2) О?ушыларды? биология п?ніне ?ызы?ушылы?ын арттыру,ойлау ?абілеттерін дамытып,с?йлеу м?дениетін жетілдіру.
3) ?йымшылды??а,зеректікке баулу
Т?рі: зияткерлік ойын
К?рнекілігі: интерактивті та?та,слайдтар
Ж?ру барысы:
Ж?ргізуші: Армысыздар ?стаздар мен о?ушылар ж?не ойын?а ?атысушы сайыскерлер! «Халы?ты? кемеліне келіп ?ркендеуі ?шін е? алдымен,азатты? пен білім ?ажет,»- деп,Ш.Уалиханов айт?андай, « ?ылым майданыны? ?атарда?ы жауынгері тек ?немі о?у,іздену,талпыну,тану,?мір мектебінен ?ту ар?ылы ?ана,оны? ?айраткері д?режесіне дейін к?теріледі»- деп ?.С?тбаев айтып кеткендей, елімізді? болаша?ы тек ?ана білімді жастар екені даусыз.
Осы ма?сатпен биология п?нінен 8 – 10 сыныптар арасында «ХХІ ?асыр к?шбасшысы» зияткерлік ойынын ?ткізгелі отырмыз.Алдымен сайыскерлерді? ?пайын беретін ?діл?азылармен таныстырып ?тейін.
( ?діл?азылар ал?асымен таныстыру)
Сонымен, ойын?а ?атысушы сайыскерлерімізді орта?а ша?ырайы?. (сайыскерлерді орта?а ша?ыру)
9. К?н мен т?н те?елетін жыл мезгілі ( к?ктем – весна - spring )
10. ?р адамны? ша?ын отаны ( отбасы – семья – family)
3 – б?лім. ?ажайып жетілік.
Б?л кезе?де сіздер ?здері?із та?дап ал?ан с?ра?тар?а жауап бересіздер.Мына сызбалар?а назар аудары?ыздар.Же?іл с?ра? ал?ылары?ыз келсе 20 ?пайлы? с?ра??а жауап беру ар?ылы аласыз.М?нда?ы е? к?рделі с?ра?тар?а жауап беру ар?ылы 40 ?пай жина?тау?а болады.
20
20
20
30
30
40
40
1 – 20 –ны? с?ра?ы: Мына ауруды білесі? бе? Инфекциялы? ж??палы ауру.Б?л ауруды халы? арасында ??рт ауруы дейді.Б?л ?ай ауру?
Бактериялар ?алай ?оректенеді? ( бас?а а?залар сия?ты бактериалар да айналада?ы сырт?ы ортадан ?оректік заттарды сі?іру ар?ылы ?оректенеді)
1 – 40 – ты? с?ра?ы:
??старды? дыбыс шы?аруы ?андай м?шеге байланысты? ( Ке?ірдекті? екі ауатамыр?а тарма?тал?ан жері т?менгі к?мекей деп аталады.Осы ар?ылы ?нші ??стар дыбыс шы?арады)
3. Адам биологиясы дегеніміз не? ( Адамны? шы?у тегі, эволюциясы, географиялы? таралуы ж?не оны? организміні? ??рылысы ?ызметі мен дамуы туралы ?ылым)
4. Гигиена дегеніміз не?Грекше ?андай ма?ына береді? ( Денсаулы?ты са?тау ж?не ны?айту, адамны? ?алыпты е?бек етуі мен демалуы ?шін ?олайлы жа?дайлар жасау туралы ?ылым. Грекше «микрос» - кішкене, «логос» - ?ылым деген ма?ына береді.
5. Спора дегеніміз не? Грекше ?андай ма?ына береді? ( Ты?ыз ?абы?пен ?аптал?ан ерекше жасуша. Грекше: «спорос» - сеппе,екпе)
5 – б?лім. Тауып к?р деп аталады. Б?л б?лімде сайысты жал?астыру?а ?ал?ан екі о?ушы ?йден дайындап келген с?зж?мба?тарын бір – біріне береді. (Жауаптары тексеріліп аны?талады)
2) Оқушылардың биология пәніне қызығушылығын арттыру,ойлау қабілеттерін дамытып,сөйлеу мәдениетін жетілдіру.
3) Ұйымшылдыққа,зеректікке баулу
Түрі: зияткерлік ойын
Көрнекілігі: интерактивті тақта,слайдтар
Жүру барысы:
Жүргізуші: Армысыздар ұстаздар мен оқушылар және ойынға қатысушы сайыскерлер! «Халықтың кемеліне келіп өркендеуі үшін ең алдымен,азаттық пен білім қажет,»- деп,Ш.Уалиханов айтқандай, « Ғылым майданының қатардағы жауынгері тек үнемі оқу,іздену,талпыну,тану,өмір мектебінен өту арқылы ғана,оның қайраткері дәрежесіне дейін көтеріледі»- деп Қ.Сәтбаев айтып кеткендей, еліміздің болашағы тек қана білімді жастар екені даусыз.
Осы мақсатпен биология пәнінен 8 – 10 сыныптар арасында «ХХІ ғасыр көшбасшысы» зияткерлік ойынын өткізгелі отырмыз.Алдымен сайыскерлердің ұпайын беретін әділқазылармен таныстырып өтейін.
( Әділқазылар алқасымен таныстыру)
Сонымен, ойынға қатысушы сайыскерлерімізді ортаға шақырайық. (сайыскерлерді ортаға шақыру)
Ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің ( ауа – воздух – air)
4. Қабат – қабат қаттама
Ақылың болса аттама ( кітап – книга – book)
5. Мал өсірсең ........ өсір,табысы оның көл көсір ( қой – овца – sheep)
6. Жеті қазынаның бірі, үйді қорып жүреді ( ит – собака – doog)
7. Өшпейтін өмір жоқ, сынбайтын ......... жоқ ( темір – железо – iron)
8. Ұшқан ..... , жүгңрген аң (құс – птица – bird)
9. Күн мен түн теңелетін жыл мезгілі ( көктем – весна - spring )
10. Әр адамның шағын отаны ( отбасы – семья – family)
3 – бөлім. Ғажайып жетілік.
Бұл кезеңде сіздер өздеріңіз таңдап алған сұрақтарға жауап бересіздер.Мына сызбаларға назар аударыңыздар.Жеңіл сұрақ алғыларыңыз келсе 20 ұпайлық сұраққа жауап беру арқылы аласыз.Мұндағы ең күрделі сұрақтарға жауап беру арқылы 40 ұпай жинақтауға болады.
20
20
20
30
30
40
40
1 – 20 –ның сұрағы: Мына ауруды білесің бе? Инфекциялық жұқпалы ауру.Бұл ауруды халық арасында құрт ауруы дейді.Бұл қай ауру?
( Туберкулез)
2 – 20 – ның сұрағы: Адасқан әріптерді құрастыр.
Гунерку – Кенгуру
Яншаас – асшаян
Илікне – Инелік
3 – 20 – ның сұрағы:
Қазақстанда «Қызыл кітап» қашан шықты? (1977ж)
1 – 30 – дың сұрағы:
Жердің өсімдік өсетін борпылдақ жұмсақ қабаты? (топырақ)
2 -30 – дың сұрағы:
Бактериялар қалай қоректенеді? ( басқа ағзалар сияқты бактериалар да айналадағы сыртқы ортадан қоректік заттарды сіңіру арқылы қоректенеді)
1 – 40 – тың сұрағы:
Құстардың дыбыс шығаруы қандай мүшеге байланысты? ( Кеңірдектің екі ауатамырға тармақталған жері төменгі көмекей деп аталады.Осы арқылы әнші құстар дыбыс шығарады)
2 – 40 – тың сұрағы:
Үйқояны қандай мақсаттар үшін өсіріледі? ( Еті,түбіті,терісі үшін өсіріледі.Олар тез көбейеді,онша күтім талғамайды)
4 - бөлім. Тапқырлық. Бұл бөлімде биологиялық ұғымдардың мағынасын ашу керек.Бірінші болып дұрыс жауап берген оқушыға 5 ұпайдан қойылады.
Ескерту: Осы бөлімнен кейін ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығады.Әділқазылардан ұпай қорытындысы сұралады.
1. Ағзалық әлем деген не? ( Бүкіл жер жүзінде тіршілік етіп,өмір сүретін барлық ағзалар жиынтығы)
2. Селекция дегеніміз не?Латынша қандай мағына береді? ( Өсімдіктердің жаңа іріктемелерін, жануарлардың жаңа қолтұқымдарын шығарумен шұғылданатын ғылым. Латынша: «селекция» - іріктеу,сұрыптау деген мағына береді)
3. Адам биологиясы дегеніміз не? ( Адамның шығу тегі, эволюциясы, географиялық таралуы және оның организмінің құрылысы қызметі мен дамуы туралы ғылым)
4. Гигиена дегеніміз не?Грекше қандай мағына береді? ( Денсаулықты сақтау және нығайту, адамның қалыпты еңбек етуі мен демалуы үшін қолайлы жағдайлар жасау туралы ғылым. Грекше «микрос» - кішкене, «логос» - ғылым деген мағына береді.
5. Спора дегеніміз не? Грекше қандай мағына береді? ( Тығыз қабықпен қапталған ерекше жасуша. Грекше: «спорос» - сеппе,екпе)
5 – бөлім. Тауып көр деп аталады. Бұл бөлімде сайысты жалғастыруға қалған екі оқушы үйден дайындап келген сөзжұмбақтарын бір – біріне береді. (Жауаптары тексеріліп анықталады)
Сонымен, бүгінгі «ХХІ ғасыр көшбасшысы» зияткерлік ойынындағы жеңімпаз оқушыны анықтап марапаттаймыз!