Балы?тар ерекшеліктері

Ең, ең, ең ойыны

- Дүние жүзіндегі ең үлкен балық

• Ең ауыр қылтанақты,300 млн

уылдырық шашатын балық

- Сүт қоректі балық

- Ең ұзын қылтанақты балық

- Ең сүйегі көп балық

- Салмағы 14 автокөлікке тең балық

“ Сұрақты қағып ал”

- Сүйекті балықтардың сыртқы құрылысы

-Шеміршекті балықтардың сыртқы құрылысы

-Сүйекті балықтардың ішкі құрылысы

-Шеміршекті балықтардың құрылысы

Сүйекті балықтардың сыртқы құрылысы

Шеміршекті балықтардың сыртқы құрылысы

Сүйекті балықтардың ішкі құрылысы

Шеміршекті балықтардың құрылысы

Венн диаграммасы

Венн диаграммасы

Айырмашылығы

Ортақ белгісі

Ұқсастығы

Ой толғаныс кезеңі

Миға шабуыл

1.Тұқы балығының қаңқасында 4386 сүйек, адам қаңқасында 206 сүйек бар.

Балық қаңқасындағы сүйектер адам қаңқасындағы сүйектен неше есе артық ?

2. Тұқы балығының қаңқасында 4386 сүйек, мысық қаңқасында 230 сүйек бар. Балық қаңқасындағы сүйектер мысық қаңқасындағы сүйектерден неше есе артық?

Ақпанның он үші

Балықтардың кәсіптік маңызы.

Мақсаты: Балықтар түрлерімен, құрылыс ерекшеліктерімен, кәсіптік маңызымен таныстыру. Ой-өрісін дамыту мақсаты: Таралу аймақтарын таныстырып, ой-өрістерін дамыту. Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларға табиғаттағы, адам өміріндегімаңызы туралы түсінік бере отырып, балықтарды сақтауға, қамқорлық жасауға төрбиелеу .  

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, суреттер, буклеттер, плакаттар, дискеттер, бейне фильм т.б.

Сабақтың түрі: Интерактивті сабақ.

Сабақтың әдісі : Жаңа технологиялық әдіс-тәсілдерді пайдалану.

Пән аралық байланыстары : География, медицина, математика,әдебиет.

Сүйекті балықтар

• Сәулеқанаттылар Қалаққанаттылар

Майшабақ

Албырт

Сетінек

Қостынысты

Саусаққанатты

50 млн т балық – 650 млн бас ірі қара табынына сай келеді.

Балықтың пайдасы:

• Балықтан май, дәрумендер алынады.
• -Ірі малдарды бордақылауға қажетті азықтық ұн алынады.
• -Балықтың қалдық өнімдерінен тыңайтқыш дайындайды.
• -Қабыршағынан інжу жасалады.
• -Майынан ыстыққа төзімді бояулар дайындалады.
• -Торсылдағынан бағалы желім қайнатылады.
• -Акула терісінен егеу дайындайды.
• -Треска,акула бауырынан дәрі жасалады.
• -Балық майын сабын, май шам, маргарин, лак, су жұқпайтын қосылыстар
• әзірлеуде қолданады.
• -Балықтағы амин қышқылдары адам ағзасына сіңімді.
• -Балықты қолдану арқылы бауыр ауруларының алдын алуға болады.
• -Балық белогында бой өсіруге ықпал ететін лизин қышқылы да мол.
• -Балық пен сүт ақуыздары қосылған кезде адам ағзасына қажетті ең құнарлы заттар түзіледі.
• -Майлы балық және кит пен итбалық етін жиі қолданатындар жүрек ауруына
• мүлдем шалдықпайды, миға қан кетудің, диабеттің және бас ауруларының алдын алады.
• Балықтарды тағам ретіндепайдалану жолдары:
• Балық сорпасы, котлет, салат жасау, қуыру, консерві дайындау.

Балық аулау ойыны

1.Ағаштарға өрмелеп шығатын балық

тұнба шаршығышы

2.Жыртқыштарды үркіту үшін сәуле шашатын балықтар

теңіз сайтандары,

жарқырауық акула, теңге балықтар.

3.Сәуле шашу арқылы олжасын өзіне тартып алатын балық

жарқырауық

анчоус.

Су шашу арқылы өзінің жемін атып алатын балық

қармақшы балық.

Әкесі қамқоршы балық

шаншар балық.

Ұзындығы жарты метр,салмағы 200 грамм, тамақ ретінде пайдаланатын балық

Каспий тілтісі .

Қызықты мәлімет

- Калифорнияда 52 градус ыстық суда мекендейтін балық

-Чукотка мен Аляскада судың шегенделіп қалған мұздарымен бірге қатып, ерігенде қайта тірілетін балық

-Металмен қапталған кемені тұмсыұымен тесіп өтетін балық

-Аңшы иттер ажырата алмаған иісті ажырататын балық

Семантикалық карта

Р/с

атауы

сандар

Каспий

1

тұқы

2

52 градус

кит акуласы

3

150 тонна

көк

4386 сүйек

4

кит

лукания

5

15 т

күн

6

97

Қызыл итбалық

алабұғасы

17

7

300млн

Р/с

сандар

атауы

1

Каспий

2

52

тұқы

3

150 т

кит акуласы

4

4386

көк

5

15 т

  +

лукания

кит

6

  +

97

  +

  +

күн

7

17

  +

алабұғасы

Қызыл итбалық

300млн

  +

  +

Сәйкестігін тап

1

Шеміршекті балықтардың дене жабыны

Желкенді балық

2

Тұлға мен құйрық бөлімдерін бөліп тұрады

3

Бекіре

Жылдам жүзу әрекетін реттейтін ми бөлімі

4

Желбезек

Шеміршекті балықтардың ұрықтануы

Торсылдақ

5

Балықтардың тыныс алу мүшесі

Іштей

6

Скаттардың ең ірі түрі

Қызыл уылдырық

7

Албырт балықтарынан алынады

8

Плакойдты қабыршақ

Cүйекті балықтардағы ерекше мүше

9

Клоака

Өрістегіш балық

10

Мишық

Ең жүзгіш жүйрік балық

Манта

Кім көп біледі?

Мақал-мәтел сайысы

Бақа көлінде – патша, балық ........

патша.

Балдырлы көлде ...........

.........басынан шіриді.

Балықтың жаны ..........

• Ой қорыту. Тест сұрақтары
• 1.Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы:
• А) маммология Ә) герпетология Б)ихтиология
• 2.Иіс сезу мүшесі жақсы дамыған балық:
• А) акула Ә) скат Б)аратұмсық
• 3.Қызыл кітапқа тіркелген балық:
• А)балқаш алабұғасы Ә)бекіре Б)еділ майшабағы
• 4.Сүйекті балықтарда алғаш пайда болған мүше:
• А)бүйрек Ә)несепағар Б)қуық
• 5.Желбезек саңылаулары 5-7 жұп болатын балық.
• А)сүйекті балық Ә)шеміршекті балық Б)сазан
• 6.Балықтың көбеюі қандай сатылардан тұрады?
• А)уылдырық-балық Ә)дернәсіл-балық
• Б)уылдырық-дернәсіл-шабақ
• 7.Су түбінде өмір сүретін балықтың қандай дене мүшесі болмайды?
• А)жүрегі,қантамыры Ә)торсылдақ Б)өкпе,желбезек
• 8.Қара уылдырық алынатын балық:
• А)албырттектестер Ә)бекіре Б)саусаққанатты
• 9.Қызыл уылдырық алынатын балық:
• А)албырттектестер Ә)бекіре Б)саусаққанатты
• 10.Еті, бауыр майы қымбат бағаланатын балық:
• А)майшабақтар Ә)албырттар Б)сетінектер
•  

Жауабы:

1-Б,

2-А,

3-Б,

4-Б,

5-Ә,

6-Б,

7-А,

8-Ә,

9-А,

10-Б.

Үйге тапсырма:

Балықтардың кәсіптік маңызына жоба қорғау