«Ауру таратушы бунақденелілер және олармен күресу шаралары»тақырыбында хабарлама жазу