"А?ылшынша с?йлейік" факультативтік ба?дарламасы

ТҮСІНІК ХАТ

«Ағылшынша сөйлейік» факультатив бағдарламасы жалпы білім беретін бастауыш сыныптарға (II-III сыныптар) арналған.

«Шетел тілі» пәнінің мектептік білім беру жүйесіндегі орны мен ролі қазіргі уақыттағы әлеуметтік тапсырыстың ерекшеліктеріне, яғни тілдерді үйрену арқылы олардың қарым-қатынас құралы ретінде кең көлемде қолдануына байланысты.

Шетел тілінің бастауыш сыныптарда үйретілуі барлық балаларға, олардың негізгі қабілеттеріне қарамастан пайдалы. Себебі ол:

• баланың психикалық функциялары (ойлау, зейін, ес, қабылдау және т.б.) мен оның сөйлеу қабілеттерін дамытады;

• жаңа тілде сөйлеу арқылы баланың жалпы адамзаттық мәдениетімен ертерек танысуын қамтамасыз етеді;

• бастауыш сыныптарда бірінші тілдің сапалы меңгерілуі оны жоғарғы сыныптарда жалғастыруға жақсы негіз болып, сонымен қатар қазіргі заман талаптарына сай екінші тілді үйренуге де мүмкіндік береді.

Бастапқы тілдік білім беруінің мемлекеттік және қоғамдық құндылығы оның жеке тұлғаға бағытталғанымен негізделуі тиіс. Соңғысы оқушылардың заманауи көптілдік пен полимәдениеттік әлемде шетел тілінің қарым-қатынас құралы ретінде қаншалықты қабылдауларына және олардың тілдерді үйреніп, практика негізінде қолдану қажеттіліктерінің болуына байланысты.

Бастауыш сынып оқушысы оны қоршаған әлем мәдениетінің көптүрлі мен көптілді екенін түсінуі қажет. Бала өзі өмір сүріп жатқан әлемнің бай лингвомәдени әр алуандығын көруі тиіс. Бұл өте маңызды, себебі бала сезімдері мен түйсігі жаңаның барлығына, оның ішінде басқа тіл мен мәдениетке ашық болады. Бұл жағдайда мектептің ғана емес, ата-аналардың да ролі зор. Себебі олардың шетел тілге деген қызығушылығы мен тілді білу мәртебе екендігін жете түсінуі балаларына жағымды әсер етіп, оларда жаңа тілді үйренуге қызығушылықтарын оятады.

Бастауыш мектеп балаларды шетел тіліне баулудың қолайлы кезеңі болып табылады, себебі балаларда шетел тілін қарым-қатынас құралы ретінде қолдану кезінде ешқандай психологиялық кедергі болмайды. Алайда осы кезеңде балалардың бойында басқа тілде сөйлеуге және оны арықарай үйренуге қызығушылық пен мотивацияны қалыптастыру өте маңызды.

Балалар шетелдік құрдастарының әлемімен, шетелдік өлеңдер мен тақпақтармен, ертегілермен және үйреніп жатқан тілде балалар үшін қол жетімді көркем әдебиетпен танысады. Олар шетел тілді қолданып, ойын жағдаяттарында (отбасы, тұрмыс, мектеп) әр түрлі әлеуметтік рольдерді ойнау арқылы жаңа әлеуметтік тәжірибеге ие болады. Осы мәселені шешудің басты жолдарының бірі - бастауыш сынып оқушыларының түпнұсқалық мәтінмен жұмыс жасауы. Осының бәрі оқушыларда үйреніп жатқан тілдің маңыздылығы - басқа лингвосоциумдардың мүшелерімен қатынас жасау құралы деген түсінікті қалыптастырады.

Жоғарыда аталғандардың барлығы, бастауыш сыныптарда тілді үйретудің қазіргі спецификасы - бастауыш сынып оқушыларының оқыту процесінде мен өмірлік қарым-қатынстарда мәртебесін көтеру, тілдер мен мәдениетті тану мотивацияларын жоғарылату деген қорытындыға келуге болады.

Ұсынылып жатқан факультатив бағдарламасы шетел тіліне үйретуді жеке тұлға дамуының процесі ретінде мәдениет контекстінде қарастыратын қазіргі заманғы психолого-педагогикалық пен методологиялық зерттеулердің нәтижелеріне негізделеді.

Шетел тілін меңгеру процесі бастауыш сынып оқушыларының білім алуына, дамуы мен тәрбиеленуіне бағытталған. Осыдан оқыту мақсатының практикалық, білімділік, дамытушылық пен тәрбиелілік компоненттерінің бірлігі екендігіне көз жеткізуге болады.

«Ағылшынша сөйлейік» факультатив сабақтарының міндеттері:

- бастауыш сынып оқушыларының жаңа тілдік әлемге бейімделуге коммуникативтік-психологиялық жағдай жасау және шетел тілін қатынас құралы ретінде қолдану кезінде болашақта психологиялық кедергілерден өту;

- қарапайым коммуникативтік біліктілігін және шетел тілде қарым-қатынас жасау қабілеттерін қалыптастыру (сөйлеу, тілдік, социомәдени, оқу-танымдық);

- бала тұлғасын, оның сөйлеу, зейін, ойлау, ес пен елес қабілеттерін дамыту;

- бастауыш сынып оқушыларын шетелдік құрдастарының әлемімен, шетелдік балалар фольклоры мен қол жетімді көркем әдебиетпен таныстыру, шетелдік құрдастарына деген достық қарым-қатынас сезімін қалыптастыру. Шетел тілді үйренуде отбасылық-тұрмыстық пен оқу ойын жағдаяттарында әр алуан әлеуметтік рольдерді ойнау арқылы балаларды жаңа әлеуметтік тәжірибеге тарту, оқып жатқан тілдің мемлекетінің салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары туралы бастапқы түсініктерін қалыптастыру.

Оқытуды ұйымдастыру

Осы бағдарламаның ерекшелігі – бастауыш сынып оқушыларының дамуына, білім алуына, тәрбиесіне және басқа тілде сөйлеу дағды мен икемділігіне іс-әрекеттік ыңғай таныту. Бағдарлама оқытудың ойын, жобалау, көркем-әдеби, бейнелі және басқа да формалары мен әдістерді ықпалдастыратын практикалық сабақтарды қамтиды. Сабақ кезінде фронтальды, топтық жұмысты және көркемдік көрнекіліктер мен ойын реквизиттерді қолдана отырып жеке жобаларды («Менің сүйікті үй жануарым», «Менің ойыншықтарым» және т.б.) ұсынуға кеңес беріледі. Оқыту II-III сынып оқушыларының эмоционалды мен өмірлік тәжірибелеріне барынша сәйкес келетін шағын ертегі мен әңгімелерге негізделіп жүргізіледі.

Дұрыс таңдап алынған оқыту материалы 2 жыл ішінде оқушылардың жеке тұлғаларын жан-жақты ашуға, ой-өрістерін кеңейтіп, жақсы талғамдарын тәрбиелеуге жол ашады.

Сапалы нәтижелерге жету мақсатында оқыту процесі заманауи техникалық құралдармен, оның ішінде кино- мен видеофильмдерді қарау үшін видеотехникамен жабдықталуы дұрыс болар еді.

Ұсынылып жатқан факультатив бағдарламасы 68 сағатқа есептелінген.

Күтілетін нәтиже

Осы бағдарлама бойынша II-III сынып оқушыларының тілдік дайындығының деңгейіне қойылатын минималды талаптар келесідей.

1. II-III сынып оқушылары білулері мен түсінулері тиіс:

• үйреніп жатқан тілдің дыбыстарын;

• сөйлемнің негізгі типтерінің ерекшеліктері мен олардың айтылу мақсаттарына қарай интонацияларын;

• баланың жас ерекшеліктеріне қарай әр түрлі айнала мен қарым-қатынас жағдаяттарына байланысты құбылыс пен әрекеттерінің, заттардың атауларын;

• балаларға арналған көркем әдебиетінің ең танымал кейіпкерлерінің есімдерін;

• балалар фольклорының үлгілері - тақпақтар мен өлеңдерді (мазмұны мен формасы бойынша оларға лайықты).

2. Істей алулары тиіс (танымдық іс-әрекеттің әдістеріне ие):

- бақылау, талдау және тілдік құбылыстарға мысал келтіру (мысалы, ана тілі мен үйреніп жатқан тілде дыбысталу жағынан жақын сөздер мен дыбыстарға, болымды және болымсыз қысқа жауаптарға);

- сөйлеу процесінде тілдік қатынастың негізгі нормаларын қолдану;

- үлгі негізінде қарапайым монологтық пікір айту;

3. Алған білім мен біліктілікті практикада мен күнделікті өмірде қолдану:

- көрнекіліктерге негізделген, көбінесе фольклордан алынған жеңілдетілген мәтіндерді, мұғалімнің, сыныптастардың сөйлегендерін түсіну;

- қарапайым этикеттік диалоққа қатысу (танысу, құттықтау, алғыс білдіру, сәлемдесу);

- әңгімелесушіге жеңіл сұрақтар қойып (Кім? Не? Қайда? Қашан?), сол сұрақтарға жауап беру;

- өзі, өзінің отбасы мен досы туралы қысқаша әңгіме ету;

- суреттің, заттың шағын сипаттамасын жасау.

Бағдарламаның мазмұны

II сынып

Фонетика

Ағылшын тілінің дыбыстары, дауысты дыбыстардың ұзындығы мен қысқалығы. Ұяң дауыссыз дыбыстардың қатаңдануының жоқтығы. Екпін түспейтін буындарда дыбыстардың редукциясы. Тілдік этикет формулаларының интонациясы.

Лексика

Өнімді минимум -80 лексикалық бірлік.

Грамматика

Өнімді меңгеру үшін грамматикалық материал

Морфология

Зат есім: зат есімдердің -s, -es жалғаулары арқылы көпше түрін жасау.

Артикль: ‘a’/ ‘an’ белгісіз артиклдің формалары, белгілі артикль.

Сын есім: жай шырайдағы сын есімдер (көлемі, түсі); сын есімнің сөйлемдегі орны.

Сан есім: 1- 10.

Есімдік: жіктеу мен тәуелдеу есімдіктрері.

Етістік: to be, to have етістіктерінің Present Simple шағында болымды және болымсыз түрлері. Бұйрық рай.

Модальды етістіктер: can бір әрекетті істей алу қабілетті, мүмкіндікті мен рұқсат ету үшін қолданылады.

Демеулік шылаулар: мекен демеуліктері: in, on, under.

Жалғаулық: and.

Синтаксис

to be, to have етістіктерінің Present Simple шағында жай хабарлы мен сұраулы сөйлемдер. Бірыңғай мүшелері бар сөйлемдер. Жақсыз сөйлемдер

(It rains).

III cынып

Фонетика

Сөздерде екпіннің түсуі. Болымды, болымсыз және сұраулы сөйлемдердің интонациясы. Тілдік этикет формулаларының интонациясы.

Лексика

Өнімді минимум – 80 (160) лексикалық бірлік.

Сөз тудыру: сан есімдердің суффикстары - teen, - th, -ty; зат есімдердің суффикстары -er, -or.

Грамматика

Өнімді меңгеру үшін грамматикалық материал

Морфология

Зат есім: зат есімдердің Ілік септіктегі жекеше түрі.

Артикль: to be етістігінен кейін зат есімнің алдында белгісіздік артиклі. Сын есімдердің алдында және тұрақты сөз тіркестерде артикльдің қойылмайтындығы (go to bed, have dinner).

Сан есім: есептік сан есімдер 11-100.

Есімдік: сілтеу есімдігі.

Етістік: Present Simple шағында етістіктердің болымды, болымсыз және сұраулы түрлері.

Модальды етістіктер: can өтініш білдіру үшін, may рұқсат ету үшін.

Үстеу: always, never, sometimes, usually.

Демеулік шылаулар: уақыт: at, мекен: next to, behind, at.

Жалғаулық: but

Синтаксис

there is / there are құрылысымен болымды, болымсыз және сұраулы сөйлемдер.

Тақырыптық-күнтізбелік жоспар

II сынып

(34 сағат)

№	Мазмұны	Сағат саны	Мерзімі
1	2	3	4
1.	Тақырып: Бұл – мен. Коммуникативтік міндеттер: 1. Сәлемдесу / сәлемдесуге жауап беру; 2. Сөйлеушінің есімін сұрау /өз есімін айту; 3. Сөйлеушінің жағдайы туралы мәлімет алу /өз жағдайы жөнінде айту; оқушы немесе оның отбасы мүшелерінің не істей алатындықтары туралы сұрау/әңгімелеп беру; мұғалімнің бұйрықтар мен өтініштерін орындау.	8 сағат
2.	Тақырып: Менің отбасым. Коммуникативтік міндеттер: жақын туысқандарын атау; досыңның отбасы туралы мәлімет алу/өз отбасының құрамы мен мүшелерінің санын айту; досының отбасы мүшелерінің мінездері туралы мәлімет алу / өз отбасы мүшелері жөнінде әңгімелеу.	8 сағат
3.	Тақырып: Менің сүйікті ойыншықтарым. сүйікті ойыншықтарын атау; досыңның ойыншықтары туралы сұрау/ өз ойыншықтары туралы айтып беру; өз ойыншықтары жөнінде айту (саны); ойыншықтарды суреттеу (түсі, көлемі); ойыншықтарды сыпайы сұрау/беру.	8 сағат
4.	Тақырып: Менің сүйікті жануарларым. Коммуникативтік міндеттер: үй жануарларын атау; үй жануарларын суреттеу (түсі, көлемі); үй жануарларының не істей алатындығы жөнінде сұрау / әңгімелеп беру.	10 сағат

Тақырыптық-күнтізбелік жоспар

III сынып

(34 сағат)

№	Мазмұны	Сағат саны	Мерзімі
1	2	3	4
1.	Тақырып: Сыртқы келбет. Коммуникативтік міндеттер: адамның дене мүшелерін атау; адамның сыртқы келбетін суреттеу (бойы, шашы мен көзінің түсі); жануарларды суреттеу.	8 сағат
2.	Тақырып: Тағамдар. Коммуникативтік міндеттер: негізгі тағамдарды атау; сүйікті тағам туралы айтып беру; тағам туралы өз пікірін білдіру; тағамды сыпайы ұсыну /қабыл алу.	8 сағат
3.	Тақырып: Менің үйім. Коммуникативтік міндеттер: үйді суреттеу (түсі, көлемі); бөлмелерді атау және суреттеу; жиһаздың негізгі заттарын атау мен суреттеу.	8 сағат
4.	Тақырып: Мен - оқушымын. Коммуникативтік міндеттер: оқу құралдарды, олардың түсін, саны мен орналасу жерін атау; қарындаш/қаламды сыпайы сұрау /ұсыну.	10 сағат

Әдебиеттер тізімі:

1. Phillips, S. Drama with Children. / S. Phillips // Oxford University Press,
1999.-143 p.

2. Stella Maidment and Lorena Roberts, Happy House: Class Book 1. - Oxford University Press. – 2004. – 79p.

Stella Maidment and Lorena Roberts, Happy House: Activity Book 1. - Oxford University Press. – 2004. – 79p.

3. Lorena Roberts, Happy House: Teacher’s Book 1. - Oxford University Press. – 2004. – 96p.

4. Stella Maidment and Lorena Roberts, Happy House: Class Book 2. - Oxford University Press. – 2004. – 79p.

5. Stella Maidment and Lorena Roberts, Happy House: Activity Book 2. - Oxford University Press. – 2004. – 79p.

6. Сайттар: www.festival.1september.ru, www.busyteacher.org, www.efl.ru, www.abc-english-grammar.com, www.eslkidslab.com

Мазмұны

1. Түсінік хат...........................................................................................2-4 бет

2. Күтілетін нәтиже..................................................................................5 бет

3. Бағдарламаның мазмұны.....................................................................6-7 бет

4. Тақырыптық-күнтізбелік жоспар........................................................8-9 бет

5. Әдебиеттер тізімі..................................................................................10 бет

6