Бунақденелілер класы. Бунақденелілердің дамуы және пайда-зияны

Сабақтың тақырыбы:

Бунақденелілер класы. Бунақденелі-

лердің дамуы және пайда-зияны.

5/31/17

Сабақтың мақсаты:

• Бунақденелілер класына жататын жәндіктердің негізгі ерекшеліктерін айқындау. Бунақденелілер туралы білімдерін тереңдету және кеңейту.
• Оқушылардың интеллектуалдық, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
• Тірі ағзаларға деген қамқорлық қарым-қатынасқа тәрбиелеу.

5/31/17

ІІ Үй тапсырмасын тексеру :

1.Зәршығару жүйесі –жасыл бездер

2.Ұзын және қысқа мұртшасы болады

3.Жүретін 8 аяғы бар

4.Зәршығару жүйесі -сатанбез және мальпигий тамырлары

5.Тыныс алу мүшесі-желбезек

6.Тыныс алу мүшесі- өкпе қапшығы және демтүтік

7.Астың ішектен тыс қорытылуы тән

8.Хитинде нәруыз көбірек болады

9.Хитинге әктенген заттар көбірек сіңеді

10.Көздері қарапайым құрылысты

11.Циклоп,дафния,таңқышаян

12.Кене, құршаян,бүйі

Шаянтәріздестер

Өрмекшітәріз-

дестер

5/31/17

Сәйкестігін тап:

Мамықкене

Қышыма кене

Мөлшері 0,2-1,0 мм ,өрмек бездері болады

Алма кенесі

Тайгалық кене

Түрлі өсімдіктердің шырынын сорады

Қамба кенесі

Мал шаруашылығына зиян келтіреді

Азық-түлік қорын бүлдіреді

Нәзікбас кене

7-9 рет ұрпақ береді;алма,алхорыны зақымдайды

Берішкене

әкаяқ ауруын туғызады

Өрмеккене

адамда қышыма ауруын туғызады

энцефалит ауруын жұқтырады

5/31/17

ІІІ Жаңа тақырып бойынша жұмыс Бунақденелілер класы

Класс

тармағы

Класс тармағы

Туақанатсыздар

Қанаттылар

35 отряд

700 000 /млн./ жуық түрлері бар

5/31/17

Сипаттамасы

*Дене бөліктері: бас,көкірек,құрсақ

*Барлығы 6 аяқты

*Екі мұртша,күрделі және жай құрылысты

көздер мен көзшелер баста орналасады

*Жұтқыншақ үсті,жұтқыншақ асты түйіні,

құрсақ жүйке тізбегі екі жұп түйін –ганглий түзеді.

* Демтүтік арқылы тыныс алады

* Басым бөлігінде қанаттары болады

* Қантарату жүйесі-ашық жүйе

* Зәршығару жүйесі – мальпигий түтікшелері

*Тіршілік ортасы: жер беті,ауа,су,адам және жануарлардаың ағзасы, топырақ асты

Энтомология -бунақденелілерді зерттейтін ғылым /гректің “ентома”-бунақдене+ “логос”-ғылым/.

5/31/17

Сүзіп жалаушы

Кеміріп-жалаушы

Маса

Шаншып

-сорушы

Бунақденелілердің ауыз мүшесінің құрылысы

• Шыбын

Көбелек

Балара

Қоңыздар

Кеміруші

Түтік тәрізді

5/31/17

Бунақденелілердің даму жолдары:

• Тура даму
• Шала түрленіп даму
• Толық түрленіп даму

5/31/17

Тура даму

Жұмыртқа имаго

Имаго /латынша имаго / – ересек жәндік/

5/31/17

Шала түрленіп даму

Жұмыртқа дернәсіл имаго

5/31/17

Шала түрленіп дамитындар

дәуіттер

инеліктер

шегірткелер

бұзаубастар

5/31/17

Толық түрленіп даму

Жұмыртқа дернәсіл қуыршақ имаго

5/31/17

Толық түрленіп дамитындар

Көбелектер

шыбындар

қоңыздар

құмырсқалар

масалар

5/31/17

баларалар

Бунақденелілердің маңызы

• Өсімдіктерді тозаңдандырады
• Топырақты қопсытады,топырақ түзуге қатысады
• Зиянкестерді жояды
• Бал және балауыз береді
• Жібек алу үшін өсіріледі
• Санитарлық қызмет атқарады
• Тағам ретінде пайдаланылады

5/31/17

Пайдалы бунақденелілер

Балара

Қанқыз

Құмырсқа

5/31/17

Жібек көбелектері жібек алу үшін өсіріледі

5/31/17

Зиянды бунақденелілер

Бүрге

Маса

Бит

Тарақан

5/31/17

Азиялық шегіртке ауыл шаруашылығына өте қауіпті,зиянкес жәндік.

Шегірткелердің үйірлі және саяқ түрлері болады .

Үйірлі шегірткелер дернәсілдердің тығыз топтасуынан –жаушоғыл,ересектерінің жинақталуынан үйір түзеді .

Жаушоғыл түзетін қанатсыз дернәсілдер жаяушегіртке деп аталады.

Азиялық шегіртке

5/31/17

Бекіту Сандық диктант 1 – “ иә” 0- “ жоқ”

• 1.Бунақденелілер буынаяқтылар типіне жатады
• 2.Дене бөлімдері: баскөкірек және құрсақ
• 3.Демтүтік арқылы тыныс алады
• 4.Масаның ауыз мүшесі-кеміріп-жалаушы.
• 5.Толық түрленіп даму 4 сатыдан тұрады.
• 6.Имаго-дернәсілдің бір түрі.
• 7.Инелік толық түрленіп дамиды.
• 8. Қанқыз –зиянды жәндік.
• 9.Жаяушегірткелер -қанатсыз дернәсілдер
• 10.Энтомология –бунақденелілерді зерттейді

5/31/17

Бағалау шкаласы :

Диктант жауаптары: 1-1 2-0 3-1 4-0 5-1 6-0 7-0 8-0 9-1 10-1

дұрыс жауап саны :

бағасы

0-2 “2”

3-6 -”3”

7-8 -”4”

9-10 - “5”

5/31/17

Қорытынды бөлім

1.Сипаттаңыз

2.Салыстырыңыз

3.Ұсыныс жасаңыз

5/31/17

Үйге тапсырма: § 47; тапсырмалар 1,2 / 223 бет/

5/31/17