Внеклассное мероприятие по биологии среди 6- 11 классов "Жас биолог"

Та?ырыбы: « Жас биолог»

Ма?саты:1. О?ушыларды?  биология  п?ніне ?ызы?ушылы?ын оята отырып, 

                    білімдерін тияна?тау;  

                  2. Ойлау, есте са?тау  ?абілеттерін дамыту;

                   3. ?зіндік ой ?орыту?а, бай?ампазды??а, жылдамды??а т?рбиелеу.                                              

Т?рі:   интеллектуалды  ойын.

К?рнекілігі: слайдтар

М??алімні? кіріспе с?зі:

-  ??рметті  к?рермендер, ойын?а ?атысушы ойыншылар,  Б?гінгі интеллектуалды? сайысымыз?а ?ош келді?іздер!Ойын?а 8- 11 сынып о?ушылары ?атысады. Ойыншыларымыз?а с?т сапар тілеп, ойынымызды бастаймыз. Сайыс бол?ан со? же?уші мен же?ілуші болатыны шынды?. Сонды?тан ойыншыларымыз?а ?діл ба?а беретін ?діл?азыларды сайлап алайы?.

Шын ж?йрік шабысынан танылады,

На?ты білім, тере? ой саналады.

Ба?а берер ?діл?азы ортамызда,

Сіздерге ??рметпен ?ол со?ылады.

Ойынымыз  7 кезе?нен т?рады.

1- кезе?. « Б?йге».

2- кезе?. « Тіл ?нері». 

3- кезе?. « Кім білгір?».

4- кезе?. Кім зерек?

5- кезе?. « Ой ?оз?ау ».

6- кезе?. « Кім жылдам? ».

7- кезе?.« Сен ма?ан, мен са?ан ».

С?т – сапар тілеп б?рі?е,

Сайысты біздер басталы?.

К?рсеті?дер ?нерді,

?алма?ыздар жас?анып- деп біз ойынымызды бастаймыз.

«Б?йге».Менен с?ра?, сізден жылдам жауап. ?рбір д?рыс жауап?а 5 ?пай.

1. Тірі а?залар туралы к?п салалы ?ылым? ( биология) 
2. Н?сілдік, т??ым ?уалаушылы? белгіні са?тап, ?рпа??а беруші ( хромосома )
3. Шы?у тегі ??сас жасушалар жиынты?ы ( ?лпа )
4. Миды? орташа салма?ы ( 1300- 1400 г )
5. А?заны? ж??палы аурулар?а ?арсы тура алу ?асиеті ( иммунитет )
6. Е? ?лкен без ( бауыр )
7. Антибиотик дегеніміз не?( микроб, бактерияларды ?лтіретін зат )
8. Ж?рек д?рігері ( кардиолог )
9. Аш ішекті? ?зынды?ы ( 5 -7 м)
10. ?ан беруші адам ( донор )
11. Омырт?а жотасы ?анша омырт?адан ??ралады? ( 33- 34 )
12. ?ай ??стар ?ша алмайды? ( т?йе??с )
13. Жеті ?азынаны? бірі деп ерекше ?астерлейтін ??с( ?ыран б?ркіт )
14. Реликті ша?ала атты ?оры? ?ай жерде ?йымдастырыл?ан ? ( Алак?л ?оры?ы )
15. А??у – ??с т?ресі, с?лулы? пен махаббатын белгісі. Осы а??уды? балапаны ?алай аталады? ( к?гілдір)
16. Е? кішкене ??с? ( колибри )
17.  Зоб ауруы не жетіспеуден болады? ( йод )
18. Д?м сезу рецепторлары ?айда орналас?ан ?( тілде )
19. Адамны?  хромосомасыны? гаплоидті жиынты?ы  ?анша?а те? ( 23 )
20. ??рлы?та?ы е? ірі жануар ( піл )
21. ?сімдікті? ?ай м?шесі «жасыл асхана» деп аталады?( жапыра? )
22. Е? ірі жеміс (ас?аба?)
23. ?андай кесірткелер ??ін ?згертеді? ( хамелеон )
24. Жер бетінде е? жылдам ?шатын буна?дене ( инеліктер )
25. ??старда ??ешті? ке?ейген б?лігі не деп аталады? ( жемсау )

II. « Тіл ?нер». С?ра??а жауап ?аза?, орыс, а?ылшын тілдерінде ?айтарылады.

Б?гінгі та?да дамы?ан елді? азаматтарына 3-4 тіл білу міндет. Ол ?мірлік ?ажеттілік.

Ана тілі? ары? б?л,

?яты? боп т?р бетте

?зге тілді? б?рін біл,

?з тілі?ді ??рметте – деп ?. Мырзалиев атамыз айт?андай, ана тілі?ді білу, бірінші ?ажеттілік. Ал, ??рметті ойыншылар ойнай да, ойлай да білейік. Келесі кезе? « Тіл ?нер».

1.       ?й ішінде

Отыз екі батыр,

Кіргендерді

Отап, турап жатыр ( тіс, зубы, ти :с, teeth )

1.       Жанды мотор сынбайды,

К?ні т?ні тынбайды.

Кейде оны? ж?рісін д?рігерлер ты?дайды ( ж?рек, сердце, ха :т, heart )

1.        Тарам- тарам бір ?алам

Ай??ш – ?й?ыш шыр?ала?.

Тол?ан а?ыс то?таса,

Жо?алады бірге адам ( ?ан тамыры, кровь, блад, blood )

1.       ?зі?мен бірге ?седі,

?зі?мен бірге т?сегі.

К?ргенде оны жіп дейсі?,

Біра?та киім тікпейсі? ( шаш, волос, хеэ, hair )

1.        ?имылдаса ?ос шебер,

?ыруар – ?ыруар іс ?нер ( ?ол, рука, хэнд, hand )

1.       К?регендер к?рші отырып

Бірін бірі к?рмейді ( к?з, глаза, айз, eyes )

1.      К?мбір – к?мбір ?ара?ым,

?аратай?анша жарады? ( ??ла?, ухо, иэз, ears )

1.       К?рінбейді к?зі?е,

Тіл ?атпайды ?зі?е.

Жы?ады ол к?н сайын,

Балуандарды? ?зін де (?й?ы, сон, сли :п, sleep )

Талапты бала талпын?ан ??стай

??мары ?анбас аспан?а ?шпай.  Талапты о?ушыларымызды? 2 кезе?де жина?ан ?пай сандарын ?діл ?азы хабарлайды. ?пай сандары аз 2 о?ушы ойыннан шы?ады.

      III. «  Кім білгір ?». Шарты: 9 ?яшы?тан та?дап ал?ан 

             с?ра?тар?а жауап беру.

10 ( о?) -  Тыныс алу ж?йесі. Инфекциялы?  ж??палы ауру. Б?л ауруды халы? арасында ??рт ауруы деп атайды. Ауру адам ж?телгенде, т?шкіргенде, с?йлегенде  1- 2 метрге дейін сілекеймен шашырап, микробы ауаны ластайды. Нау?ас адам ж?теледі, одан со? ?аны азайып, ж?дейді, тама??а т?беті шаппайды, ж?дейді, терлегіш келеді.  ( туберкулез )

10 ( орта ) -  Ас ?орыту ж?йесі. Б?л ауру кезінде о? жа? б?йірден шаншу бай?алып, нау?ас ??сады, дене ?ызуы к?теріледі. Ая? астынан іші ауырады.

 ( со?ыр ішек )

10 ( сол ) -  -  Ішкі секреция безі. Б?л гормон ж?рек ж?мысына, ?ан тамырларына ?сер етеді. Ж?ректі? ж?мысын жылдамдатады. Дене ж?мысы кезінде жа?а эмоция ?серінен ?ан?а к?п б?лінеді.  ( адреналин )

20 ( о?) – сыйлы? !

20 ( орта ) – Са?ырау??ла?тар патшалы?ы. Ол ?спейді орманда, оны? орны- ?амыр, айран, сырада (ашыт?ы са?ырау??ла?ы)

20 ( сол ) – Ас ?ортыту ж?йесі. Денені? е? ?зын а?засы ?айсысы? ( аш ішек )

30 ( о? ) – Есту м?шесі.  Адам денесіндегі е? кішкене с?йектер ?алай аталады? Ж?не олар ?айда орналас?ан? ( ?зе?гі, бал?ашы?, т?стік, орта??ы ??ла?та)

30 ( орта ) – Жор?алаушылар. Халы? арасында жыланны? уы тілінде деген с?з бар. Сіз б?л ??ыммен келісесіз бе? ( жыланны? уы улы тістерінде болады)

30 сол ) –  Ішек?уыстылар. Б?л те?із жануарында адам ?міріне ?ауіпті шаншары бар. Оны те?із арасы деп атайды. Ол 3 мин. ішінде адам ?мірін ?ияды.  (медуза)

IV. Кім зерек? Шарты: Жа?даят кезе?інде берілген с?ра?тар?а жауап беру.

 1.“?ыста?ы ?ар жерге ырыс, жердегі ыл?ал елге ырыс” ма?алыны? мазм?нын т?сіндірі?із. 

       2.Халы?  даналы?ы  Б?хар жырау?а кедей «Тарыны ?ай жерге еккенде мол т?сім    аламын» деп а?ыл с?рай барса, ол ??рт-??мырс?а ж?ндіктер ?аптап ж?рген жазы? жерді н?с?ап ж?ріп кетіпті. Сол жерге тары егіп, «шаш етектен келетін» мол т?сім ал?ан кедей Б?хар?а келіп, неліктен солай н?с?а?анын с?рапты. М?ны сіз ?алай т?сіндіресіз?

                                       Жа?даят тапсырмаларыны? жауабы

1. Мол топыра?та т??ым тез ?неді, тамыр тез ?седі.

2. Ж?ндіктер бар жерде ??нарлы, ?опсытыл?ан топыра? болады.

VI.Ой ?оз?ау. Достары?ды салаутты ?мір салтына ша?ыр.

.........жатпа?дар,

.........таста?дар.

........жадырап,

.........баста?дар

Біреу озса жарыста,

Біреу артта ?алады.

Ренжімей тараса,

Озба?андар жарады.

Жарыс за?ы ежелден –

Же?імпазды аны?тау

Же?імпаз болу шарты сол- е?бектену, жалы?пау.

V. Кім жылдам? Шарты: тыныс алу м?шелеріні? аурулары к?рсетілген секторларды ?ызыл т?спен  боя.   

Дизентерия,бронхит, пневмония, тырыс?а?, ангина, менингит, т?мау, туберкулез,ревматизм.

VI. « Сен ма?ан, мен са?ан ».           Басталады келесі б?л жарысым

                                                                  Б?л сайыста же?іп шы?ар ?айсысы?? 

Шарты: екі о?ушы біріне- бірі 5 с?ра? ?ояды.

 ?діл – ?азылар ал?асына с?з кезегін беріп, же?імпаз о?ушыны аны?тап, марапаттау.