1.Астрономиялық денелерге жататыны:
А)Жұлдыздар
В)планеталар
C)кометалар
Д)аметистер
Е) Метеориттер
2.Меркурий құрлымы,рельефі,жылуөткізгіштігі бойынша ұқсас:
А)Шолпанға
В)Айға
С)Марсқа
Д)Юпитерге
Е)Нептунға
3.Дүние полюсі бұл:
А)Жердің солтүстік полюсі
В)жердің оңтүстік полюсі
С)Дүние осі мен аспан сферасының қиылысыу нүктесі
Д)жердің географиялық солтүстік полюсі
Е)Жердің географиялық оңтүстік полюсі
4)Ғаламға кірмейтіндер:
А)Жұлдыздар
В) Планеталар
С) Әлем
Д)кометалар
Е)астероидтар
5.Экваторлық кординаталар-
А)еңістік пен тура көтерілу.
В)Ендік және бойлық
С)азимут және биіктік
Д) азимут және тура көтерілу
Е) еңістік және ендік
6.Астрономиялық ең негізгі зерттеу құралының атауы:
А)Микроскоп
В) Телескоп
С) Линза
Д) Окуляр
Е) Дүрбі
7.Жер тобының ғаламшарларына кірмейтіні:
А)Юпитер (Есекқырған)
В)Марс (қызыл жұлдыз)
С) Жер
Д)Венера
Е)Меркурий
8.Бір меридианда орналасқан мекендердегі уақыт атауы:
А) Жергілікті
В)белдеулік
С)декреттік
Д) жаздық
Е)Гринвингтік
9.Астрономия пайда болды:
А) қызығушылықтан
В)физикадан
С)адамдардың тағдырын боолжау үшін
Д) уақытты өлшеу үшін және аспан денелерінің қозғалысын бақылау үшін
Е)Жаңа материалды алу үшін
10.Айда отмосфера жоқ,себебі:
А)айда газ тәрізді заттар жоқ.
В) ол-1700С түнгі мерзім кезінде қатаяды
С) Айда ауырлық күші жердегіден аз,сондықтан газ молекулаларын ұстап тұра алмайды
Д) онда молекулалар жылдамдығы жердегіден аз
Е) Жердің тартылысы айдың атмосферасын жұтады.
11.Қазақстанда қолданылатын күнтізбе:
А) Григориан уақыты
В)Юлиан уақыты
С) ай уақыты
Д)күн уақыты
Е) жұлдыздық уақыт
12. Күн жүйесіндегі планеталардың орбитасыне тәріздес болып келеді:
А) Эллипс
В) Шеңбер
С)Парабола
Д)Эллпс және парабола
Е)Гипербола
13.Метеориттер планеталардың атмосферасында жанады,себебі:
А) атмосферада оттегі болғандықтан
В)атмосфера температурасы ғарыш кеңістігінің температурасынан жоғары
С)Метеориттердің температурасы ауадағы қозғалыс үйкелісінен он мыңдаған градусқа дейін көтеріледі
Д) метеориттердің жылдамдығы үлкен болғандықтан
Е) Метеориттер жанып кетпейді,олар атмосфераға кірген кезде шашырайды.
14.Ауысым мерзімінің халықаралақ сызығы –бұл:
А)180 меридианы
В) Гривинч меридианы
С) 90Меридианы
Д)90 параллелі
Е) Экваторы
15.Аспанның нақты шекарасы анықталған белгілі бір бөлігі-
А)аспан сферасы
В)жұлдыздар
С)шоқжұлдыз
Д)күн жүйесі
Е) аспан денелері
16.жерден бақылаған аспан денесінің бұрыштық диаметрі 4есе артты.Себебі дене мен Жер арасындағы қашықтық:
А)4 есе артты
В)4 есе кеміді
С)2 есе артты
Д) 2 есе кеміді
Е)8 есе кеміді
17. Егер жердің массасын өзгертпей,диаметрін екі есе кемітетін болсақ,онда жердің адамға әсер етуші күші
А) 4есе артады
В) 2 есе артады
С)Өзгермейді
Д) 2 есе кемиді
Е) 4 есе кемиді
18. ғарыш кеңістігіндегі жекеленген денелерде немесе денелер жүйесінде болып жатқан құбылыстарды зерттейтін ғылым атауы:
А) физика
В) химия
С) астрономия
Д) биофизика
Е) геология
19.Төмендегі дәлелдеменің гелиоцентрлік теорияда мүмкін емесі:
А) күн шар тәріздес формада болады
В) жер шар тәрізді форомада болады
С) планеталар күнді айнала қозғалады
Д) планеталар жерді айнала қозғалады
Е)жер өз өсімен айналады
20.Барлық тұжырымдамалардың геоцентрлік жүйеге қатысы жоғы:
А) жер осы жүйенің ортасында немес оған жақын орналасқан
В) планеталар жерді айнала қозғалады
С) күннің тәуліктік қозғалоысы жер айналасында болады
Д) ай Күнді айнала қозғалады
Е) жұлдыздың тәуліктік қозғалысы жер айналасында болады
21.Аспан денелері қозғалысын бақылауға арналған орын аталуы:
А) консерватория
В) обсерватория
С) амбулатория
Д) лаборатория
Е) акватория
22.Ай бетінде сақина таулар- кратерлер пайда болу себебі:
А) атмосферасы жоқ Айда метеориттер ай бетіне соғылып жарылады да, Ай топырағын жан-жаққа шашыратады.
В) вулканның әсерінен
С) айдағы процестердің нәтижесінен
Д) кратерлер-ғылыми зерттеулердің нәтижесі
Е) цивилизацияның ізі
23.Аспан денесіне қарағанда көру бағытана перпендикуляр орналасқан жер радиусы көрінетін бұрыш-
А) параллакс
В) көкжиектік параллакс
С)вертикальді параллакс
Д) базис
Е) параллакстық ығысу
24. Астрономияның бөлімдерін көрсетіңдер:
1) Косманавтика 3)Космогония
2) Астрология 4)Космология
А)2, 4
В)1,3,4,
С)1,2
Д)2,3,4
Е)3,4
25.Марстағы заттар болатын күйді анықтаңдар.
А) қатты,сұйық, газ тәрізді
В) қатты, сұйық
С) қатты және газ тәріздес
Д)Сұйық және газ тәріздес
Е)қатты
26.Айдың фазалық ауысуының ұзақтығы:
А) сидерлік ай (жұлдыздық ай)
В) синодтық ай (өліаралық ай)
С) декада (онкүндік)
Д) жаңа ай
Е) ай уақыты
27. Күн жүйесінің құрамындағы планеталар саны:
А)8
В) 10
С)11
Д) 9
Е) 7
28. Кеплер заңының жалпыламасы болатын формула-
А) В) С)
Д) Е)
29.Күннің тұтылуының себебі...
А) құбылмалы ауа райы
В) жердің өз өсімен айналуы
С) ай күн мен Жердің арасынан өткенде Күннің көзін кілегейлеп қалады.Осы кезде жер бетіне ай көлеңкесі түседі
Д) күннің айналасында жердің қозғалысы
Е) күннің, Айдың, Жердің өзара орналасуында Жер Ай бетіне көлеңкесін түсіреді
30.Алып планеталарға жатпайтын планетаны анықта.
А)Юпитер
В)Сатурн
С) Марс
Д)Уран
Е) Нептун
31.Планетаның массасын анықтауға болады:
А) Кеплердің бірінші заңы бойынша
В)Кеплердіе ІІ заңы бойынша
С) кеплердің ІІІ заңы бойынша
Д)Кеплердің ІІ және ІІІ заңы бойынша
Е) Кеплердің жалпылама заңы бойынша
32. «Булану эффектісі» салдарынан температураның тәуліктік ауытқуы болмайтын күн жүйесіндегі планета:
А)Меркурий
В) Шолпан
С) Марс
Д) Юпитер
Е)Сатурн
33.Кеплердің екінші заңы-
А) планетаның күннен алыстығы
В) планета қозғалыстарының бірқалыпты емес екендігін анықтайды
С) планета қозғалыстарының бірқалыпты екенін анықтайды
Д) планета орбитасының пішінін анықтайды
Е) планеталардың орбиталық периодтарымен олардан күнге дейінгі қашықтық арасындағы байланысты анықтайды.
34. Шоқжұлдыз дегеніміз:
А) аспанның нақты шекарасын анықталған белгілі бір бөлігі
В) аспан денелерінің ас пан сферасында орналасуы
С) жарық жұлдыздар
Д) солтүстік жарты шардағы жұлдыздар жиынтығы
Е) экватордағы жұлдыздар жиынтығы
35. Жұлдыздың жарықтылығын сипаттайтын ұғымдыв көрсетіңдер:
1) көрінетін жұлдыздық шама
2) көрінетін сәуле шығару
3) жарқырау
А)2 В)1,2 С) 3 Д) 2,3 Е) 1
36. Айдың ауысу фазасының ұзақтығы 29,53 тәулік.Бұл перио (мерзімі)- 1) синодтық ай 2) сидерлік ай 3)тропиктік жыл
А) 2 В) 3 С)1,3 Д) 1 Е) 2,3
37. Кеплердің үшінші заңының математикалық өрнегі-
А)
А) В) С)
Д) Е)
38.Погсон формуласы жұлдыздық шамалар арасыгдағы келесі байланысты өрнектейді:
А) жұлдыздардың масса аралығындағы байланыс
В) жұлдыздардың жалтырлығы мен олардың жұлдыздық шамалары арасындағы байланыс
С)екі жұлдыздың жалтырлығы арасындағы байланыс
Д)Үш жұлдыздың жалтырлығы мен массалары арасындағы байланыс
Е) екі жұлдыздың шамалары арасындағы байланыс
40. Күн мен түннің алма-кезек ауысуының басты себебі:
А) жердің осінің төңірегінде үздіксіз айналуы
В) жердің Күн төңірегінде айналуы
С) жердің өз осінің және Күн төңірегінде үздіксіз айналуы
Д) күннің батуы мен шығуы
Е) айдың Жер төңірегінде айналуы
41. жер тобында серіктері бар планеталар-
А) Меркурий, Жер
В) Шолпан, Марс
С) Жер, Шолпан
Д)Марс, Меркурий
Е) Жер, Марс
42.Аспан сферасының үлкен дөңгелегінде өтетін көрінерлік жылдық қозғалыс-бұл
А) зодиакты белдеу
В) эклиптика
С) аспан экваторы
Д) негізгі аспан меридианы
Е) нақты көкжиек
43. Сұрапыл жел мен шаңның жылдамдығы 100 м/с-қа дейін болатын планета:
А) Марс
В) Жер
С) Шолпан
Д) Меркурий
Е)Жер және Шолпан
44.Белгілі бір орында жылдың кез келген күні мен тәуліктің әр сәтінде жұлдызды аспанның көрінісі анықтау үшін қолданылады:
А) аспан сферасының атласы
В) астрономиялық күнтізбе
С) телескоп
Д) жұлдызды аспанның жылжымалы картасы
Е)жұлдыздар каталогы
45.Эклиптика –бұл:
А) шоқжұлдыз белдеуі
В) планетаның белдеуі
С) күннің аспан сферасы бойынша жылдық жолы
Д) айдың траекториясы
Е) планеталардың қозғалыс траекториясы
46.Полярлық бөлігі бар планеталар:
А) Меркурий мен Шолпанда
В) Тек қана Меркуртйде
С) Тек қана Шолпанда
Д) Жерде,Марста
Е) Тек қана Жерде
47.Аспан меридианы арқылы өту кезіндегі шырақтардың көкжиектен ең жоғары орналасуы аталуы:
А) жоғары шарықтау
В) зенит
С) биіктік
Д) төменгі шарықтауы
Е) тура көтерілуімен
48. Әлемнің гелиоцентрлік жүйесінің негізін қалаушы:
А) К. Птолемей
В) Д. Бруно
С) Н. Коперник
Д) И.Кеплер
Е) Тихо Браге
49.бақылаушы жер экваторында тұрса аспан экваторы көкжиекпен салыстырғанда қалай орналасқанын көрсетіңдер.
А) параллель
В) 300 бұрыш жасай
С)Перпендикуляр
Д) Көкжиекпен сәйкес келеді
Е) 450 бұрыш жасай
50. Күн жүйесінің денеге әрекет ететін ауырлық күшінің шамасының планетасын көрсетіңдер.
А) Марста
В) Юпитерде
С) Сатурнда
Д) Нептунда
Е) Уранда
51.Аспан сферасының тәуліктік қозғалу бейнесі мен жұлдызды аспан түрі тәуелді:
1)бақылаушының тұрған географиялық ендігіне;
2) күн кульминациясына
3) азимуттан және Күн биіктігінен
А) 2 және 3 В) 1,2 С) 3 Д) 2 Е)1
52. Төмендегі тұжырымдардың гелиоцентрлік теорияның дұрыстығын дәлелдейтіні:
А) күннің формасы шар тәріздес
В) жердің формасы шр тәріздес
С) планеталар күннің айналасында қозғалады
Д) планеталар жердің айналасында қозғалады
Е) жер өз осімен айналады
53.Аспанда барлығы неше шоқжұлдыз белгіленген:
А) 78 В)88 С)100 Д)48 Е) 31
54. Радиусы анықталмаған жорамал сфера қалай аталады?
А) аспан картасы
В) жұлдызды аспанның жылжымалы картасы
С) аспан сферасы
Д) жер шары
Е) аспан атласы
55. Көктемгі және күзгі күн теңелу нүктелері қай күндері өтеді?
А) 23 наурыз 21 қыркүйек
В) 21 шілде 23 желтоқсан
С) 22 желтоқсан 21 шілде
Д) 21 наурыз 23 қыркүйек
Е) 22 қазан 21 желтоқсан
56. Астрономиялық бақылау бойынша уақыттың негізгі бірліктері...
А) тәулік,ай,жыл
В) қыс, жаз, күз, көктем
С) сағат, секунд,минут
Д) Ертең,бүгін, кеше
С) таеңерте, түс, кеш
57.Ұзақ уақыт аралығын есептеудің санақ жүйесі.....
А) жыл
В) уақыт
С) мезгіл
Д) күнтізбе
Е) күнделік
58.Кеплердің бірінші заңы....
А) аудандар заңы
В)планета орбитасының пішіні анықтайды
С) күнге дейінгі қашықтықты анықтайды
Д) Планеталардың орбиталық периодтарын анықтайды.
Е)Планеталардың массасын анықтайды
59.бақылау нүктесінің орны ауыстырылған кезде қарастырылатын дененің орнының өзгеруі........ деп аталады.
А) көкжиектік параллакс
В)парсек
С) параллакс
Д) параллакстық ығысу
Е)шарықтау
60.Көкжиектік кординаталар жүйесінде шырақтың орны анықталады.....
А) азимуты мен еңістігі
В) биіктігі мен тура көтерілуі
С) Еңістігі мен тура көтерілуі
Д) тура көтерілуі мен азимуты
Е) азимуты мен биіктігі
61.Орбитаның күнге ең жақын нүтесі...
А) перигелий
В) афелий
С) перигей
Д) апогей
Е) жұлдыз
62. Орбитаның күнге ең алыс нүктесі....
А) перигелий
В) афелий
С) перигей
Д) апогей
Е) жұлдыз
63. Жасанды серіктердің ең таяу нүктесі...
А) перигелий
В) афелий
С) перигей
Д) апогей
Е) жұлдыз
64. Жасанды серіктердің ең алыс нүктесі...
А) перигелий
В) афелий
С) перигей
Д) апогей
Е) жұлдыз
65.Бақылаушының дәл төбесіндегі нүкте
А) надир
В) нақты көкжиек
С) шырақ вертикаль
Д) дүниенің оңтүстік полюсі
Е) зенит
66. Зенит пен надирді қосатын түзу.....
А) Вертикаль сызық
В) нақты көкжиек
С) шырақ вертикаль
Д) дүниенің оңтүстік полюсі
Е) аспан меридианы
67.Математикалық көкжиек және аспан меридианы жазықтықтарының қиылысуында пайда болатын түзу....
А) вертикаль сызық
В) нақты көкжиек
С) шырақ вертикаль
Д) дүниенің оңтүстік полюсі
Е) талтүстік сызық
67.Қысқы күннің тоқырау нүктесі қай зодиак жұлдызың белгісімен белгіленеді?
А) шаян
В) тоқты
С) торпақ
Д) ешкімүйіз
Е) егіздер
68. Жер орбита бойы мен күнді 365 тәул 5 сағ 48 мин 46с немесе 365,2422 тәулікте айналып шығады, мұндай мерзім қалай аталады?
А) өліаралық ай
В) жұлдызаралық ай
С) Тропиктік жыл
Д) тәулік
Е) күнтізбе
69. Зенит деген не?
А) сфераның ең шеткі нүктесі
B) Сфераның жоғарғы нүктесі
C) Сфераның төменгі нүктесі
D) Сфераның ортасы
Е) Сфераның ішіндегі нүкте
70.Қай жұлдыздың биіктігін өлшеу арқылы географиялық ендіктің жуық мәнін есептеуге болады?
А) Жетіқарақшы
В) Темірқазық
С) Үркер
Д) Кассиопея
Е) Таразы
