Биология тыс-шара. Тақырыбы: "Тіршілік әлеміне саяхат"

Сабақтың тақырыбы:

«Тіршілік әлеміне саяхат»

Сабақтың тақырыбы: «Тіршілік әлеміне саяхат»

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімдерін жинақтау, пәнге қызығушылығын, ізденуін, жан-жақты болуын, экологиялық білімдерін көтеруге, әрі табиғатты сүюге баулып, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі : сайыс

Сабақтың әдістері: ойын, сұрақтар.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта.

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімдерін жинақтау, пәнге қызығушылығын, ізденуін, жан-жақты болуын, экологиялық білімдерін көтеруге, әрі табиғатты сүюге баулып, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: сайыс

Сабақтың әдістері: ойын, сұрақтар.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта.

Жүргізуші:

Армысыңдар, бүгінгі «Тіршілік әлеміне саяхат» атты сайыс сабағымызға жиналған қауым! Бүгінгі біздің сайыс сабағымызға қош келдіңіздер!

Бүгінгі сайысымызға 7 сынып оқушылары қатысып отыр. Сайыс сабағымызды бастамас бұрын сайысқа қатысушы топтармен танысып өтейік.

Жүргізуші:

Армысыңдар, бүгінгі « Тіршілік әлеміне саяхат » атты сайыс сабағымызға жиналған қауым! Бүгінгі біздің сайыс сабағымызға қош келдіңіздер!

Бүгінгі сайысымызға 7 сынып оқушылары қатысып отыр. Сайыс сабағымызды бастамас бұрын сайысқа қатысушы топтармен танысып өтейік.

1 - Шаяндар

2 - Өрмекшілер

3 - Көбелектер

1 - Шаяндар

2 - Өрмекшілер

3 - Көбелектер

7 сынып оқушыларының орындауында

ән « »

«Ән» 7 сынып оқушылары.

Сайыс шарттары:

Сайыс шарттары:

1.Топ таныстыру

Топ таныстыру

2.Бәйге.

Бұл кезеңде әр топқа 8 сұрақтар қойылады, әрбір дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

1. Бәйге. Бұл кезеңде әр топқа 8 сұрақтар қойылады, әрбір дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

3.Терминдер .

Әрбір оқушыға биология пәнінен сөздер мен ғылым салаларына байланысты терминдер беріледі. Ол терминдерге анықтама берілуі керек. (Әрбір толық жауапқа 10 ұпай)

2. Терминдер.

Әрбір оқушыға биология пәнінен сөздер мен ғылым салаларына байланысты терминдер беріледі. Ол терминдерге анықтама берілуі керек. (Әрбір толық жауапқа 10 ұпай)

4. Басқатырғыш .

Бұл кезеңде әріптерден бунақденелілердің аттарын құрастырады. Сөздерінің сандарына қарай әрбір дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

3. Басқатырғыш. Бұл кезеңде әріптерден бунақденелілердің аттарын құрастырады. Сөздерінің сандарына қарай әрбір дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

5.Ұлы тұлғалар.

Бұл кезеңде биология ғылымдарының дамуына елеулі үлес қосқан ғалымдар туралы болады. Қойылған сұраққа ең бірінші болып қол көтерген ойыншы жауап береді, берген жауап дұрыс болмаған жағдайда, қарслыстары да өз жауаптарын айтуына болады.

Ұлы тұлғалар. Бұл кезеңде биология ғылымдарының дамуына елеулі үлес қосқан ғалымдар туралы болады. Қойылған сұраққа ең бірінші болып қол көтерген ойыншы жауап береді, берген жауап дұрыс болмаған жағдайда, қарслыстары да өз жауаптарын айтуына болады.

6.Қызық сұрақтар.

Өсімдік және жануарларға байланысты қызықты сұрақтар қойылады. Дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

5. Қызық сұрақтар.

Өсімдік және жануарларға байланысты қызықты сұрақтар қойылады. Дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

7.Ойын:

«Қай жәндік қалай дыбыстайды?»

Ойын: «Қай жәндік қалай дыбыстайды?»

Жүргізуші:

Бүгінгі ойынымызға әділ баға беретін әділ қазылармен таныс болыңыздар:

1.

2.

3.

Жүргізуші: Бүгінгі ойынымызға әділ баға беретін әділ қазылармен таныс болыңыздар:

1

2

3

1.Бәйге.

Бұл кезеңде әр топқа 8 сұрақтан қойылады:

Әрбір дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

-Қазақпыз ғой бәйге десе қозатын,

-Қосатұғын күрең атын, боз атын.

-Басталады «Бәйге» атты жарысың,

-Шықсын шәкірт шыңдарға қол созатын .

1.Бәйге. Бұл кезеңде әр топқа 8 сұрақтан қойылады:

Әрбір дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

-Қазақпыз ғой бәйге десе қозатын,

-Қосатұғын күрең атын, боз атын.

-Басталады «Бәйге» атты жарысың,

-Шықсын шәкірт шыңдарға қол созатын.

1 топ – Шаяндар:

1.Вакуольдің қызметі қандай?

2.Тамырдың шығу тегіне қарай неше түрі бар?

3.Ұйқы ауруын тарататын шыбын?

4. Өрмекшітәрізділердің тыныс алу мүшесі?

5. Өсімдікке тән органоид?

6. Тамырдың қызметі қандай?

7. Паразиттік тіршілік ететін құрттарды зерттейтін ғылым?

8. «Сиқырлап» ұйықтатуға болатын ұлу?

1 топ – Шаяндар:

1.Вакуольдің қызметі қандай?

2.Тамырдың шығу тегіне қарай неше түрі бар?

3.Ұйқы ауруын тарататын шыбын?

4. Өрмекшітәрізділердің тыныс алу мүшесі?

5. Өсімдікке тән органоид?

6. Тамырдың қызметі қандай?

7. Паразиттік тіршілік ететін құрттарды зерттейтін ғылым?

8. «Сиқырлап» ұйықтатуға болатын ұлу?

Шаяндар

Жауаптары:

1.Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейді.

2.Үш : негізгі, жанама, қосалқы.

3.Цеце шыбыны

4.Демтүтік

5.Пластид

6.Топырақтан сіңірілген су мен минералды заттарды сабаққа өткізу.

7.Гельминтология

8.Сегізаяқ.

Жауаптары:

1.Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейді.

2.Үш : негізгі, жанама, қосалқы.

3.Цеце шыбыны

4.Демтүтік

5.Пластид

6.Топырақтан сіңірілген су мен минералды заттарды сабаққа өткізу.

7.Гельминтология

8.Сегізаяқ.

2 топ – Өрмекшілер

1. Хлоропласт дегеніміз не?

2. Сабақтың қызметі?

3. Буылтық құрттардың қан тарату жүйесі қандай?

4. Хромопласт дегеніміз не?

5. Вегетативті мүшелерді атаңыз?

6. Өрмекшітәріздестілердің зәр шығару мүшесі?

7. Лейкопласт дегеніміз не?

8 . Буынаяқтылардың денесінің сырты немен қапталған?

2 топ – Өрмекшілер

1. Хлоропласт дегеніміз не?

2. Сабақтың қызметі?

3. Буылтық құрттардың қан тарату жүйесі қандай?

4. Хромопласт дегеніміз не?

5. Вегетативті мүшелерді атаңыз?

6. Өрмекшітәріздестілердің зәр шығару мүшесі?

7. Лейкопласт дегеніміз не?

8 . Буынаяқтылардың денесінің сырты немен қапталған?

Өрмекшілер

Жауаптар:

1.Өсімдіктерге жасыл түс беретін пластид

2.Жер асты мүшелері мен жер үсті мүшелерін жалғастырып тірек қызметін атқарады.

3.Тұйық

4.Жеміс пен гүлдерге сары, қызыл түс беретін пластид

5.Тамыр, сабақ, жапырақ

6.Сатанбез, мальпигий тамырлары

7.Өсімдікте қор жинауға қатысатын түссіз пластид

8.Хитин

Өрмекшілер

Жауаптар:

1.Өсімдіктерге жасыл түс беретін пластид

2.Жер асты мүшелері мен жер үсті мүшелерін жалғастырып тірек қызметін атқарады.

3.Тұйық

4.Жеміс пен гүлдерге сары, қызыл түс беретін пластид

5.Тамыр, сабақ, жапырақ

6.Сатанбез, мальпигий тамырлары

7.Өсімдікте қор жинауға қатысатын түссіз пластид

8.Хитин

Топ – Көбелектер

1. Алғашқы қуыстылар типі деп те аталатын құрттар?

2. Қарапайымдылардың денесінің сыртын қаптайтын қабық?

3. Жемін аулау үшін құмға бас бөлігіндегі ойыстан су атқылататын ұлу?

4. Прокариоттар дегеніміз не?

5. Гидратәріздестер обелияның дернәсілі не деп аталады?

6. Не себептен басаяқты ұлулар деп аталған?

7. Жұмыр құрттардың сірқабығын тастауы не деп аталады?

8. Ұлулардың тұлғадан ерекше қатпарлы қабаты?

Топ – Көбелектер

1. Алғашқы қуыстылар типі деп те аталатын құрттар?

2. Қарапайымдылардың денесінің сыртын қаптайтын қабық?

3. Жемін аулау үшін құмға бас бөлігіндегі ойыстан су атқылататын ұлу?

4. Прокариоттар дегеніміз не?

5. Гидратәріздестер обелияның дернәсілі не деп аталады?

6. Не себептен басаяқты ұлулар деп аталған?

7. Жұмыр құрттардың сірқабығын тастауы не деп аталады?

8. Ұлулардың тұлғадан ерекше қатпарлы қабаты?

Көбелектер.

Жауаптары:

1.Жұмыр құрттар

2.Пелликула

3.Каракатица

4.Ядросы жоқ ағзалар

5.Планула

6.Аяғы басында орналасқандықтан

7.Түлеу

8.Шапанша(мантия)

Көбелектер.

Жауаптары:

1.Жұмыр құрттар

2.Пелликула

3.Каракатица

4.Ядросы жоқ ағзалар

5.Планула

6.Аяғы басында орналасқандықтан

7.Түлеу

8.Шапанша(мантия)

Терминдер.

Әрбір топқа биология пәнінен сөздер мен ғылым салаларына байланысты терминдер беріледі. Ол терминдерге анықтама берілуі керек.

(Әрбір толық жауапқа 10 ұпай)

Терминдер.

Әрбір топқа биология пәнінен сөздер мен ғылым салаларына байланысты терминдер беріледі. Ол терминдерге анықтама берілуі керек. (Әрбір толық жауапқа 10 ұпай)

1.Микология

2.Лихенология

3.Альгеология

4.Бриология

5.Гельминтология

6.Энтомология

7.Трохофора

8.Регенерация

9.Спорангий

10.Целом

• Микология
• Лихенология
• Альгеология
• Бриология
• Гельминтология
• Энтомология
• Трохофора
• Регенерация
• Спорангий
• Целом

Гел

Жауаптары

1.Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым

2.Қыналарды зерттейтін ғылым

3.Балдырларды зерттейді

4.Мүктерді зерттейді

5.Паразит құрттарды зерттейді.

6.Бунақденелілерді зерттейді

7.Көпқылтанды буылтық құрттардың дернәсілі

8.Зақымданған ұлпалар мен мүшелердің қайта қалпына келуі

9.Споралар жинақталатын орын

10.Соңғы қуыс

• Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым
• Қыналарды зерттейтін ғылым
• Балдырларды зерттейді
• Мүктерді зерттейді
• Паразит құрттарды зерттейді.
• Бунақденелілерді зерттейді
• Көпқылтанды буылтық құрттардың дернәсілі
• Зақымданған ұлпалар мен мүшелердің қайта қалпына келуі
• Споралар жинақталатын орын
• Соңғы қуыс

Басқатырғыш

Топтағы оқушылар берілген әріптерден сөздер қарауы керек. Бунақденелілердің аттары жасырылды. Әр дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

Басқатырғыш

4. Ұлы тұлғалар.

Бұл кезеңде биология ғылымдарының дамуына елеулі үлес қосқан ғалымдар туралы болады. Қойылған сұраққа ең бірінші болып қол көтерген ойыншы жауап береді, берген жауап дұрыс болмаған жағдайда, қарсыластары да өз жауаптарын айтуына болады.

4. Ұлы тұлғалар. Бұл кезеңде биология ғылымдарының дамуына елеулі үлес қосқан ғалымдар туралы болады. Қойылған сұраққа ең бірінші болып қол көтерген ойыншы жауап береді, берген жауап дұрыс болмаған жағдайда, қарсыластары да өз жауаптарын айтуына болады.

1.Еліміздің жануарлар әлемін зерттеп, « Жануартану » оқулығын жазған қазақ биолог-ғалымы кім?

2.1920-1930 жылдары өсімдіктерді зерттеп, « Өсімдіктану » оқулығын жазған қазақстандық тұңғыш биолог ғалымдардың бірі?

3.1899 жылы «вирус» терминін ғылымға енгізген ғалым?

4.Темекі тіңбілін зерттеп, 1892 жылы вирусты ашқан ғалым кім?

5.1882 жылы адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтаған ғалым кім?

6.Ұсақ ағзаларды алғаш рет зерттеп ашқан голландиялық ғалым кім?

7.1870-1880 жылдары ағзаларда ауру тудыратын, тағамдарды бүлдіретін ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеген француз ғалымы кім?

8.Мәдени өсімдіктерді зерттеп, олардың таралу аймақтарын зерттеген кім?

9.Гектарына 165-175 центнерге дейін түсім жинаған әйгілі қазақстандық тары өсіруші кім?

10. «Қосарлы атаутізім» беруді ұсынған ғалым кім?

Қызықты сұрақтар.

Өсімдік және жануарларға байланысты қызықты сұрақтар қойылады. Дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

Қызықты сұрақтар.

Өсімдік және жануарларға байланысты қызықты сұрақтар қойылады. Дұрыс жауап 10 ұпаймен бағаланады.

1.Барлық әйелдер үшін мысал бола алатын белі жіңішке жәндік?

2.Керемет секіретін бұл жануардың құйрығы тепе-теңдікті сақтауға қажет, ол қандай жануар?

3.Оның құйрығы жазда сұр түсті, ал қыста ақ түсті болады?

4.Бұл алып жануардың тұмсығы құйрығынан ұзын болады?

5.Жыртқыш өсімдік?

6.Ең тез өсетін өсімдік?

7.Ең ірі жемісті атаңыз?

8.Жапырағы түгел тікенекке айналып кеткен өсімдік?

9.Сүтқоректілердің қайсысы бір көзін ашып ұйықтайды?

10.Жылбасы болған жануар?

1.Барлық әйелдер үшін мысал бола алатын белі жіңішке жәндік?

2.Керемет секіретін бұл жануардың құйрығы тепе-теңдікті сақтауға қажет, ол қандай жануар?

3.Оның құйрығы жазда сұр түсті, ал қыста ақ түсті болады?

4.Бұл алып жануардың тұмсығы құйрығынан ұзын болады?

5.Жыртқыш өсімдік?

6.Ең тез өсетін өсімдік?

7.Ең ірі жемісті атаңыз?

8.Жапырағы түгел тікенекке айналып кеткен өсімдік?

9.Сүтқоректілердің қайсысы бір көзін ашып ұйықтайды?

10.Жылбасы болған жануар?

6.Ойын:

«Қай жәндік қалай дыбыстайды?» (10ұпай беріледі тапқан дыбыстаған оқушыға)

Ойын: «Қай жәндік қалай дыбыстайды?» (10ұпай беріледі тапқан дыбыстаған оқушыға)

Әділ қазыларға сөз беріледі.

Марапаттау.

Әділ қазыларға сөз беріледі. Марапаттау.

Қорытынды.

Осы өткен ойын-сайыста биология пәнінің әлі де қызыққа, жаңашылыққа толы екенін көрсетеді.

Білімнің тұңғиығы бойлайтұғын,

Тоқысақ жалықтыра қоймайтұғын.

Ғалымдар патшасы боп, дараланып,

Биология қызыққа тоймайтұғын.

Өткен сабағымызды өлең шумағы арқылы қорытындылау.

Күніміз ашық болсын,

Түніміз тыныш болсын,

Ауамыз таза болсын,

Жан-жануарларымыз аман болсын.

Бәріміз аман сау болайық. Сау болыңыздар !

Қорытынды. Осы өткен ойын-сайыста биология пәнінің әлі де қызыққа, жаңашылыққа толы екенін көрсетеді.

Білімнің тұңғиығы бойлайтұғын,

Тоқысақ жалықтыра қоймайтұғын.

Ғалымдар патшасы боп, дараланып,

Биология қызыққа тоймайтұғын.

Өткен сабағымызды өлең шумағы арқылы қорытындылау.

Күніміз ашық болсын,

Түніміз тыныш болсын,

Ауамыз таза болсын,

Жан-жануарларымыз аман болсын.

Бәріміз аман сау болайық. Сау болыңыздар!