«Дені сау баласыз, елді? келешегі жо?»-деп Елбасымыз Н.Назарбаев айт?андай, б?гінгі к?ні «Наша?орлы?пен к?рес туралы ж?не жас?спірімдерді? есірткі ?олдануыны? алдын алу» ба?дарламасын ж?зеге асыруды? ?ажеттілігі туындады.
Наша?орлы? –?асыр індеті. ?азіргі та?да шешімі жо? ?зекті м?селелерді? біріне айналып отыр. Себебі ?ткен ХХ ?асыр індетіне айнал?ан? емі дауасы жо? ауруына шалды??андарды? 87% наша?орлар екен.
Наша?орлы? –б?л адамгершілік ?асиеттен айырып, ?рт?рлі ?ылмысты? іс-?рекеттерге со?тыратын е? со?ында ?з ?міріне де, ?о?ам?а да жауапкершілікпен ?арау?а жігері жетпейтін д?режеге жеткізетін, ?ліммен ая?талатын ?ауіпті дерт.
Енді балалар, ?здері?ні? ?аншалы?ты б?л та?ырыпта белетіндері?ді бай?ау ?шін с?з кезегін сендерге с?ра? беріп, жауап алу ба?ытында жал?астырамыз. ?р топ ?з білгендерін орта?а сал?аннан кейін ?зім толы?тырып отырамын.
І. Топ?а. С?ра?-жауап. 1-с?ра?: Наркотик с?зіні? ма?ынасы? Есірткі ?алай пайда бол?ан?
«Наркотик» -гректі? «наркотикос» деген с?зінен шы??ан. Я?ни «естен тану» деген ??ымды білдіреді. Есірткі ал?аш рет бізді? д?уірімізге дейінгі екі мы?ыншы жылы Грекия мен Кипрде пайда болыпты. К?не гректер есірткіні ?здері табынатын Морфей ??дайыны? ??рметіне арнал?ан д?ст?рлі мерекеде пайдалан?ан. ХХ ?асырды? басына дейін героин залалсыз д?рі ретінде пайдаланылып, кез келген жерде сатылып келген. Осы уа?ыт?а дейін героинді пайдалан?ан миллионда?ан адам есірткіні? ??рбаны болды. Ал, есірткіні? «кокаин» деп аталатын ?те к?шті т?рін 1862 жылы неміс ?алымдары ойлап тауыпты. Есірткіні? т?рлері пайда бол?алы бері ?анша адам оны? ??рбаны бол?анын ?алымдар да д?п басып айта алмайды. Б?лкім ж?з миллион адам, б?лкім миллиарда?ан … статистикалы? м?ліметтерге ?ара?анда, ?азір д?ние ж?зінде 185 миллионнан астам наша?ор бар. Оны? 42 мы?ы ?аза?станды?тар. Б?л ресми тіркелгендері ?ана. Ал, тіркелмегендері ?аншама?! 2 топ?а. 2-с?ра?. Адамдар нашаны неліктен шегеді?
1.?азіргі кездегі ?леуметтік т?рмыс жа?дайымыз т?мендеуіне байланысты, ?атты к?йзеліске ?шыра?ан адамдарды? кейбіреулері бір с?т б?рін ?мытуы ?шін осы жа?дайды та?дауы м?мкін.
2.Кездейсо? жа?дайда тап болуы м?мкін:
А) біреулерді? ы?пал етуі;
?) жастарды? арасында?ы мода, с?н деген т?сінікті? ?алыптасуы;
Б) еліктеуден, бір-бірінен арты? болып к?рінгісі келетіндіктен;
В) оны? ?стіне ?азіргі заман?ы т?нгі клубтар мен дискотекаларда ауыздандырады;
Г) ?лімжеттік, ?ор?ытып-?ркіту жолдары, т.б. 3-топ?а. 3-с?ра?. Нашаны шеккен адамны? белгілерін білесі?дер ме?
Жас жеткіншектерде, жа?адан баста?ан адамдарда?ы белгісі ?й?ысы б?зылады, мінезінде ?згеріс пайда болады, шыдамсызды?, дегбірсіздік, ала?тау, кенеттен ?ор?у, денесіндегі инені? ізі, ?алтасынан кездейсо? ш?п ?о?ымдарыны? кездесуі, с?зі мен ?имылында ебедейсіздікті? пайда болуы, бейтаныс адамдармен жиі араласып, ж?мба? ?имылда, т?сініксіз тілде с?йлесуі.
Наша?орлы??а ?йренген адамны? белгісі ?ажетті м?лшердегі есірткіні ?абылдама?ан к?ні м?рнынан су а?а бастайды, к?здері жасаурап т?рады, ?немі терлейді. 4-топ?а. 4-с?ра?. Есірткі заттарын ?айдан алады? Оны? т?рлерін білесі?дер ме?
?сіресе Азия елдерінде тара?ан. Соны? ішінде Иран, Ау?анстан, Пакистан елдерінен тасымалданады. Есірткіні? Еуропа елдеріне бізді? мемлекетімізді? территориясы ар?ылы ?туі елімізді ала?датуда. М?ндай ажда?аны ?сіруде еліміз де «??рала?ан» емес. Жамбыл, О?т?стік ?аза?стан облыстарыны? айма?тарында 1 млн. гектар жерге ?сірілетіні аны?тал?ан. М?ны аз десе Іле Алатауында ?сетін эфедра (?ыша) деген ш?п та?ы бар, ол 200 мы? гектардай жерде ?седі.
?арасора, к?кн?р, ?ыша, ме?дуана, т.б. ?сімдік т?рдерінен марихуана, кокаин, гашиш, апиын, морфин, эфедрон, героин, анаша, т,б есірткілерін алады. ІІІ. Бейне- к?рініс к?рсетіледі. І?. Жа?даяттар?а жауап беру. 1 жа?даят. Достарынны? б?рі темекі шегеді, есірткі пайдаланады, біра? сені? б?ларды пайдала??ын келмейді. Достары? сені итермелейді, сен достары?ды ?и?ы? келмейді. Не істер еді??
2 жа?даят. А?а? есірткі пайдаланады, оны сен сезіп, біліп ж?рсі?. О?ан жаны? ауырады. Оны? осы жаман ?детті тастауына ?алай ы?пал етер еді?, о?ан сені? к?ш-жігері? жете ме? 3 жа?даят. Бізді? ?з компаниямыз, тобымыз болды. К?нде бірге уа?ыт ?ткізетінбіз. Бірде бізге жа?а бала ?осылды. Ол темекіге бір ш?п ?осып оны «наша» деді, сосын оны? жа?сы жа?тарын мысалдармен айтып, бізге де тартып к?руді ?сынды. Балаларды? к?пшілігі бірден тартып к?ріп жатты, ал сен?
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«`Наша?орлы?-?асыр дерті.` »
Нашақорлық-ғасыр дерті. Мақсаты: Салауатты өмір салтын қалыптастыруда нашақорлықтың адамға, қоғамға тигізетін кері әсерін әшкерелеу. Оқушылардың сөйлеу қабілетін дамыту, өз ойын еркін жеткізуге баулу, өзара пікірталастыра білуге, төл пікірін дәлелдеуге дағыдландыру. Жат әдеттерден аулақ болуды және өмір сүрудің мәнділігін ұғындыру. Әдісі:сұрақ-жауап, баяндау, топқа бөлу. Көрнекілігі: кештің тақырыбы, буклеттер, проектор, Барысы:Мұғалімнің кіріспе сөзі. «Дені сау баласыз, елдің келешегі жоқ»-деп Елбасымыз Н.Назарбаев айтқандай, бүгінгі күні «Нашақорлықпен күрес туралы және жасөспірімдердің есірткі қолдануының алдын алу» бағдарламасын жүзеге асырудың қажеттілігі туындады. Нашақорлық –ғасыр індеті. Қазіргі таңда шешімі жоқ өзекті мәселелердің біріне айналып отыр. Себебі өткен ХХ ғасыр індетіне айналғанғ емі дауасы жоқ ауруына шалдыққандардың 87% нашақорлар екен. Нашақорлық –бұл адамгершілік қасиеттен айырып, әртүрлі қылмыстық іс-әрекеттерге соқтыратын ең соңында өз өміріне де, қоғамға да жауапкершілікпен қарауға жігері жетпейтін дәрежеге жеткізетін, өліммен аяқталатын қауіпті дерт. Енді балалар, өздеріңнің қаншалықты бұл тақырыпта белетіндеріңді байқау үшін сөз кезегін сендерге сұрақ беріп, жауап алу бағытында жалғастырамыз. Әр топ өз білгендерін ортаға салғаннан кейін өзім толықтырып отырамын.
І. Топқа. Сұрақ-жауап. 1-сұрақ: Наркотик сөзінің мағынасы? Есірткі қалай пайда болған? «Наркотик» -гректің «наркотикос» деген сөзінен шыққан. Яғни «естен тану» деген ұғымды білдіреді. Есірткі алғаш рет біздің дәуірімізге дейінгі екі мыңыншы жылы Грекия мен Кипрде пайда болыпты. Көне гректер есірткіні өздері табынатын Морфей құдайының құрметіне арналған дәстүрлі мерекеде пайдаланған. ХХ ғасырдың басына дейін героин залалсыз дәрі ретінде пайдаланылып, кез келген жерде сатылып келген. Осы уақытқа дейін героинді пайдаланған миллиондаған адам есірткінің құрбаны болды. Ал, есірткінің «кокаин» деп аталатын өте күшті түрін 1862 жылы неміс ғалымдары ойлап тауыпты. Есірткінің түрлері пайда болғалы бері қанша адам оның құрбаны болғанын ғалымдар да дөп басып айта алмайды. Бәлкім жүз миллион адам, бәлкім миллиардаған … статистикалық мәліметтерге қарағанда, қазір дүние жүзінде 185 миллионнан астам нашақор бар. Оның 42 мыңы қазақстандықтар. Бұл ресми тіркелгендері ғана. Ал, тіркелмегендері қаншама?! 2 топқа. 2-сұрақ. Адамдар нашаны неліктен шегеді? 1.Қазіргі кездегі әлеуметтік тұрмыс жағдайымыз төмендеуіне байланысты, қатты күйзеліске ұшыраған адамдардың кейбіреулері бір сәт бәрін ұмытуы үшін осы жағдайды таңдауы мүмкін. 2.Кездейсоқ жағдайда тап болуы мүмкін: А) біреулердің ықпал етуі; Ә) жастардың арасындағы мода, сән деген түсініктің қалыптасуы; Б) еліктеуден, бір-бірінен артық болып көрінгісі келетіндіктен; В) оның үстіне қазіргі заманғы түнгі клубтар мен дискотекаларда ауыздандырады; Г) әлімжеттік, қорқытып-үркіту жолдары, т.б. 3-топқа. 3-сұрақ. Нашаны шеккен адамның белгілерін білесіңдер ме? Жас жеткіншектерде, жаңадан бастаған адамдардағы белгісі ұйқысы бұзылады, мінезінде өзгеріс пайда болады, шыдамсыздық, дегбірсіздік, алақтау, кенеттен қорқу, денесіндегі иненің ізі, қалтасынан кездейсоқ шөп қоқымдарының кездесуі, сөзі мен қимылында ебедейсіздіктің пайда болуы, бейтаныс адамдармен жиі араласып, жұмбақ қимылда, түсініксіз тілде сөйлесуі. Нашақорлыққа үйренген адамның белгісі қажетті мөлшердегі есірткіні қабылдамаған күні мұрнынан су аға бастайды, көздері жасаурап тұрады, үнемі терлейді. 4-топқа. 4-сұрақ. Есірткі заттарын қайдан алады? Оның түрлерін білесіңдер ме? Әсіресе Азия елдерінде тараған. Соның ішінде Иран, Ауғанстан, Пакистан елдерінен тасымалданады. Есірткінің Еуропа елдеріне біздің мемлекетіміздің территориясы арқылы өтуі елімізді алаңдатуда. Мұндай аждаһаны өсіруде еліміз де «құралақан» емес. Жамбыл, Оқтүстік Қазақстан облыстарының аймақтарында 1 млн. гектар жерге өсірілетіні анықталған. Мұны аз десе Іле Алатауында өсетін эфедра (қыша) деген шөп тағы бар, ол 200 мың гектардай жерде өседі. Қарасора, көкнәр, қыша, меңдуана, т.б. өсімдік түрдерінен марихуана, кокаин, гашиш, апиын, морфин, эфедрон, героин, анаша, т,б есірткілерін алады. ІІІ. Бейне- көрініс көрсетіледі. ІҮ. Жағдаяттарға жауап беру. 1 жағдаят. Достарынның бәрі темекі шегеді, есірткі пайдаланады, бірақ сенің бұларды пайдалаңғын келмейді. Достарың сені итермелейді, сен достарыңды қиғың келмейді. Не істер едің?
2 жағдаят. Ағаң есірткі пайдаланады, оны сен сезіп, біліп жүрсің. Оған жаның ауырады. Оның осы жаман әдетті тастауына қалай ықпал етер едің, оған сенің күш-жігерің жете ме? 3 жағдаят. Біздің өз компаниямыз, тобымыз болды. Күнде бірге уақыт өткізетінбіз. Бірде бізге жаңа бала қосылды. Ол темекіге бір шөп қосып оны «наша» деді, сосын оның жақсы жақтарын мысалдармен айтып, бізге де тартып көруді ұсынды. Балалардың көпшілігі бірден тартып көріп жатты, ал сен?
4 жағдаят.
Бір данышпан темекі туралы сұрағанда « мен темекінің үш жақсы жағын білемін» депті: Біріншіден, темекі шеккен адамның үйіне ұры түспейді. Екіншіден, темекі шеккен адамды ит қаппайды. Үшіншісі, шылымқор жан мәңгі жас болып өтеді. Мұны дәлелдеп берсеңіз дегенде: ... Темекі тартқан адам түнімен күркілдеп жөтеліп шығады. Түнде келген ұрылар болса, үй иесі ояу екен деп ойлап, кері қайтады. Көп жөтелген адамның белі бүгіліп, ерте таяқ ұстауға тура келеді. Таяқ ұстаған адамнан ит те жасқанады. Темекіні көп тартқан адам ерте өледі. Мәңгі жас болып өтеді дегенім осы,- деген екен. Ү. Қорытынды пікір. Нашақорлық, жасөспірім, болашақ сөздерін пайдалана отырып қорытынды ой түю. Мұғалімнің қорытынды сөзі. Есірткі қолдануға әуестену бүкіл ғұмыр бойы сақталып қалу мүмкін. Нашақорлықты емдеу ұзақ және күрделі процесс. Емделгендердің ішінара біреуі ғана есірткіге тәуелді болудан құтыла алады. Осындай қауіптен құтылудың жалғыз ғана жолы-ол есірткіні мүлдем татып та көрмеу. «Білімдіге өмір жарық» деген, бос уақытты білім мен еңбекке жұмсасақ, өміріміз мәнді болады.
