Шетел тілін ерте жастан о?ытуды? ма?ызы ж?не оны? ерекшеліктері

ШЕТЕЛ ТІЛІН ЕРТЕ ЖАСТАН О?ЫТУДЫ? МА?ЫЗЫ Ж?НЕ ОНЫ? ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ


XXI ?асыр табалдыры?ын білім мен ?ылымды инновациялы? технология ба?ытымен дамыту ма?сатымен аттауымыз ?лкен ?мітті? басты нышаны болып табылады. ?рпа?ы білімді халы?ты? болаша?ы б?лы??ыр болмайды, жас ?рпа??а саналы, м?н ма?ыналы, ?негелі т?рбие мен білім беру, б?гінгі к?нні? талабы.
?аза?стан Республикасыны? т?уелсіз елге айналып, ?лемдік ?ркениетті? даму жолына т?суі, а?ылшын тілін ме?гертуді жол?а ?ою ма?сатында ерте жастан о?ыту ?ол?а алынып отыр.
Б?гінгі ?о?ам м??алімні? біліктілік де?гейіне де, ішкі жан д?ниесіне де жа?аша талап ?ойып отыр, ?йткені ?азіргі к?ні XXI ?асыр ?рпа?ынан ?лкен ?міт к?тілуде. Мектептегі басты т?л?а м??алім, осы м??алімні? алдында т?р?ан басты ма?сат рухани жан д?ниесі бай, жан-жа?ты дамы?ан жеке т?л?аны ?алыптастыру.
Мемлекетімізді? білім беру ж?йесін 2015 жыл?а дейін дамыту т?жырымдамасында басым ба?ыттарды? бірі ретінде шетел тілдерін о?ыту атап к?рсетілген. Осы міндеттерді ж?зеге асыру ма?сатында 2008-2009 о?у жылынан бастап №59 орта мектебімізде ?.Р.?кіметіні? 2002 жыл?ы 11-?а?тар?а №41 ?аулысына с?йкес а?ылшын тілін 2-сыныптан бастап о?ыту, я?ни эксперимент сыныбы ?йымдастырылып, о?ытып келемін. О?ушы бойына «жайдан –к?рделіге» ?арай о?ыта отырып, к?ру есту, есте са?тау ж?не ойлау ?абілеттерін дамыту, ?рбіту ар?ылы о?ушы о?и алады, компьютермен ж?мыс ж?ргізеді ж?не сурет салып суреттей алатын ?абілетке жетті.

Американ ?алым философы Дейль Карнеги «Е? бірінші адам бойында?ы ?ажеттілікті ту?ыза білу керек. Ондай іс ?олынан келетін адам б?кіл ?лемді мойындата алады» деген екен. Бала бойында?ы ?ажеттілікті тудыру ?шін бірінші міндет шетел тілін ме?гертіп ?йрету керек.
Я?ни тілді ме?геру ?шін ?лкен ынта, зейін, талап о?ушыны? тілге деген бейімділігі ?ызы?ушылы?ы керек. Содан кейін ?ана о?ушыны? ойын дамыту міндеті келеді. Бала бізден тілді тек саба? барысында ?ана ме?гереді.
Бастауыш сынып табалдыры?ында о?ушыны? о?у да?дысын ?алыптастыруда жалпы жазба тілі мен ауыз-екі с?йлеу тілі тікелей байланысты. О?ушыларды шы?армашылы?пен ойлау?а т?рбиелеу м??алімні? міндеті. Сонды?тан б?л ж?мыс т?ріне ерекше талап ?ою керек. М?тінде мазм?ндау?а ?йрету, жазбаша с?ра?тар?а жауап беруге ?йрету, жоспар ??ру?а, белгілі бір суретке та?ырып ?оя білуге, сол суретке ?арап с?йлем ??рау?а, м??алімні? к?мегімен ?здеріні? ойларын, ?ызы?ты іс-?рекеттерін ??гімелеуге ?йрету. Б?л да?дыларды ?алыптастыру ?шін ?стаз ерінбей е?бек ету н?тижесінде жете алады.
Ерте жастан шетел тілін о?ыту о?ушыларды? коммуникативті даму біліктілігін, о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын ?йымдастыру?а м?мкіндік береді. 2 «Б» сыныбында а?ылшын тілін о?ытуды авторлары I.N.VERESHCHAGINA. T.A.PRITIKINA о?улы?ын пайдаландым. О?улы?пен бірге ж?мыс кітабы бар. О?улы? о?ушылар?а ?нады. Т?рлі-т?сті суреттері мен та?па?, ?ыс?а ?ле?дер шума?ы музыкасымен берілген. арнал?ан ?йретуші жатты?уларыны? ма?ызы ерекше. М?ндай жатты?улар о?ушыны? есте са?тау ?абілетін дамыта т?седі. Осы ма?сатта 4 кассетадан т?ратын фонетикалы?, грамматикалы? ж?не музыкалы? аудиокурс ты?далып отырды. Сонымен ?атар тілді о?ып ?йренуде айтарлы?тай ?иынды?тар тудыратын а?ылшын тіліне т?н дыбыстарын д?рыс айту да?дыларын ?алыптастыруды ?рдайым жал?астыра ж?ргізіп отыру тиімді. Б?л т?сілде Л.Б.Биржакованы? «Английская фонетика через музыку» о?у-?дістемелік к?мекші ??ралын пайдаландым.
«Ойын бала ?аныны? азы?ы» деп С. Торай?ыров айт?андай бастап?ы этапта шетел тілін о?ытуда?ы бір негізгі аспект ол – ойын элементтерін тиімді пайдалану болып табылады. Ойын ар?ылы бала ?о?амды? т?жірибені ме?гереді, сонды?тан ?р саба? процесінде ?андай дидактикалы? ойын ?олдану?а болатынын саба?ты? мазм?нына, ма?сатына, жас ерекшелігіне с?йкес та?дау керек. Ойын ар?ылы баланы? ?тіп жат?ан та?ырыпты ?аншалы?ты де?гейде ме?гергендігі бай?алады.
Ойын ?стінде с?йлемейтін, нашар о?итын о?ушыны? ?зі ?зін жан-жа?ты к?рсеткісі келіп, сыныптастарымен, ?стазымен ?арым-?атынасын жа?сартады, с?йлеу да?дысын бай?атады. Ойын баланы? жеке ерекшелік ?асиеттеріні? дамуына, ішкі жан д?ниесіні? жа?аруына, п?нге деген ?ызы?ушылы?ын оятады. Ойын о?ушыны? бай?ампазды?ын жетілдіреді, тілді білуге деген ??марлы?ын арттырады. Осыдан да ойын аралас?ан саба?ты? жа?а т?рін ойлап табу м??алім шы?армашылы?ын талап етеді.
Ойындар о?ушыны? жеке т?л?асын ?алыптастырып ынтыма??а, бірлікке баулиды. Баланы о?ыту, бала?а берілетін білімні? сапасын арттыру, саба?ты? жа?а заман?а сай жа?аша сипатын к?шейте т?су, о?ушыны? п?нге с?йіспеншілігін дамыту ?р п?н м??аліміні? біліміне, ізденімпазды?ы мен шеберлігіне байланысты. Осы?ан орай, к?нделікті саба?та ?р т?рлі ойын т?рлерін пайдаланумен ?атар Language Courseware ‘’Merits’’программасынан мультимедиалы? электронды о?улы? бойынша та?ырып?а с?йкес ойын саба?тар пайдалану о?ушылар?а ?те ?ызы?ты болды. Сонымен бірге, оларды а?ылшын тіліне ?ызы?тыруда «The Wolf and Seven Little Kids» та?ырыбында ?ойылым к?рсету ма?ызды орын ат?арды. Олар сахнада ?здерін еркін ?стауымен, жа?сы ойнауымен ?ойылымды жа?сы ?ойып шы?ты. 
М??алімге арнал?ан ?дістемелік н?с?ауы бар о?улы?ы бар. Б?л о?улы?та ты?дау, с?йлеу, о?у ж?не жазу да?дыларын ?алыптастыру?а бірдей к??іл б?лінген. ?р саба?ты ?ызы?ты, тиімді ?ткізуде Н.Г.Семеновых, Е.В.Дзюина «Поурочные разработки по английскому языку» к?мекші ??ралын ж?не PEARSON Longman "English Adventure” 1, Teacher’s book, Pupil’s book, Activity book, CD-ROM, Video, DVD кітапшаларын пайдаландым. Осы ж?мыстар ар?ылы о?ушыларды а?ылшын тілін ?йренуге ?ызы?ушылы?тарын арттырдым. О?ы?андарын к?збен к?ріп ты?да?анда ойларында о?ы?андары жа??ырып, тез ?йренеді. К?ргенін тез жаттап айту?а талпынды.

Шет тілін ?йрену ?рекеті о?ып ?йренуді? барлы? де?гейінде т?л?алы? ба?ытта?ы іс-?рекеттерді ?амтуы керек. Б?л дегеніміз- барлы? к??іл – ?йренушіде, я?ни о?ушыны? т?л?алы? ?асиеттерін шет тілін ?йрету ?дістеріне байланыстыра о?ыту болып табылады. О?ытуды? негізі ретінде шет тілінде с?йлеу ?рекеті ?шін о?ытуды? с?йлеу, ты?дап т?сіну, к?ру, жазу о?ушыларды? жас ерекшліктері мен ?абылдау ?абілеті, білім де?гейіне ?арай оларды? о?ып ?йренетін белсенді с?здік ?оры аны?талады. А?ылшын тілін ?йретуде алынатын материалдар та?ырып?а байланысты белгілі бір ж?йеде о?ытылып келеді. Мысалы та?ырып?а байланысты с?здік ?ор к?лемі алынса, онымен ?оса берілген м?тінде кездесетін жа?а с?здер, жа?а с?з тудырушы ж?рна?тар ар?ылы жасал?ан зат есім, сын есім немесе етістіктер т?сіндіріледі. Жа?сы н?имжеге жету ?шін ?р саба?та с?йлеу м?нері, грамматика, с?йлеу тілі ж?не ауыз-екі тілді естіп ?абылдау ж?мыстарын орындап отыр?ан ж?н.
Ал жа?а грамматикалы? материалды с?йлеу тілінде ?олдану ж?не оны есту ар?ылы т?сінуге арнал?ан ?йретуші жатты?уларыны? ма?ызы ерекше. М?ндай жатты?улар о?ушыны? есте са?тау ?абілетін дамыта т?седі..
Шет тілін ерте жастан о?ытуды? тиімділігі о?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ымен бірге оларды? саба??а т?гел атсалысатынды?ы, б?секеге ?абілеттілігі, бір-бірінен ?ал?ысы келмей емін-еркін, с?здерді ?айта-?айта айтуда бір-біріне ы?палдарыны? ?сер етуі жа?сы н?тижелерге жетелейді.
Б?л п?нді о?ытуда?ы ?иыншылы?тар?а то?талатын болса?, алдымен
§?зге тіл ж?не саба?тан бас?а с?йлейтін орта жо? бол?аннан да болар о?ушылар ?йренгендерін тез ?мытуы;.
§Ауылды? жердегі мектептерге о?улы?ты? уа?ытылы келмеуі; (ата-ана ?з ?аражатынан алып берді)
 та, ж?мыс кітабы да орыс тілінде) т?сінбеуі, аударма жасап отыр?анымен ?мытуы;§Орыс тілі ?шінші сыныптан басталатынды?тан оларды? орысша?а (о?улы?
§Сынып о?ушыларыны? топ?а б?лінбеуі;
§Кейбір о?ушыларды? тіл сындыру жатты?уларында тілдеріні? келмеуі;
 ж?мыс жасауда, оларды? педагогика психологиялы? ерекшеліктерімен санаспай кетудегі асы?ысты? болуы;§М??алім тарапынан я?ни, ?з тарапымнан бастауыш сынып о?ушыларымен
§Жа?а технологияларды енгізуге байланысты материалды?-техникалы? базаны? талап?а сай келмеуі./байланыс, интернет жо?/
Білім беру ?рдісін жа?аша ?йымдастыру оны? философиялы?, психологиялы?-педагогикалы? негіздерін, теориясы мен т?жірибесін тере?ірек ?айта ?арау ?ажеті осындай ?иыншылы?тарды же?е отырып, о?ушыны? жан-жа?ты, тере? сапалы білім алуына бар м?мкіншілігімізді салуымызды ж?ктейді.
?мір бойы ?немі о?у, ?йрену, іздену сия?ты ?асиеттер ?азіргі та?да кез-келген адамны? ?о?амда?ы икемділігін, іскерлігін ?амтамасыз етеді, оны? жетістіктеріне ?ол жеткізуіне ж?не ?леуметтік жа?ынан ?ор?алуына негіз боп табылады. Я?ни мектепте алын?ан білім, білік да?дыларын ?мір бойы ары ?арай толы?тырып дамыту?а ?р о?ушы ?зі ынталы болу керек.
Ал жазбаша ж?не ауызша ?арым-?атынаста ?азіргі к?п м?дениетті ?лемдегі ?леуметтік м?дени ерекшеліктерді ескере отырып, коммуникативтік білік жетілдіріледі. Коммуникативтік білік ??рамы к?птеген біліктерден т?рады, соны? ішінде а?паратты? сауаттылы? та кіреді. Б?л – о?ушыларды? шетел тілінен ?алыптастырылатын білік, да?дысымен бірге, ?атар ж?ріп отыруы тиіс деген с?з.
?орыта келе айтарымыз, гумманистік методология ережелері бойынша о?ытушылар ?рбір о?ушы?а жеке т?л?а ретінде ?арауы керек. (It not only important what I teach, it is also important to consider how to relate to others in my teaching).
?ызылорда облысы, Арал ауданы №59 орта мектеп а?ылшын тілі п?н м??алімі Сарсембаева Айтк?л Жолдас?ызыны? іс –т?жірибелерінен.
М?тінді ме?гергендігін аны?тайтын тест ж?мысымен ?орытындылау.
Б?л тапсырмада о?ушылардан о?ыл?ан м?тін бойынша тест алынады. М?нда?ы ж?мыс т?рі ?р о?ушы?а жеке-жеке м?тінге ?атысты ??рыл?ан тест таратылады. О?ы?ан м?тіндерін т?сінген о?ушы тез арада тест тапсырмасын орындап береді. Б?л ж?мыс?а шапша?ды? ?ажет. ?рі кетсе бес мин?т ішінде орындап берулері тиіс. Егер ша?ын м?тіндер болса одан да тезірек орындау керек. М?ндай ж?мыстарды о?ушылар аса ?ызы?ушылы?пен орындайды. Осы тестті орындау ?шін де олар м?тінді о?ы?ан кезінде м??ият о?ып т?сінуге тырысады.
Т?менде ?зім саба? беріп ж?рген 4-сынып о?ушыларына дайында?ан ша?ын м?тіндермен ж?мыс ?лгілері.
Traditional food in Kazakhstan.
My favourite cousin Zhanara, lives in the United Kingdom. She will come to Kazakhstan to visit us next week.
We will prepare a good dinner for her. We will have kespe, shubat and baursaks. Mother will also make beshbarmak. This is Zhanara’s favourite food. Everyone likes it too.
We will serve the pelvic bones and shin of the lamb to grandmother. Father always gives me the delicious brisket. He knows I like it very much.
Zhanara is our guest so we will serve her the lamb’s head. Mother knows how to cook it in such a special way.
Now, that you have read the passage, complete the sentence below with the correct answer.
1. Zhanara is the author’s___________________.
a. mother’s sister
b. auntie’s son
c. auntie’s daughter
2. A lamb is the young of a _________________.
a. cow
b. sheep
c. deer
3. When she comes, they will prepare a dinner with _________________.
a. kespe and shubat
b. baursaks, beshbarmak, kespe and shubat
c. baursaks and beshbarmak
4. Grandmother will eat the ___________________
a. brisket
b. shin
c. head
5. What is another word for "delicious”?
a. many
b. tasty
c. good
6. How do you think Zhanara travels to visit the author’s family in Kazakhstan?
a. she cycles
b. she takes a flight
c. she takes a bus
7. _________will cook the beshbarmak.
a. Zhanara
b. Grandmother
c. Mother
8. Zhanara lives in _______________
a. the United Kingdom
b. the United States
c. Kazakhstan
9.What is the meaning of "guest”?
a. a person who is invited to visit one’s house to have a meal or gathering.
b. someone who eats lamb’s head
c. a relative
10. __________ likes to eat beshbarmak.
a. Everyone
b. Zhanara
c. Mother
Mary.
Hi, My name is Mary. I am 8 years old. There are many things I like to do such as reading, drawing and going to school. The school is a fun place. In school I play and study with my friends. Sometimes, there are even art classes. My art teacher teaches me to draw beautiful pictures. If my pictures are nice, they will be displayed on the wall.
1. Why is school a fun place for Mary?
a. She can play basketball with her friends
b. She does not like to stay at home
c. She can play and study with her friends
2. If Mary’s pictures are nice, her teacher will ______
a. tell her parents
b. display them on the wall
c. give her a present
3. What is the author’s name?
a. Jane
b. Mary
c. Susan
4. How old is she?
a. 10 years old
b. 7 years old
c. 8 years old
5. Mary likes to ___________
a. draw
b. cook
c. sleep
Берілген ж?мыстарды ж?ргізе отырып, м?тін мазм?нын баяндау ар?ылы ж?не м?тіннен к?ріністер к?рсету ар?ылы о?ушылар?а м?тінді толы? ме?гертуге болады деп ойлаймын. Толы? н?тижеге жету ?шін барлы? ж?мыс т?рлері ж?йелі т?рде, толы??анды ж?ргізілулері ?ажет