А?ылшын тілін ойын ар?ылы о?ыту

Мазмұны:

Түсінік хат ........................................................................................... 3

Ерте жастан ағылшын тілін оқытудың маңызы және оның ерекшеліктері...................................................................................... 5

Ойынның психологиялық - педагогикалық мәні....................... 6

Ойын – адамгершілік құндылықтарды қалыптастырудың

негізгі құралы .................................................................................... 11

Ойын және оның түрлері.................................................................. 15

Дидактикалық ойындар................................................................... 17

Саусақтар ойындар........................................................................... 25

Қозғалыс ойындар............................................................................. 31

Интеллектуалдық ойындар ……………………………………… 34

Рольдық ойындар………………………………………………….. 36

Қорытынды ........................................................................................ 41

Пайдаланылған әдебиеттер.............................................................. 42

Түсінік хат

«Бала ойынының қарапайымдылығы –

алдамшы құбылыс бұны бәрі біледі,

бірақ оны бәрі түсіне бермейді»

(П.Ф Каптерев.)

Ағылшын тілі – XXI ғасырдың тілі. Бұл тіл қазақты дүниеге танытатын, әлемдік деңгейге шығаратын тіл. Оған біз алдағы өткен жылы ЕҚЫБ Саммитіне төрағалық еткен кезіміз осының бір дәлелі бола алады. Шет елдермен қарым-қатынас күшейіп отырған қазіргі кезде оқушылардың шет тіліне қызығуын, білімге құштарлығын ояту, танымдық белсенділігін арттыру – әрбір шетел тілі мұғалімінің міндеті.Демек, балаларымыздың ағылшын тілін білуі – уақыт талабы. Шетел тілі қазіргі кезде көптеген мектептерде 1 сыныптан бастап жүргізілуде.

Тілді үйретудегі негізгі мақсаты - ағылшын тілінің әлемдік тіл екенін ескере отырып оқушыларды осы тілде еркін ойлап-сөйлеуге үйрету; оқушылардың сөйлеу қабілетін жаңа технологияларды пайдалана отырып дамыту; оқушыларды өзге ұлттың мәдениетімен таныстыра отырып сөйлеу мәдениетін қалыптастыру.

Шәкірттердің сабақтағы белсенді іс-әрекеттерін ұйымдастыру, ойлау,шығармашылық, ізденіс қабілеттерін дамыту арқылы білім сапасын көтеруде ойын технологиясын пайдаланудың мәні зор. Ойын технологиясын сабақта дұрыс қолдана білу керек.Санына емес сапасына назар аударған жөн.

Күнделікті бір сарынды, дәстүрлі сабақпен оқушыларды қызықтыра алмайсың, керісінше жалықтырып аламыз. Ағылшын тілі сабағында білім сапасын арттыру үшін ойын технологиясын қолдану керек.Ойын ойнау арқылы оқушылар өздерін көрсете алады, өзара қарым – қатынасқа түседі, жеңіске деген ұмтылыс пайда болады. Күнде дәстүрлі сабақ өткізу арқылы, қалаған нәтижеге жете алмайтынымды түсіндім.Сабақта ойын әрекеті болу керек екендігін аңғардым.Бірақ қандай деңгейде?Сабақтың қай кезеңінде?Қай кезде жақсы нәтиже береді?Бұл сұрақтар мені үнемі толғандыратын.Себебі мен бұл сұрақтарға бірден жауап бере алмадым. Әріптестеріммен кеңестім, көптеген әдебиеттерді оқыдым, интернеттен іздедім. Ойын арқылы қызықсыз тақырыптарды жеңіл, оңай меңгертуге болатынын түсіндім.

Ойын технологиясын қолдану арқылы барлық мәселе шешіле қалмайды. Дегенмен, қиындықтар азаяды. Себебі,ойын - оқушылардың негізгі әрекеті. Мұғалім үнемі ізденіс үстінде болу керек. Кроссвордтар, ребус, жұмбақтар, жаңылтпаштарды тез әрі дұрыс айттыру арқылы оқушылардың тілдері жаттығады, логикалық ойлау қабілеттері дамиды, шапшаң ойланатын болады.Сергіту сәтін ұйымдастырған кезде интернеттен онлайн жүйесінде «happy song », «Bingo» т.с.с. әндерді бейнеге қарап тұрып орындатса, оқушылар сергіп ,қызығушылықтары оянады. Бір жағынан, тілдері жаттығады,екінші жағынан, ағылшынша әндер жаттайды.

Ағылшын тілі сабағында ойын технологиясын пайдалану арқылы оқушы құзыреттілігі дамиды. Құзыреттілік – оқу нәтижесінде өзгермелі жағдайда меңгерген білім, дағдыны тәжірибеде қолдана білу, проблеманы шешу, дайындық сапасының құрылымдық сипатын анықтайтын жаңа сапа. Жаңа білім жүйесіндегі басты назар аударылатын мәселелердің бірі әр оқушының құзыреттіліктер жиынтығы білім нәтижелері ретінде игеруіне бағдарланған.

Тиімді қолданылған кез келген технология білім сапасын арттыратыны ақиқат.

Ағылшын тілі оқытудың маңызы және оның ерекшеліктері

ХХІ ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технология бағытымен дамыту мақсатымен атауымыз үлкен үміттің басты нышаны болып табылады. Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлынғыр болмайды дегендей, жас ұрпаққа саналы, мән- мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру бүгінгі күннің талабы.
Шетел тілі біздің мемлекетіміздің халықаралық байланыстарын дамытуға мүмкіндік беретін тұлғааралық және мәдениаралық қарым-қатынастардың аса маңызды құралы болып табылады. Мемлекеттің халықаралық байланыстарының сапалық өзгерістері адамның практикалық және зияткерлік іс-әрекетінде шетел тілдерінің сұранысқа ие болу қажеттілігін туғызып отыр.
Еліміздің басқа мемлекеттермен қарым-қатынасы артып отырған шақта ағылшын тілін еркін меңгерген, келешекте білімін түрлі саладағы қарым-қатынас жағдайында пайдалана алатын адамды мектеп қабырғасынан оқытып шығару - біздің казіргі кездегі міндетіміз. Ағылшын тілін тереңдетіп, жан-жақты оқытуды қоғам, уақыт қажет етіп отыр. Қазақстан Республикасының тәуелсіз елге айналып, әлемдік өркениеттің даму жолына түсуі, ағылшын тілін жетік меңгертуді талап етеді. Осы талапқа жету мақсатымен мектебімізде «Жалпыға міндетті мемлекеттік білім стандартының» эксперемент ретінде 2 сыныптан бастап ағылшын тілі оқытылады. Ағылшын тілін оқытудың мақсаты – оқушылардың ағылшын тілінде қарым-қатынас жасай алу негіздерін меңгеруі болып табылады. Шетел тілін оқыту оқушылардың коммуникативті даму біліктілігін, оқушылардың қызығушылығын ұйымдастыруға мүмкіндік береді, бірден көп тілдерде сөйлеуге мүмкіндік алады.

Ойынның психологиялық - педагогикалық мәні

Ерте заманнан-ақ адам өзін қоршаған ортаның тылсым тіршілігін тануға әрекет жасаған. Ал айнала дүниені танып-білудің, белсенді іс-әрекеттің алғашқы түрі заттық іс-әрекет болып табылады. Нәресте заттық іс-әрекеттен бірте-бірте ойын әрекетіне ауысады. Барлық адам өзінің тұлға ретінде даму ерекшелігінде ойын іс-әрекетін бастан кешіреді. Сәбилік кезеңнен бастап бала өзін қоршаған ортаны, өмір сүріп отыр-ған айналасындағы заттар мен қүбылыстарды ойын арқылы түсініп үғынады. Тек көру, сипап-сезу, байқап-тану арқылы емес, тікелей араласып, іс-әрекетке көшуін нақты қарым-қатынас барысында біледі. Осылайша ойын адамның өмір танымында шешуші мәнге ие болады. Баланың таным-түсінігі, іс-әрекеті ойыннан басталып, оның негізі болашақ өмірінде оқу, еңбек іс-әрекетімен жалғастырылады. Жеке тұлғаның дамуындағы ойынның әсерін ерте заманның өзінде-ақ атақты ғұлама ойшылдар, философтар, педагог, психолог ғалымдар көріп, байқап, оны іске асыру жолдарын ұсынған.

Оның көп ғасырлық тарихына үңілсек, ол туралы алғашқы пікірлер ежелгі грек философтері Платон мен Аристотель еңбектерінен бастау алатынын көруге болады. Ертедегі ұлы ойшылдар Я.Коменский, Ж.Руссо, Дж. Локк, И.Песталоций, т.б. ойын арқылы балаларды болашақ өмірге бейімдеу керек деп түсіндірген.

Я.Коменский ойынды баланың қозғалуына табиғи қажеттілік ретінде қарастырды. Ол балаларға ойнау үшін көмектесіп отыру қажеттігін, олардың іс-әрекетін бақылау керектігін ерекше атап көрсетеді. "Бала неғұрлым көп әрекет етсе, жүгірсе, жұмыс істесе, соғұрлым ол жақсы ұйықтайды, жақсы тамақтанады, тез өседі, денсаулығы мықты болып, дене, ой дамуы жәқсы жүреді, бірақ ол үшін баланы үнемі қорғап отыру қажет".

Я.Коменский "Ұлы дидактика" еңбегінде 6 жастан 12 жасқа дейінгі жас кезеңін өнерлі және қамқорлық тәрбие мектебі деп атады. Бұл шақта балаларға өздеріне түсінікті ана тілінде білім беру керек, ал білім олардың есінде жақсы сақталатындай болуы тиіс. Бұл кезеңде балалар қиындықты сезінбейді, сол себептен оларға оқу әрекеті жеңіл болып көрінеді.

Дж.Локк балалардың еркіндікке, бостандыққа ынталы келетіндігімен санасуды талап етті. Бұл мәселеде ол кейін Ж.Руссо дамытқан еркіндік тәрбие ұғымының негізін сала бастады. Оқытудың әдістері мен құралдары жөнінде мәселелерді қарастырған Дж.Локк та, ең бірінші орынға баланың дамуын, білім алып тәрбиеленуін ойын арқылы жүзеге асыруын қойған Ж.Руссо.

Неміс педагогикасының көрнекті өкілі Ф.Фребель дидактикалық ойындардың негізін салушы болып есептелінеді, ол қимыл-қозғалыс ойындарының, құрылыс дағдылары мен еңбек ету қабілеттерін дамытуға бағытталған дидактикалық жаттығулардың жүйесін жасады. Бірақ, Ф.Фребель ойындарының мазмұны баланың ой-өрісі мен қиялын дамытуды шектеді.

Қазіргі кезде ойын мәселесі бірқатар ауқымды зерттеулерде қомақты орын алып, оның баланы дамытудағы мәні анықталды. Зерттеушілер ойын арқылы оқу міндеттерін тиімді шешуге болатынын дәлелдеді. Ойын теориясы мен маңыздылығы туралы К.Ушинский мен П.Лесгафт, тәрбие және оқыту барысында ойынның алатын орны туралы В.Сухомлинский, С.Шацкий және Н.Крупская өз пікірлерін білдірген.

К.Ушинский сабаққа ойын элементтерін еңгізу оқушылардың білім алу үрдісін жеңілдететінін атап көрсетсе, Н.Крупская "бала жас болғандықтан ғана ойнамайды, балалықтың өзі оған ойнау үшін, яғни жаттығу арқылы өмірде қажетті дағдыларды игеру үшін берілген" деген пікір айтады.

Ойынмен ұйымдастырылған сабақ балаларға көңілді, жеңіл келеді. Сондықтан ойынды іріктеп алуға нақтылы сабақтың мақсаты, мүмкіндіктері мен жағдайларын ескеруге ерекше назар аударған жөн.

"Ой - ойыннан басталады" десек, баланың ойын жетілдіріп сабаққа қызығуын, белсенділігін арттыру үшін мұғалімнің қолданатын басты әдісі ойын болуы керек.

Н.Крупская өзінің көптеген еңбектерінде ойынның бала өміріндегі маңызына үлкен мән берген. Қандай ойын болсын, әйтеуір бір нәрсеге үйретеді, ең бастысы, баланы мұқияттылыққа, еңбекке, жолдасымен ынтымақта болуға баулыиды.

Ойын - балалар үшін оқу да, еңбек те. Ойын - айналадағы дүниені танудың тәсілі. Ойын балаларға өмірде кездескен қиыншылықтарды жеңу жолын үйретіп қана қоймай, ұйымдастырушылық қабілетін қалыптыстырады.

В.Сухомлинский "Ойынсыз ақыл-ойдың қалыпты дамуы да жоқ және болуы да мүмкін емес. Ойын дүниеге қарай ашылған үлкен жарық терезе іспетті, ол арқылы баланың рухани сезімі жасампаз өмірмен ұштасып, өзін қоршаған дүние туралы түсінік алады, Ойын дегеніміз - ұшқын білімге құмарлық пен еліктеудің маздап жанар оты" деген ой айтады.

Ойын екі түрлі уақыттық бағытты қамтиды: қазіргі және болашақ. Бір жағынан бала бірден, осы мезетте қуанышқа бөленеді, екінші жағынан ойын әрқашан болашаққа бағытталған, өйткені ойын барысында тұлғаның келешек өміріне ықпал ететін сапалы қасиеттері мен іскерлік дағдылары қалыптасады.

А.Макаренконың айтуы бойынша, ойынға бір жақты көзқарас қате. Педагогикалық үрдісте ойынды дұрыс пайдалану сабақтың тиімділігін арттырады, балаларға қуаныш сыйлайды. Ойын бала үшін жаңа ортаға тезірек бейімделуге мүмкіндік береді. Жаңа ортаға, оқу үрдісіне өту үйреншікті өмір сүру әдістерін өзгертуді қажет етеді. Ал Ю.Бабанский ойынды бастауыш сынып оқушыларының барлық әрекеттерін ынталандырудың әдісі деп қараған.

Ойындардың психологиялық мәнін зерттеу мәселесімен көрнекті психологтер Л.Занков, Л.Выготский, Д.Узнадзе, С.Рубинштейн, А.Леонтьев, Д.Эльконин, А.Люблинская, В.Мухиналар айналысты.

Оқушы ойын қызметіне талпынады, ойын олар үшін өмірдің мәні болып табылады. Ойын дегеніміз не және оған балалар неліктен ынтығады? Кейбір психологиялық теориялар ойынның мәнін баланың артық әл-қуатын шығындап, жоғалтқысы келген талабымен түсіндіреді. Алайда, мұндай көзқарас бала бойындағы осы бір артық әл-қуат қайдан келеді деген сұраққа сәулесін түсіре алмайды. Ол оны бір ойында шығындай алмай, ойындардың жаңа түрлеріне қызыға, беріле кірісетіні несі? Оған осындай ойын түрлері неменеге керек? Сірә, ойынның психологиялық жаратылысын түсіндіруді осы сұраққа қайтарылған жауаптан бастау керек, өйтпейінше баланың бір ойыннан екінші ойынға неліктен қасарыса ұдайы көше беретіні, бір ойыншықты тастай салып, екінші ойыншыққа неліктен ұмтылатыны, үлкендер ойынды тоқтатып немесе күштеп тыйым салған кезде неге қарсыласатыны шынында да түсініксіз болып қалады. Бұл арада бізге белгілі көрнекті психолог Д.Узнадзе негізін салған функционалдық тенденция концепциясы көмектеседі. Бұл концепцияның мәні неде?

Белгілі бір генетикалық жағынан қанға сіңген қызметтер, күш, мүмкіндіктер балаға іштен туа бітеді. Солардың кейбіреулері бала туысымен-ақ бірден немесе алғашқы күндері қозғала бастайды, ал өзге қылықтар баланың тіршілік қызметінө әр түрлі кезеңде жалғасады.

Баланың жекелеген қызметінің оның күнделікті қызметіне енуінің осы бір дәйектілігі, біріншіден, жаратылыстың алдын ала анықталуына, екіншіден, қызмет кешенінің кез келген топтарының дер кезінде көрінуін ынталандыруға байланысты. Мәселен, қозғалысқа келетін күштің генетикалық айқындалған уақыты жетпейінше бала туа сала жүріп кете алмайды, алайда оның жетіліп, екі аяғын тік басып, тәй-тәй жүруі үшін баланы қимылға тартатын, оның құламай, тік тұруына, аяқтарын тең басып жүруіне көмектесетін және үйрететін адамның қамқорлығы, қолайлы орта қажет.

Ішкі күштер әрекеттік қозғалыс импульстерін, даму тенденциясын жасырып тұрады. Бір кезде басқадай әрекет, әрекеттер тобы белсенділік көрсете бастайды, нақ сол сәтте бала бәрінен бұрын ойынға құмартып, ынтыға түседі. "Ойнағысы келетіндігі" шын мәнінде әрекетшіл күштердің баланы еркін іс-қимылға итермелегенін білдіреді және оның қандай ойынды таңдап алатыны нақ сол мезетте оны ойын қандай функционалдық күштің итермелеп отырғанын анықтауға болады. "Енді ойнағым келмейді дегені шын мәнінде әрекеттердің бұл тобы нақ сол сәтте өзінің "қуатын" тауып, уақытша демалыс талап ететін, бірақ осы кезде әрекеттердің басқадай тобы қозғалысқа келуі мүмкін екенін және сол кезде бала бәрінен бұрын өзінін, дамуына ықпалды ойынға кірісетінін білдіреді.

Демек, қызмет бағытының мәні баланың ішкі, туа біткен күшіндегі қозғалыс пен даму олардың табиғи шарттары болатындығында ғана. "Ойнағым келеді" және Ойнағым келмейді" дегендер ішкі (интерфунк-ционалдық) күштер жағдайын күйіне сезінуден басқа ештеңе емес. Яғни ойын артық әл-қуатты сыртқа шығындаудың тәсілі емес, дамудың негізгі бас формасы, қызмет бағытының емін-еркін бұрқаған көрінісінің формасы болып табылады және әрекеттер ретінде олардың өз бағыты бойынша бір-бірінен айырмашылықтары бар, міне осылар баланы мазмұнды жағынан әр түрлі ойындар ойнауына мәжбүр етеді. Жетілгісі келіп тұрған күштердің қарбалас қимылына сәйкес келмейтін әрі оған ықпал етпейтін ойын мен ойыншық баланы тез жалықтырады. Сонымен бірге ойындар мен ойыншықтар арқылы баланың адамға тән іс-әрекеттің көптеген элементтері мен түрлерін ойдағыдай меңгере алатындығы айқын болды. Егер серпінді қимыл мен интерфункционалдық күштердің дамуы мен қалыптасуына қарай ойынға деген құштарлық бәсеңсіп, қызметтің басқадай түрлеріне (көңіл көтеру, оқу, еңбек ету) орын беріледі. Көптеген функциялар 7-9 жасқа жеткенінше мейлінше жеделдете дамиды да, ойынға деген құштарлық осы кезеңде күшейе түседі, ал ойын дамуды басқаратын іс-әрекеттің түріне айналады. Осындай сәтте баланың өзіндік саналары, оның шындыққа, адамдарға қарым-қатынасы қалыптасады.

Мектеп оқушысының қызмет бағыты күшейген кезде оның құлшынып ойнағысы келіп тұрады. Баланың ойын қызметін тоқтатып, оны интерфункционалдық күштердің қимылына қайшы келетін басқадай нәрсемен шұғылдануға мәжбүр еткізу - бала талантын жеделдете дамып, жан-жақты ашылуына тосқауыл жасау деген сөз.

Ойын баланың психикасында сапалы өзгерістер туғызады. Балалардың ересектермен бірлесіп өмір сүруге ұмтылысы бірлескен еңбек негізінде қанағаттандырылмайтыны белгілі. Бұл қажеттілігін балалар ойын арқылы өздеріне ересектер рөлін алып, еңбектік өмірді ғана емес, сол сияқты әлеуметтік қарым-қатынасты да нақтылап көрсетеді. Д.Элькониннің атап өткеніндей, мұнда балалар өзара сәйкес рөлдерді тасымалдаушылар (ересектердің өзара әлеуметтік қатынасын қайта жаңғыртады), әрі ойынға тікелей қатысушылар болады. Баланың қоғамдағы осындай ерекше орны оның үлкендер өміріне араласуының айрықша түрі болып саналатын рөлдік ойынның пайда болуының негізіне айналады. Біраз уақыттан кейін рөлдік ойыннан ереже бойынша жүргізілетін ойынға ауысады. Біртіндеп ереже ойын әрекетінде бірінші орынға қойылып, алғашқы сюжеттік сипатқа ие болады, сосын ойында жеңіске жету бала үшін үлкен мәнге айналып, ойын еңбекке және оқу әрекетіне ұқсас бола бастайды.

Ойында ең алғаш баланың дүниеге әсер етуді қажетсінуі қалыптасады және көрінеді, ойынның негізі, жалпы мәні де осында.

Ойынның мәнін анықтайтын бірінші ереже, ойын мотивтерінің әр түрлі бала үшін мәні зор күйініштерге негізделетіндігі болса, екінші ереже, ойын әрекеті адам іс-әрекетіне тән көптеген мотивтерді жүзеге асыруы болады. Бала белгілі бір рөлді ойнағанда, ол тек басқа бір тұлғаға айналып қана қоймайды, өзін де байытып, ой-өрісін кеңейтеді, тереңдетеді.

Ойын – адамгершілік құндылықтарды қалыптастырудың

негізгі құралы

Тәрбие мен оқытудағы адамгершілікке бағытталған идеалдар құндылықтар деп қарастырылады. Оларға шындық, қайырымдылық, бостандық, шығармашылық, т.б. жатады. Құндылықтар - идеалдарды қабылдау немесе қабылдамау сезім арқылы айқындалып, ақыл мен ой-сана арқылы қабылданады. Құндылықтар құрметтеу, қошеметтеу, қабылдау тәрізді ұмтылысты білдіреді. Құндылықтар сезім мен ақыл-ойдың ұштасуын және сол арқылы адамның іс-әрекетін көрсетеді.

Құндылықтар шынайы ғана болады, ол адамға тәуелді емес, солай болса да субъективті, өйткені ол адам санасында орын алады. Құндылықтар сезім арқылы қабылданады, ал сана арқылы оны түсінуге болады, соның нәтижесінде тұлға құндылықтарды игереді де іс-өрекет етеді.

Адамгершілік ұғымына көптеген анықтамалар берілген және оны сипаттайтын қасиеттер жиынтығы ретінде де қарастырылып мазмұндалған. Адамгершілік қоғамдық сананың белгілері адамның мінез-құлқы, іс-әрекеті, қарым-қатынасы, көзқарасы арқылы сипатталады, яғни, әдептілік, мейірімділік, қайырымдылық, инабаттылық, қарапайымдылық, т.б. Адамгершілік - әлеуметтіліктің биік шыңы, адам ұрпағының негізін қалаушы. Әлеуметтік ортаға әсер ететін белгілердің бірі - адамдардың бір-біріне, қоршаған табиғатқа қарым-қатынасы.

Қазіргі таңда әрбір жеке тұлғаның құндылық қасиеттерін дамытып қалыптастыруға аса мән беріліп отырғаны белгілі. Әсіресе, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келе жатқан салт-дәстүр, әдет-ғұрыптар, тарихи-әдеби мұралар арқылы балалардың жеке басының қасиетін дамыту мүмкіндігіне барынша көңіл бөлінгенін ғылыми зерттеу еңбектерден аңғарамыз. Балаларда адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру жағдайында белгілі бір жүйе немесе нақты белгілер болуы қажет. Бұл жағдайда оқу-тәрбие үрдісіндегі педагогикалық шарттардың мөнін ашып көрсету өте салмақты орын алады. Құндылықтарды игеру механизмі адамгершілік құндылықтардың қалыптасуындағы адамның өзін-өзі тану барысында жүзеге асады. Оның алғашқы деңгейі - игеретін құндылықтардың мәнін ашу нөтижесінде адамның адамгершілік құндылық бағыттарына ие болуы. Соңғы жылдары білім беру жүйесінде елімізде жүргізіліп жатқан реформалық үрдістерде құндылықтарды қалыптастырудың психологиялық механизмі тәрбие үрдісіне жеткілікті түрде бағытталмаған. Тәрбиешінің білімі мен білігі тәрбие үрдісінде балалардың адамгершілік құндылықтарын қалыптастыруды дұрыс ұйымдастыруы керек. Адам бойында жеке тұлғалық қасиеттердің пайда болуы ізгілік мәдениетінің негізін құрайтын гуманистік құндылықтар жүйесін меңгерумен байланысты. Осы тұрғыда Л.Выготскийдің еңбегіндегі "Баланың мәдени дамуы кез келген екі тцрде пайда болады. Біріншісі — әлеуметтік, кейін психикалық" деген пікірі көп ойды аңғартады.

Адамгершілік құндылықтардың қалыптасуындағы балалардың өзін-өзі тануы жүзеге асатын тәрбиенің басты түрі: құндылық жағы басым тәрбие үрдісі болып есептеледі. Тәрбиенің бұл түрі іс-әрекеттік жағынан жүзеге асады.

Қоғам дамуының жаңа кезеңінде балаларды адамгершілікке тәрбиелеудің ғылыми педагогикалық тұрғыда жүйесін жасаған Р.Төлеубекова "адамгершілік тәрбиесі адамзат қоғамын үнемі толғандырып келе жатқан күрделі мәселенің бірі" дейді. Жаңа әлеуметтік мәдени жағдайда жеке тұлғаның адамгершілік тұрғыдан қалыптасуына байланысты, біріншіден, бүкіл адамзат қоғамының даму тарихында адамгершілік тәрбиесінің өзекті болғанын, екіншіден, философиялық, тарихи, әлеуметтік, психологиялық, педагогикалық әдебиеттер мен зерттеулерге талдау жасасақ, адамгершілік - адамның тұлғалық құрылымында ең алдымен өзін танып білуі жөне адамгершілік тәрбиенің бір қыры, үшіншіден, қазіргі жаңа әлеуметтік орта жағдайында адамның адамгершілік тұрғыдан қалыптасуы өзі өмір сүріп отырған қоғамның және әлеуметтік ортаның алатын орнына байланысты.

Мектепке дейінгі жаста қалыптасқан моральдік сана-сезім мен мінез-құлық барлық балалар іс-әрекеттерімен балалар арасындағы, балалар мен үлкендер арасындағы өзара қарым-қатынастары кешеніне шешуші ықпал жасайды. Адамгершілікке, еңбекке тәрбиелеу күнделікті өмірде ойын үстінде жүзеге асады. Ойын - балалардың негізгі іс-әрекеттерінің бір түрі. Бала өмірі ойынға байланысты. Бала ойынсыз өсіп өркендей алмайды. Бұл — өмірдің заңдылығы. Еңбек үстінде адамның көптеген ерекшеліктері дамиды. Өмір суру барысында ол түрлі жолдармен жарыққа шығады. Мысалы, үлкендер өздеріне тән ерекшеліктерін еңбектену барысында танытса, ал балалар ойын үстінде көрсетеді.

Ойын - балалар үшін күрделі әрекет. Балалар ойын үстінде үлкендердің іс-әрекеттерін үйренеді. Ойын арқылы баланың ой-өрісі кеңейеді. Ойынның өз мақсаты, жоспары, тәрбиелік мәні бар. Сол ойын арқылы бала өмірден көптеген мәліметтер алады. Ойын баланың ақылын, дүниетанымын кеңейтеді, мінез-құлқын, ерік-жігерін қалыптастырады. Аса ірі психологтердің пікірінше, ойын үстінде бала қандай болса, өскенде еңбек барысында сондай белсенділік таныта алады. Сондықтан ойын - адамның өмір танымының алғашқы қадамы. Бала ойын барысында өздерін еркін сезінеді, ізденімпаздық, тапқырлық әрекеті байқалады. Ойын үстінде өмірдің өзіндегідей қуанып, ренжиді. Баланың белсенділігін, сапалы ойлана білуін, ой-өрісінің дамуын қамтамасыз ету, қиындықты жеңуде төзімділікке баулу — адамгершілік тәрбиесінің негізгі міндеті.

Ұлттық ойын ойнау баланың өз салт-дәстүріне, әдет-ғұрпына деген сүйіспеншілігін арттырады және адамгершілік құндылықтарын қалыптаотырады. Мәселен, ойында ұнамды әдеттер: өзара қарым-қатынастар, адамгершілік сезімдер дамиды. Еңбек ету барысында ұйымшылдық, жауапкершілік, парыздық сезімдер сияқты қасиеттер калыптасады. Мектепке дейінгі естияр жастағы балалардың адамгершілік құндылықтарын қалыптастыруды жүзеге асыруда тәрбиеші олардың мүмкіндігінің 3-4 жастағы балдырғандарға қарағанда анағұрлым көп екенін аңғарады. Балалар қашанда шындықты айтуға тәрбиеленуі тиіс.

Халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан тәлім-тәрбиесі ұлт қаһармандарының өмірі мен ерлік істерінің тарихы, даналық сөздері адамгершілік тәрбие беруде үлкен рөл атқарады. Батыр бабаларымыз қазақ елінін басын қосып, ұлттық жауынгерлік ерлік мектебінің негізін салған. Сондықтан бабалардың ерлігі - адамгершілікке толы, асқақ рухты, күні бүгінге дейін ел аузында, халық тәрбие ісінде үлгі етеді.

Адамгершілік тәрбие мәселесі негізінен ұлттық педагогикалық ерекшеліктерге сүйене отырып тәрбие берудің әдістемелік жолдарын қарастырады:

- ұлттық дәстүрлер арқылы тәрбие үрдісінде баланың бойында

рухани мәдениетті қалыптастыру;

- ұлттық дәстүрлер арқылы тәрбие үрдісінде баланың бойындағы адамгершілік құндылықтарын дамыту;

- салт-дәстүрлер негізінде ойынның ерекшеліктерін ескере отырып баланы рухани-адамгершілік құндылықтарға тәрбиелеу.

Баланың адамгершілік құндылыктарын қалыптастырудың жолдарының бірі - ол баланың қызығуын арттыру. Егер балаға қызығуына қарай тәрбиені жүйелеп берсе, баланың даму үрдісі шапшаңдайды. Бұл жерде Л.Занковтың идеясын негізге алған дұрыс. Ол "баланы қоғамдық өмірдің әр түрлі жақтарымен еркін араластыру керек, баланың дамуы үшін туындайтын шегіністерден қашпауымыз керек, керісінше баланың дамуына қандай дәрежеде ықпал еткенін айқындай отырып, жүргізу қажет" деген ұсынысын өз зерттеуімізде басшылыққа алдық. Тарихи ескерткіш-мұраларға жүргізілген саяхаттар мен танымжорықтар балалардың танымын қалыптастыруда негізгі орын алатынын тәжірибе барысында айқын байқадық. Әр түрлі жүргізілген саяхат жұмыстары балалардың ынтымақтастығын жетілдіреді. Бұл туралы психолог Л.С. Выготскийдің "... дербес жұмыс істегеннен гөрі бала ынттымақтастықта күштірек әрі ақылдырақ болып, ол өзі шеше алатын интеллектуалды қиындықтар деңгейі жөнінен биікке көтеріледі" дегені баланы ынтымақшыл ету үшін топпен жұмыс ұйымдастыруды ұсынуы құптарлық пікір.

Жоғарыда айтылған ой-пікірлерді жинақтай келе, адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру ең алғаш тәрбиеден басталады. Тәрбиенің қалыптасуы негізінен балбақшадан басталады. Қай қоғам болса да, талап-тілектеріне, қажеттіліктеріне орай тәрбиені бір жүйеге келтіріп отырған.

Жеке тұлғаның бойындағы адамгершілік құндылықтарын қалыптастыруға байланысты арналған ғылыми-зерттеу еңбектерді зерделеу барысында балалардың мәдени-адамгершілік құндылықтарының қалыптасуына, олардың психологиялық дамуына ойынның үлкен мәні бары анықталды.

Ойын және оның түрлері

Бастапқы және кейінгі этаптарда ағылшын тілін оқытудағы бір негізгі аспект ол ойын элементтерін тиімді пайдалану болып табылады. Ойын арқылы бала қоғамдық тәжірибені меңгереді, сондықтан әр сабақ үрдісінде қандай ойын қолдануға болатынын сабақтың мақсатына, жас ерекшелігіне сәйкес таңдау керек.

Ойындар бес негізгі түрге бөлінеді:
1)стол үсті ойындары
2) дидактикалық ойындар
3) қозғалыс ойындары
4) іскерлік ойындар
5) интеллектуалдық ойындар


Стол үсті ойындары.
Оқушылардың зейінділігін дамытатын, ой-өрісін кеңейтетін құрал. Сыныпта стол үсті ойындарын топтық және дара жұмыста қолдануымызға болады. Бұған ребус, кроссвордтар жатады, оларды тақтада, ватман қағазында, қима қағаздарда немесе компьютерде орындауға болады. Бұл ойындарды қорытынды, білімді тиянақтайтын сабақтарда қолданған тиімді.
Дидактикалық ойындар.Оқушылардың таным белсендігін жандандыратын, өздігінен ойлауын дамытатын тәсілдердің бірі. Олар кез-келген оқу материалын қызықты да тартымды қылып, оқушылардың көңілді күйін көтеруге, өздерінің жұмыстарына қанағаттануға және білім үрдісін жеңіл меңгеруге көмектеседі.
Қозғалыс ойындары .Бұл ойындар оқушылардың іс-әрекеттерін бір түрінен басқа түріне тез ауысуға көмектеседі және ешқандай арнайы дайындықты талап етпейді. Бұларды жабық бөлмеде немесе ашық аланда да өткізе аламыз.
Іскерлік ойындар .Оқушылардың оқу мазмұнын терең меңгеруге және пысықтауға ықпал етеді. Олар саяхат сабақтарда белсене қатысуымен, ауызша мәлімдеуімен, күйзелуімен білімдерін жандырады. Іскерлік ойындар оқушылардың қиялын дамытады, салыстыруға және дәлелдеуге үйретеді.
Интеллектуалдық ойындар. Бұл ойындар оқушылардың зор белсенділігін оятады. Бұл категорияға «ұғымталдыққа, жүйріктікке, зеректікке» бейімделген тапсырмалар – шарадалар, жұмбақтар, бас қатырғыштар жатады.
Кез келген ойынды қолданғанда келесі мәселелерді естен шығармау керек:
-мектепте әр-түрлі ойындарды ойнаған бала шығармашылдыққа дайын;
-ойын, оның түрі, мазмұны оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай болуы;
-жарқын көрнекілік ойынды талапқа сай өткізуге ықпал етеді;
-ойынның қызықты материалы тақырыппен тығыз байланыста болуы;

"Eat - Don't eat"

"Жейтін тағам – жемейтін тағам". Жүргізуші допты бір балаға лақтырады, егер жүргізуші жейтін тағамды айтса , допты ұстап алу керек, егер жемейтін тағамды айтса, допты ұстап алмау керек .

"Snowball"

Ойынды карточкалармен өткізеді. Р1 - бірінші карточкадағы суретті айтады, Р2 – бірінші мен екінші, Р3 – бірінші, екінші және үшінші.
Мысалы: P1: Rabbit; P2: rabbit-rose; P3: rabbit-rose-road.

"What is missing"

Кілемде сөздермен карточкалар жатады, балалар оларды атайды. Мұғалім балаларға: "Close your eyes!" айтып 1-2 карточканы алып тастайды . Содан соң балаларға: "Open your eyes!" айтып, "What is missing?" сұрақ қояды.Балалар жоғалтқан сөздерді естеріне алады.

"Pass the card"

Балалар жартылай шеңберге отырып, карточканы атап бір біріне береді. Оның алдында мұғалім сөзді айтады. Тапсырманы қиындату үшін балалар “I have a…”/ “I have a… and a…” айталады .

"What words do you know?"

Мұғалім айтып, мысалы ретінде балаларға қанша сөздерді естеріне түсіруін көрсетеді. Содан соң мұғалім "What words for this sound/ letter do you know?" сұрақ қояды, балалар мұғалім айтқан дыбыспен/әріппен сөздерді естеріне түсіріп айтады. (Ойынды топқа бөлініп, өткізуге болады).

"Blocks"

Ойынды текшелермен өткізеді. Текшенің әр бір жағында берілген дыбысқа сөз бар. Балалар, текшені лақтырып, түскен сөздерді айтады.
(Ойынды топқа бөлініп, 2-3 текшені қолданып, ойнауға болады.)

"Words road"

Кілемде кішкене орның қалдырып бірінен соң бірі карточкаларды қояды. Бала "жолды" өтіп, бүкіл сөздерді айтады.

"Story"

Берілген дыбысқа бүкіл сөздер қолданады.Олардан әңгіме құрастырады. Әңгімеде берілген дыбыспен сөз болса,мұғалім оның суретің балаларға көрсетіп, балалар осы сөзді топпен айтады. Мысалы: Ерте-ерте-ертеде (Rabbit) өмір сүрді. Оның таңғажайып (rope) болды. Біздің (Rabbit) өзінің (rope) секіруді ұнатты. Осы (road) өте керемет және сұлу (roses) өсті. Әр таң сайын, (rain) болмаса, біздің (Rabbit) керемет (roses) жинап және өзінің достарына апарып отырды! Etc.

* * *

Балалар шеңберге отырып, мұғалім әр бір баланың алдына сөзбен (киім/ тағам) карточкаларды қояды. Бір бала жүргізуші болады және "one, two,three" айтқанда шеңбермен жүреді. Ең соңғы санға келгенде жүргізуші және оған жақын тұрған балаға "What are you wearing?"/ "What do you like?"сұрақ қояды. Бала өз карточкасын атайды "I am wearing my …."/"I like…." Және өзі жүргізуші болады.

"Let’s change!"

Балалар шеңберге отырып, мұғалім әр бір баланың алдына сөзбен (киім/ тағам) карточкаларды қояды. Мұғалім балалардан өз карточкаларын атауын сұрайды "What are you wearing?" балалар кезекпен сұраққа жауап береді. Мұғалім балаларды жұптармен атайды және оларға орындарын ауыстыруға ұсынады: "Lena and Dima, change your places! Sergey and Sveta, change your places!" Содан соң мұғалім балаларға карточкаларын қайтадан атауын сұрайды.

"Find the house"

Кілемге 2-3 дыбыспен сөздермен 5-6 карточкалар қойылады, тақтада берілген дыбыстармен карточкаларды (үйлерді) іледі. Балалар, сөзбен карточканы көтеріп, оны атап берілген "үйге" қояды, нақты айтқанда дыбыспен карточканың артына.

* * *

Мұғалім кілемге тері жағымен жоғарға карточкаларды қояды.Балалар карточканы көтеріп, сөзді айтады.

"Colour letters"

Мұғалім қағазға түрлі түсті дыбыстарды/әріптерді жазады. Мұғалім "Find yellow" айтқанда, бала айтқан дыбысқа тұрып, оны айтады.
(Тапсырманы қиындату үшін тек әріпті ғана емес әріпке басталатын сөздерді да айтуға болады).

"Opposites"

Мұғалім сөздерді айтып,балалар қарама қарсы мағынада сөзді айтады. (Топ болып ойынауға болады: бір топ сөзді айтады,екіншісі қарама қарсы мағынада сөзді табады).Мысалы:

Big –small	Thick/ fat – thin
Brave – cowardly	Clean – dirty
Strong – weak	Wet – dry
Fast – slow	Hard – soft
Beautiful - ugly	High – low
Long – short	Low – loud
Young – old	Furry – bald
New – old	Happy – sad
Smooth – rough	Hungry – full
Good – bad

* * *

Жүргізуші әріпті айтып, допты ойнайтын балаға лақтырады.Сол бала өсі әріпке сөзді табады.Допты шеңбермен әр бір балаға лақтыруға болады, сол бала жүргізуші болады.

* * *

Мұғалім әріп айтып, содан соң сөздерді айтады. Егер осы сөздерде айтқан дыбыс болса, олар шапалақтайды, егер дыбысты естімесе – шапалақтамайды. Тапсырманы қиындату үшін берілген дыбыстарға сөздерді айтады. (дыбыс сөздің басында, ортасында немесе аяғында болуын мүмкін) Мысалы: "T"
"Tiger" – балалар шапалақтайды, "Antelope" – аяғымен басады, "Cat" – тілімен қағады.

"Is it true or not?"

Ойынды топпен өткізеді.Жүргізуші балаларға топты лақтырып, сөз айтып, "Is it true or not?" сұрақ қояды.Ойыншы допты қағып алып "Yes, it’s true" немесе "No, it’s not true"жауап береды. Содан соң ол жүргізуші болады және допты келесі ойыншыға лақтырады. Мысалы:

Yellow lemon	Pink pig
Orange bear	Brown monkey
White snow	Red crocodile
Purple mouse	Green grapes
Gray elephant	Purple cucumber
Blue apple	Black sun

"What doesn't belong?"

Ойынды карточкалармен өткізеді.Мұғалім топпен 3-4 карточкаларды тақтаға іледі немесе жерге қояды. Балалар кезекпен топқа жатпайтың карточкаларды айтып, мұғалім оны алып тастайды.Содан соң әр бір топ бір сөзбен қорытындалады. (Тапсырманы қиындату үшін ойынды карточкаларсыз – ауызша өткізуге болады).Мысалы:
Cow – horse – window – pig
What doesn’t belong?
The window is doesn’t belong!
Cow – horse – pig are domestic animals.

"It will be a …"

Ойынды карточкалармен немесе карточкаларсыз өткізуге болады.Бірінші жағдайда мұғалім карт очканы тақтаға іледі, В первом случае учитель помещает на доску карточку, аа балалар оған екінші жұптытандайды.Мысалы:

Egg – chicken	Break – house
Boy – man	Fabric – dress
Girl – woman	Night – day
Seed – flower	Inchworm – butterfly
Flour - bread	Puppy – dog
Snow – snowman	Kitten – cat
Paper – book	Berries – jam

"Do you see?"

Ойынды тақтада немесе жерде өткізеді. Жүргізуші (немесе мұғалім) тақтаға сурет іледі (мысалы, "жиһаз"тақырыбқа - үстел) және"Do you see a table?" сұрақ қояды. Басқа балалар, тақтаға қарап, "Yes, I do. (I see a table)" жауап береді. Жүргізуші суретті тақтаға ілмей, келесі "Do you see a chair?"сұрақты қояды.Балалар қайтадан топпен айтады: "No, I don’t.(I don’t see a chair)". Жүргізуші үстелдің суретін қасына орындықтың суретін іледі және "Do you see a chair?"сұрақты қояды. Балалар "Yes, I do.(I see a table)" жауап береді.
Содан соң мұғалім қайтадан сұретті ілмей, "Do you see a sofa?" сұрақты қояды. Балалар тақтаға қарап "No, I don’t. (I don’t see a sofa)"жауап береді.
Осы мысал бойынша ойынды 5-6 суреттер тақтада болмай тоқталмайды. Содан соң ойын қайтаданбасқа жүргізуші тандап, бастауға да болады.Ойынды әр лексикалық тақырыптарға өткізуге болады.

"It smells like..." "

Ойынды топпен өткізеді. Пластикалық коробкаларды осы иістермен толтыру керек (коробкаға иісімен сініп кеткен мақталы тампонды салуға болады)

жуа - onion	Кофе - coffee grounds	Мята - peppermint extract
Ваниль - vanilla extract	Иіс су- perfume	өшіргіш/ резинке - rubber
Уксус - vinegar	Банан - banana chunk	Бұрыш - pepper
Корица - cinnamon	Лимон - lemon oil	Чеснок – garlic

Топтың қатысушылар бір бірден иісті сезуге тырысады.көп иісті білген команда жеңеді.

"Board race"

Тақтаға бір қатарға карточкаларды іледі.Мұғалім балаларды екі топқа бөледі. Жүргізуші тақтадан бір карточканы айтады. Әр бір топтың бірінші тұрған екі бала тақтаға жүгіріп, карточкаға қолдарын тигізеді. Егер бала дұрыс көрсетсе, топқа 1 балл қосылады.Etc.

"What can you see?”"

Ортасында бір кішкентай тесігі бар карточканы мұғалім дайындайды.Суретті сол карточкамен жабасын. Тесігі бар карточканы суреттің әр бір жерге қойып, балаларға “What is it?” сұрағына жауап беруге мүмкіндік бересін.

"Chinese whispers"

Мұғалім тақтаға карточкаларды іліп, балаларды екі топқа бөледі . Топтардың бірінші қатысушылар жүргізушіге жақындайды.Жүргізушы оларға "Give me the doll, please/ Put the car on the table/ Etc."сыбырлап айтады. Балалар өз топтарға қайтып келіп келесі тұрған балаға оған жүргізуші айтқан сөйлемді сыбырлап айтады. Сөйлемді соңғы бала істігенде, тез оны орындау керек.Бәрі дұрыс істегенде, топқа 1 балл қосылады.

"Mine it"

Мұғалім бір баланы жүргізушы болып қояды.Жүргізушіге бір карточканы көрсетеді,ол осы карточканы есіне сақтап қалу қажет. Карточкаларды тақтаға іледі. поместить на доску. Басқа балалар жүргізушіден "Is it a…?"сұрайды.Жүргізуші "No, it’s not a…" жауап береді, егер карточканы балалар дұрыс айтқан жоқ және "Yes, it’s a…" – дұрыс айтса!

"Crouching game"

Балаларды 2-3 сызыққа қою. (балалардың санына қарап 4-5 сызық болуға мүмкін).Әр бір топқа карточка/сөзі беріледі. Мұғалім ретсіз сөздерді айтады,егер осы сөз бір топтыкы болса, сол топ отырып қалу керек. Егер сөздер топтың біреуіне де жатпаса – олар орындарында тұрады.

"Repeat if true"

Мұғалім тақтаға 5-6 карточканы іледі. Бір карточканы көрсетіп, 2-3 сөйлемде оны бейнелейді. Егер мұғалім бәрі дұрыс айтса – балалар қайталайды, егер дұрыс емес болса – үндемейді.

Саусақтардың қозғалысы сөйлеу қызметімен тар байланыстырады.Сондықтан мектепке дейінгі балалармен туған тілі сабағында ғана емес, және шет тілі сабақта да саусақтар ойындарды пайдалануға болады және қажет.

Саусақтар ойындар фонетикалық дыбыстарды дұрыс айтуға көмектеседі, лексикалық бірліктерді қабылдауды жеңілдетеді, осыған қатысты ұсынған материаладың мөлшерін біраз үлкейтуге мүмкіндік пайда болады.Саусақтардан шыққан кинестетикалық импульстар ұзақ уақытты жадтың дамуына ықпал етеді, сөздермен сөйлемдер кішкентай баланың есінде тез сақталады.Саусақтар ойындар әдетте күлкілі, сондықтан олар балаларда жақсы әсерлерді туғызады.Ал осынын бәрі өз кезегінде ағылшын тілін үйренуге себепті қалыптасуға әсер етеді, баланың талабына қуанышпен өлеңдерді, ойындарды, жанылтпаштарды қайталауға, оларды үлкендерге айту.Оларға көңіл аударып сабақ уақытында 1-3 пайдалынады.Олардың ұзақтығы 2-3 минут, саусақтар жұмыс істесе де, шаршамау үшін.

1.«Happy Family» – «Көңілді отбасы»

Ten little boys can stand up straight,
Ten little boys can make a gate,
Ten little boys can make a ring,
Ten little boys can bow to the king,
Ten little boys can dance all the day,
Ten little boys can now hide away.

This the father, so strong and stout,
This the mother with children all about,
This is the brother so tall you see,
This is the sister with her dolly on her knee,
This is the baby still to grow,
And this is the family, all in row.

2.Ағылшын фольклорында әрбір саусақтың аты болады.Бұл аттар саусақтардың мүмкіндіктеріне қарай сипатталады.

Petter-Poin-ter — Питер-указка (указательный палец)
Tobby-Tall — Длинный Тоби (средний палец)
Rubby-Ring — Руби с кольцом (безымянный)
Baby-Small — Малютка (мизинчик)
Tommy-Thumb — Большой Том, «Сам» (большой палец)

Petter-Pointer, Petter-Pointer,
Where are you?
Here are I am, here are I am.
How do you do?

Dance Petter-Pointer (little finger), dance!
Dance Petter-Pointer (little finger), dance!

Dance the merry men around,
Dance the merry men around,

But Tommy-Thumb can dance alone,
But Tommy-Thumb can dance alone.

3. "Where is Thumbkin? "

Start with your hands behind your back. Where is thumbkin?

Where is thumbkin?
Here I am
(Bring right hand out from behind your back with thumb up)
Here I am
(Bring left hand out from behind your back with thumb up)
How are you today, sir?
(Bend right thumb as if talking)
Very well, I thank you.
(Bend left thumb as if talking back.)
Run away,
(Put right hand behind your back.)
Run away. (Put left hand behind your back.)

Where is pointer?
Where is pointer?
Here I am
Here I am
How are you this morning?
Very well, I thank you.
Run away,
Run away.

Where is middle finger?
Where is middle finger?
Here I am
Here I am
How are you this morning?
Very well, I thank you.
Run away,
Run away.

Where is ring finger?
Where is ring finger?
Here I am
Here I am
How are you this morning?
Very well, I thank you.
Run away,
Run away.

Where is pinkie?
Where is pinkie?
Here I am
Here I am
How are you this morning?
Very well, I thank you.
Run away,
Run away.

4. Mrs. O'Malley

Children stand in a circle.

Mrs. O'Malley,
You old alley cat!
Why do you carry
Your kittens like that?
Walk lightly in a circle with backs hunched and arms hanging down.

I carry my kittens
The best way I know.
My babies go with me
Wherever I go!
Stop, pick up "kitten" from floor. Put "kitten" in mouth. Walk around again.

5. A clock

Slowly ticks the big clock:

Tick-tock. Tick-tock.

Little clock ticks double quick:

Tick-a-tock-a, tick-a-tock-a,

Tick-a-tock-a, tick.

6. A fish

One, two, three, four, five

I caught a fish alive.

Six, seven, eight, nine, ten

I let it go again.

7. Humpty-Dumpty

Humpty-Dumpty

Set on a wall

Humpty-Dumpty

Had a great fall.

8. My family

Father, mother,

Sister, brother,

Hand in hand

With one another.

9. Together

Together, together,

Every day

Together, together,

We sing and play.

10. Rain

Rain, rain goes away.

Come again another day.

Little Tommy wants to play.

11. Head and shoulders

Head and shoulders,

Legs and fingers – 3 times,

Head and shoulders,

Legs and fingers,

Eyes, ears, lips, nose.

   

«Here we go»

     Балалар шеңбермен жүріп, өлең айтады. Жүргізуші up (down, round)айтқанда олар тоқтап, топпен жүргізуші айтқан сөзді қайталап. «Here we go up, up, up» (балалар қолдарды жоғарға созады). «Here we go down, down, down» (балалар отырады). Жүргізуші «Here we go round» айтқанда балалар қолдарды ұстап айналады.

   

«Buns for tea»

     Балалар шеңберде тұрады. Шеңбердің ортасында бір бала тоқаш нанды (немесе сурет) ұстап жүреді.Бүкіл балалар топ болып тақпақтың бірінші екі жолды айтады:

     Buns for tea

     Buns for tea.

    Содан соң тоқаш нанды ұстаған бала бір балаға жақындап оған екі тоқаш нанды береді. Ал екі тоқаш нанды алған бала біреуін – көршіге беріп, екіншісін – өзіне қалдырып, айтады:     

One for you

     One for me.

«Do this way»

     Балалар шеңбермен жұрып,санамақтың сөздерін қайталайды. Мұғалім, шеңбердің ортасында тұрып, санамақтың соңғы сөздерді айтқанда, бұйрық береді.Балалар тоқтайды, мұғалімнің соңғы сөздерін қайталап, бұйрықты орындайды. Содан соң ойын жалғастырылады, ал мұғалімнің орнына бір бала шығады.

     Pupils. Nick and Andy

     Sugar and candy.

     Teacher. I say stop (jump, arms up, turn round, hop)! 

     Pupils. Stop! Stop! Stop!

 

«Balloons»

     Ойын бастағанда балалар мынау сөздерді қайталап: «Blow up а big balloon, blow up а big balloon!» жұппен жүреді.Содан соң мұғалімнің жанынан өтеді. Әр бір бала өз шардың түсін айтып, оны үріп жатқандай болады. Барлық шарлар «үрілгенде»,мұғалім мен балалар қол ұстасып шеңберге тұрады. «I am blowing up а big balloon!»айтқанда, балалар шеңберді созады. Балалар мұғалім «I think it will burst soon!»айтпағанша, шеңберді созады. Онда балалар «Bang!»айтып, отырып, шапалақтайды.Содан соң ойын жалғастырылады.

     Teacher. What are you doing?

     Pupil 1.1 am blowing up а green balloon, wh... wh... wh... 

     Pupils. I am blowing up а big balloon! (3 times) wh... wh... wh... 

     Teacher. I think it will burst soon! 

     Pupils. Bang!

 

«Silent Game» ойыны

     Бүкіл оқушылар бір тақпақты немесе жанылтпашты айтады, мысалы осындай:

     Cross-patch, draw the latch

     Sit by the fire and spin

     Take а cup and drink it up

     Then call your neighbour in. 

     Соңғы сөз айтылғанда бәрі де тыныш талады.Егер біреу сөйлесе, ол айыппұл төлейді. Мысалы, қойылған орынға бiр аяқта секiрсiн немесе өлең,ән, тақпақ айтсын.

     

«Make а Figure» ойыны

     Оқушылар шеңберге тұрып айтады:

     Hop and run and play and crawl

     These are movements

     We do all.

     Make а figure we will try

     In the twinkling of an eye. 

     Ұйқасудың соңында мұғалiм алақанды қағады, балалар барлық бөлме бойы бытырап,сол күйде тұрып қалады.Олар тоқтап, нақты қалыпта тұра қалады. Мұғалiм оқушыдан бала қандай қалыпта тұрған сұрайды немесе саны ойлап шешеді.ойынды 2-3 рет жүргізуге болады. 

The Leader of XXI Century 

The Aims: Ағылшын тілінде ойы жүйрік, танымдық деңгейі жоғары, интеллектуалды оқушылардың дарынын ашу, белсенділігін арттыру, білімдерін жетілдіру.

The type of the lesson: non- traditional

The form of the lesson: game

 The plan of the lesson:

1. Answer the questions

2. Guess the riddles

3. What do you know about these countries?

4. Who is the best/

5. Antonyms

 I. Answer the questions:

1. The biggest river in the world? Nile, 6695 km

2. What kind of state is Great Britain? A parliamentary monarchy

3. What is the Tower of London now? It is a museum

4. What is national instrument of the Scots? The bagpipe

5. What is the name of the ecological revolution made by O.Suleimenov? Nevada -Semei

6. What is the highest peak in the world? Everest (Gomolunga)

7. Who painted Mono Liza? Leonardo Davinchi

8. Whose compositions is “Swan Lake” Tchaikovsky

9. What is the flag of the USA called? Stars and Stripes

10. What is the symbol of Scotland? The thistle

11. What did the Great Fire of London take place? In 1666

12. What is the longest river in Britain? The Severn

13. What is America’s national sport? Baseball

14. The head of the British State is? The Queen

15. What is the Big Ben? The clock

16. Who built the first car? Ford

17. What is Loch Ness famous for? For its legend about the monster

18. Translate the proverb “Actions speak louder than words” Ер жігітті сөзіне емес, ісіне қарап бағала.

19. Where is Statue of Liberty situated? In New York

20. Who is the head of the state and government of the USA? The President

21. Translate the proverb “Health is wealth” Денсаулық – зор байлық

22. What is the oldest part of London? The City

23. How many stripes are there in the flag of the USA? 13 stripes

24. The famous English detective writer? Agatha Christie

25. What is the first name of Almaty? Verny

II. GUESS THE RIDDLES

1. What is that? Looks like a ball

Children like to turn it round

Rivers, mountains, lakes are found

Countries, states and towns

Can be seen all round /A globe, глобус/

2. I know everything,

I teach everybody,

but to make friends with me

You must first learn letters /A book, кітап, книга /

3.There are 6 of us,

in every family,

but only four in a town

What we are? /Letters, әріптер, буквы /

4. I am used to draw lines with

I am long and white and thin

On my face black figures shine

Try, you must my name define /A ruler, сызғыш, линейка/

5. What goes up but never comes down?/ Age, жас, возраст/

6. They go up and down,

but they never move.

What are they? /Stairs, баспалдақ, лестница/

7. It’s coming. It is always coming,

but it never arrives.

What is it? /Tomorrow, ертең,завтра/

8. What man can not live inside the house?/ Snowman, аққала,снеговик/

9. Our country has it.

It is blue,

There is gold sun on it.

There is a gold bird there

It is square. What is it?/ A flag, ту, флаг/

10. One, one, one little dogs run,

Two, two, two cats see you,

Three, three, three birds on the tree,

Four, four, four puts on the floor

How many animals are there in this poem?/ Ten, он, десять/

III. What do you know about these countries?

About Kazakhstan

1. Where is the mosque of Khodga Akhmed Yassaui situated?/ In Turkmenistan/

2. When Altynsarin opened the first Kazakh school? In 1864

3. Who wrote the book “Оян,қазақ!”? M.Dulatov

4. How many Kazakh people awarded the title heroes of Soviet Union during the Great Patriotic War? 497

About the USA

1. Who was the 1^st President ? Washington

2. Who was the founder of Disneyland? W.Disney

3. How many stars are there in the American flag? 50

4. What is the largest American state? Alaska

About Great Britain

1. What is the official name of Great Britain? The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

2. How many parts does the UK consists of? 4, England, Scotland, Wales and Northern Ireland

3. What are theirs capitals? London, Edinburg, Cardiff, Belfast

4. Where does the UK lie? On the British Isles

IV. Who is the best?

We have 18 words: teacher, yes, kite, see, ready, eat, note-book, school, learn, try, eight, dinner, hear, English, rose, your, home, read. Your task is to guess the word: the last letter of one word is the first letter of the next. Please, let’s start!

I will read explanation and you will find what is it!

1. You go to it every day expect Sunday and holidays /school/

2. That’s what you do when you are there/learn/

3. You write in it/ note-book/

4. You or your younger sister fly it after school / kite/

5. You do it in the morning, afternoon and evening /eat/

6. She teaches you/ teacher/

7. You must be always … to answer at the lesson/ready/

8. You say it when you answer the general questions/yes/

9. When you read a book you … letters in it /see/

10. The language you learn / English /

11. When you classes are over you go / home/

12. Your classes begin at … o’clock/ eight/

13. This your must always do when you want to achieve something/ try/

14. In the classroom you sit at … desk/ your/

15. In school you learn to speak,… and write/ read/

16. You have it when you come home after school in the evening/ dinner/

17. It is the symbol of England/rose/

18. We can … with our ears/hear/

V. ANTONYMS

I think you know that words which have opposite meaning are called antonyms.

1. LATE – EARLY

2. BUY- SELL

3. MORE- LESS

4. BIG – SMALL

5. FAR – NEAR

6. EXCITING- BORING

7. NO – YES

8. UP- DOWN

9. COLD – HOT

10. CLEVER- STUPID

11. FULL- EMPTY

12. CHEAP- EXPENSIVE

13. TALL- SHORT

14. NOISY- QUITE

15. POOR – RICH

16. BAD- GOOD

17. THIN- THICK

18. SHORT- LONG

Now our competition is coming to the end.

VI. Who is the fast? /Play with spectators/

Well, while the judges is counting the points let’s play with spectators.

Dear guests and spectators now will ask some questions and you will try to answer. The questions not so difficult, especially for you. Now, you are welcome!

1. The author of Romeo and Juliet is / William Shakespeare

2. The person who writes book is / writer

3. The person who drivers a car is a/ driver

4. The person who is fond of traveling/ tourist

5. You wear it on your hand to know the time/ watch

6. A man who acts in a play or in the film / actor

 

I invite the chairman of our judge to announce “The leader of XXI century”

 My congratulations! I’d like to thank everybody who helped to carry out this competition and especially our participants.

 

The theme: Who is the best?
The aims: To develop pupil’s logical thinking, memory, attention. To enlarge pupils “knowledge speaking, reading and writing skills. To develop the respect of relationship between  pupils.
Way: Competition between two teams.
Equipment: balloons, posters, pictures, cards, tape-recorder, slogan.
Preliminary work:     1. To divide into two team
                                   2. To appoint captains.
                                   3. To compose scenario.
                                   4. To draw emblems
                                   5. To make newspaper & slogan

Plans of the extra – curricular work.
1. Introduction
2. Question – answer
3. Auding
4. Parody
5. Polyglot
6. Short descriptions about texts
7. Riddles
8. Conclusion
I. Dear teachers and guests welcome to our “Who is the best” competition. You may sing and dance together with our participants and must support them by clapping. Let me introduce our juries. We ask you, juries, not be too critical and forgive our participants mistakes they may make. Let me invite our teams.
a) The 1st part of our competition  is introduction of teams:
Teams introduce themselves.
The 1st team is Eagle. Eagle means: the fastest, the strongest, the wisest bird & we want to be live eagle.
The 2nd team is Tulpar. Tulpar means: Are the strongest, the cleverest, and the most generous animal. And we want to be like a Tulpar.
II. the 2nd part of our competition is questions & answers. Your task is to answer them quickly and correctly.
Questions to the 1st team:
1. Who is the president of the USA?(B.Obama)
2. What is the capital of the Kazakhstan?(Astana)
3. On what river is London situated?(Thames)
4. What is the national emblem  of Kazakhstan?(Snow Bars)
5. What kind of holidays do you know in the USA?(Halloween, Christmas)
Questions to the 2nd  team:
1. Who is the president of the Kazakhstan?(Nazarbaev)
2. What is the capital of the USA?(Washington)
3. What is the national emblem of England?(a rose)
4.What kind of holidays do you know in Kazakhstan?(Nauriz, New Year)
5. What is the capital of England?(London)
III. 3rd round is Auding of the text.
After listening you must answer for teacher’s questions by using grammar material which we have studied at last lessons.
IV. The 4th round is Parody.
Each team should show their Parodies and each team should guess.
V. And next round is Polyglot.
Here I’ll tell you proverb in English and the last word is missed and you should say it in three languages correctly you will get 20 points and if 10 points, if I only 5 points.
1. Bad news travels …… (Fast –  тез – быстро)
2. First think then ……. (Speak  – сөйлеу  – говорить)
3. Tastes (differ –  ерекшелену – отличаться)
4. A good beginning makes good …… (Ending –  соңғы – конец )
5. He laughs best who laughs ……. (Last – соңғы – последний)
6. East or West, home is ….. (Best – жақсы – лучшие)
7. The books are our …… (Friends –дос – друг) 
8. No news is good ….. (News – жаңалықтар – новости)
9. Live and ……. (Learn – оқу – учиться)
10. Never put off tomorrow what you can do ….. (Today –  бүгін – завтра)
VI. I’ll give you some texts and you must read and translate then paint about texts.
VII. Next round is guessing of riddles.
1. What is that doesn’t ask questions, but must be answered? (a telephone)
2. What goes over the floor and then stands in the corner? (a broom)
3. My uncle has a brother. He is not my uncle. Who is he? (my father)
4. Two little boats without any sails, with ten passengers on board. They do not go on river or sea, but travel on dry land. (shoes)
5. What is that never uses its teeth for eating? (a comb)
6. Five cupboards, but only one door. (fridge)
VIII. The competition for captains.
Our last round is for captains. You should say your best wishes for teachers and classmates. And our juries will add your score of speech English.
Conclusion: Now, it’s time to  say results of our competition, while our juries count your scores you may show dance.

The theme: “I begin to learn English”

The aims:  To develop the pupils, speaking and writing habits and skills. To improve the pupils thinking and listening.

Way: competition.

Equipment: balloons, posters, pictures, cards, tape-recorder, slogan.

 

Dear, teachers welcome to our lesson, which is called “I begin to learn English”

Children, today we have unusual lesson. Today we are going to show how we speak and answer the questions, how we know the colours and how we love English.

Our lesson is divided into several bus stops according to our theme, so you will take the tickets at every bus stop.

Our class is divided into 2 groups. The 1^st team is “Colour”. The 2^nd team is “Time”

Our first bus stop is called “Introduce your team”.  You must introduce your team with a rhyme.

1^st team: Seven brothers: all the brothers,

               Look exactly like each other.

               But they aren’t just the same:

               Each one has his own name.

2^nd team: “Tick-tock, tick-tock”

                 Says my clock.

                 Tock-tick, tock-tick

                 Be quick!                      

Next our bus stop is called “Introduce yourself”. You must introduce yourself from this chart.

           1 Name

           2 Age

           3 Favourite subject

The third bus stop is called “Answer the questions”. You must answer the questions. Listen to me…

1What is your name?

2 What is your surname?

3 How old are you?

4 Where are you from?

5 How are you?

6 Where are you from in Kazakhstan?

7 What is your address?

8 What is your phone number?

9 Have you got a friend?

10 What is his name?

Next our bus stop is called “Find the colours”. At this bus stop you must match English colours with Russian colours.

Black                                        қызыл                                   

Yellow                                      қоңыр                                    

Red                                           сары

Green                                        қара

Pink                                          фиолетовый

Orange                                       қызғылт

Blue                                           жасыл

Violet                                        қызыл сары

Brown                                       көк

Next our bus stop is called “Magic cards”. Every pupil takes one card and answer the question.

                Name 5 sports

                Name the month of the year.

                Name 5 school subjects

                Name the days of the week

                Name 5 sorts of the fruit

                Say or sing the ABS

                Name 4 seasons

                Count from 1 to 10

                Count from 10 to 20

                Name 7 animals

                Tell us what are you good at

                Name 7 colours

                Favourite animals

Last our bus stop is called “Captain’s competition” You must take pictures and say the words in Russian, Kazakh and English languages.

Now let’s see which group has more cards.

The 1^ST winner is _______________________

The 2^ND winner is _____________________________

The 1^ST winner gets excellent marks. The 2^ND winner gets four marks.

At home you will revise all the words. Thank you for the lesson; you are good boys and girls.

Good-bye children.

            

 

1. Барлық қатысушылар айнала тұрады. Әркім ойша белгілі адамның өмірін таңдайды: әнші, актер ... Мақсат: өзін таныстыру, бірін бірі таныстыру. Мысалы. Менің атым Джон Хенри, мен ағылшынмын, Лондонда тұрамын. ...Қатар тұрған тіл үйренуші оны келесі адамға таныстырады. Бұл Джон Хенри, оның ұлты ағылшын... Басқалар түрлі сұрақтар қояды: «Мамандығыңыз кім?» ... танысу этикеттерін қолданады. «Өте жақсы», «Танысқаныма қуаныштымын».

2. Әрбір қатысушы: «Үй, пәтер» тақырыбы бойынша бір затты таңдайды. Не үшін таңдағанын білмейді. Мақсат: өзін осы зат түрінде елестете отырып, соның атынан сөйлеу. Мысалы: мен телевизормын. Мен үлкенмін. Менің атым SONY. Мен мультфильмді, спорт бағдарламаларын жақсы көремін. Бұл ойында «үй, пәтер» тақырыбы бойынша лексика мен грамматикалық құрылымдар жаттықтырылады.

3. Барлық қатысушылар айнала тұрады. Мұғалім доп лақтырады. Допты қағып алған адам сөйлейді. Мақсат: кімді қалай атайтынын әңгімелеу. Мысалы: менің атым Клара. Мамам мені Катя дейді. Ағам, інім...., достарым..., атам..., әжем... ал басқа ойынға қатысушылар «Ал досың сені қалай деп атайды?» деген сияқты сұрақтар беріп отырады.

4. Барлық қатысушылар айнала тұрады. Ойынды мұғалім бастайды. Ол былай деуі мүмкін: «Кеше мен көшеде біреуді кездестірдім». Қатысушылар кім екенін анықтауға тырысады: «Сіз менің мамамды кездестірдіңіз», ... Мақсат: болжам, белгілерді айтып, қатысушыларды қызықтыру. 3-4 фразадан кейін жұмбақтың шешімін айтып, жаңа адамды жұмбақтауға кірісу. Мақсат: өткен шақтың жасалу жолдарын бекіту. Ойынның әр түрлі варианттары болуы мүмкін. Мысалы: Мен кеше бір тамақ жедім... Кеше мен бір кино көрдім.

5. еденге бормен үлкен циферблат салу керек. Барлық қатысушылар циферблатты айнала тұрады. Мақсат: белгілі бір сағатта немен айналысатынын айту: егер «А» ойыншы сағат 3-те тұрса, ол сол уақытта не істейтінін айтады. Осындай ретпен әр қатысушы өз жұмыс күнін айтып шығады. «Уақыт», «Жұмыс күні» тақырыптары жаттықтырылады.

6. Мұғалім қағазға 1 сұрақтан жазады. Қатысушылар жеребе түрінде бір-бір сұрақтан алады. Сұрақтар ерекше мазмұнды болуы қажет. Мысалы: Сіз асханада кітап оқйсыз ба? Сіз дәріханада дәрі ішесіз бе? Сұраулы сөйлем түрлері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі жаттықтырылады.

7. Әрбір қатысушыда кішкене қол айна болуы қажет. Мақсат: айнаға қарап, кімді көріп отырғанын айту. Мысалы: Бұл – қыз. Оның шашы қара, мұрны ұзын... «Мінез және портрет» тақырыбы жаттықтырылады.

8. Мұғалім үлкендеу қалтаға әр түрлі пішінді заттар салады. Қатысушылар қалтаға қолын салып, затты таңдайды. Қолын қалтадан алмай, оны сипаттайды. Мақсат: сипаттаудың көмегімен қатысушылар затты анықтауы қажет. Мысалы: бұл үлкен, дөңгелек, резинадан немесе ағаштан жасалған. 3-4 қатысушы шешімді айтқан соң, заттар қалтадан шығарылады. Сын есім, затты сипаттау жаттықтырылады.

9. Топ мүшелері қағазға нені жақсы көретінін жазады. Мақсат: кабинетте бір-біріне сұрақ қоя отырып, өзіне жақын адамды табуы керек. Мысалы: «Мен ағылшын тілінде еркін сөйлеуді жақсы көремін» деп жазады. Осыны сұрақ түрінде береді: «Сіз ағылшын тілінде еркін сөйлеуді жақсы көресіз бе?» Сұраулы сөйлем түрлері жаттықтырылады.

10. Үстел үстінде әр түрлі заттардың әдемі суреттері жатыр (киім, машина, үй...). Әрбір қатысушы бір суретті таңдап, ауызша армандайды. ...сатып аламын... барамын... Мақсат: арманнан бас тартқызу. Келер шақтың жасалуы жаттықтырылады.

11. Жоғалған заттар бюросы

Бюро қызметшісі мен ойынға қатысушылар әр түрлі заттардың суреттері бар карточкалар алады. Бұл – олардың жоғалтқан заттары. Ал бюро қызметкеріне әр түрлі заттардың суреттері жапсырылған плакат ұсынылады. Дайындықтан кейін қатысушы бюроның терезесіне келіп, қызметкермен сөйлеседі. Мақсат: өз затын толық сипаттау, белгілерін атау, қызметкердің сұрақтарына жауап беру. Қызметкер заттың түсін, көлемін (үлкен, кіші), неден жасалғанын сұрайды. Сипатталған затты өзінде бар заттармен салыстырады. Егер ол сәйкес келсе, іздеушіге береді. Бюрода болатын заттардың бірнешеу болғаны дұрыс. Мысалы: 3 қолшатыр, 3 қолғап, 2 сумка. Қызметкер ролін мұғалімнің өзі ойнай алады.

12.Базарда

Топ екіге бөлінеді. Сатушылар мен сатып алушылар. Әрбір қатысушыға бір карточкадан беріледі.

Сатушылардың карточкалары:

1. Сізде 50 кг-нан 10 қап картоп, 20 кг-нан 5 жәшік банан және 20 кг-нан 4 жәшік апельсин бар. 1 қап картоп – 1500 теңге, 1 жәшік банан – 4000 теңге, 1 жәшік апельсин – 2000 теңге тұрады.

2. Сізде 50 кг картоп, 10 кг банан бар. 1 кг картоп 80 теңге, 1 кг банан 200 теңге тұрады.

3. Сізде 10 кг картоп және 20 кг апельсин бар. 1 кг картоп 70 теңге, 1 кг апельсин - 150 теңге тұрады.

4. Сізде 10 кг пияз және 20 кг құлпынай бар. 1 кг пияз – 80 теңге, 1 кгш құлпынай 250 теңге тұрады.

5. сізде 5кг сәбіз, 5 кг құлпынай және 3 кг пияз бар. 1 кг сәбіз 85 теңге, ал 1 кг құлпынай 200 теңге, 1 кг пияз 90 теңге тұрады.

13. Баспасөз конференциясы

Барлық қатысушылар – ағылшын тілді баспасөздің тілшілері. Олар тек ағылшын тілінде сөйлейді. Қазақстаннан келген қонақ қана қазақ тілінде сөйлейді. Ағылшын тілін жақсы меңгерген, еркін сөйлейтін оқушы аудармашы қызметін атқарады. Ол екі тілде сөйлейді. Ол тілшілердің әңгімесін ағылшын тілінен қазақ тіліне, қонақтың әңгімесін қазақ тілінен ағылшын тіліне аударады. Мақсат: өз газеті үшін қажетті ақпарат алу, қызықты сұрақтар беру. Ойын алдында мұғалім аудару кезінде сөздің негізгі мағынасын жеткізу қажеттігін айтады. Мысалы: Мына ән сізге ұнайды ма? Деген сұраққа «Керемет ұнайды» деген жауап берілсе, аудару кезінде оны «иә» деген бір сөзбен берген дұрыс. Қонақтың сөзі (оның орнында мұғалім болуы да мүмкін) қатысушылардың деңгейіне қарай өте күрделі немесе күрделі әрі түсініксіздеу болғаны дұрыс. Ойын мақсаты түсіндірілгеннен кейін, қатысушыларға дайындық үшін уақыт бергені дұрыс. Сұрақ бермес бұрын, әрбір «тілші» өзін таныстырады. Аты-жөнін, газетінің атын айтады. Оны мұғалім алдын-ала ойластырып, карточкаға жазып беріп қойғаны тиімді. Қонақтың ролін өзгертуге болады. Мұғалім алдын-ала қонақтың жасын, отбасын, жағдайын, ұлтын, мамандығын карточкаға жазып бергені дұрысырақ.

14. Аукцион

Бұл сабаққа әр бір қатысушы ескі, қажет емес заттарын (түйме, қауашақ, қорап, ручка немесе қаламдарын т.б.) әкеле алады. Әкелінетін заттар бірдей болып қалмас үшін ерекше заттар әкелуді тапсырған дұрыс. Ол заттардың не үшін қажет екенін айтпау керек. Мұғалім аукционда сауданың қалай жүретінін көрсетеді. Ол өз затын ұсынып, оған толық сипаттама береді.: салмағы, өлшемі, формасы, түсі. Сосын бастапқы бағасын айтады. Мысалы: Бұл ағылшын королінің шапанының түймесі, алтынмен апталып, бағалы тастармен көмкерілген. Сарғыш жылтыр түсті. Бастапқы бағасы 5000 доллор. Осымен сауда басталады. Мұғалім ойынды бастап бергеннен кейін, оның орнын кезекпен оқушылар алады. Қалған оқушылар сатып алушылардың ролін атқарады. Мақсат: затты неғұрлым жан-жақты сипаттап, сатып алушыларды қызықтыру. Әрбір қатысушыға ақшаның сомасы жазылған карточкалар үлестіріліп беріледі. Олар сол сомадан артық бағаны айта алмайды. Оқушыларға өз заты туралы аңыз-әңгіме құруға мүмкіндік беру қажет. Ойынды басқаша ұйымдастырушыларға суреттер беріп, үйден сипаттама жаздыртып дайындауға болады. Ескі кітаптар, белгілі бір суреттер, антиквариаттарды сатқызып аукцион ұйымдастыруға болады. Ал ойынның қосымша көрнекілігі ретінде темір – қақпақ, ағаш балғаны пайдаланып, гонг ұрғызуға болады.

Қорыта келгенде, оқу үрдісінде «ойын түрлерін пайдалану біріншіден, оқушылардың білімін берік меңгерту құралы болса, екіншіден балалардың сабаққа деген қызығушылығын көтеру болып табылады. Ойын түрлерін пайдалану мынадай нәтижеге жеткізеді.

Нәтиже

1. Әр оқушының шығармашылығы артады.

2. Жылдам жұмыс істеуге дағдыланады

3. Оқушының жеке қабілеті анықталады

4. Оқушы топ жаруға ұмтылады.

5. Оқушының ойлау қабілеті дамиды

6. Әр оқушы өз деңгейінмен бағаланады.

Қолданылған әдебиеттер:

1. Рогова Г.В. Методика обучения английскому языку. – Москва, 1975.

2. Верещагина Т.Н Учебник для 2 класса средней школы. Книга для учителя к учебнику 2 класса.

3. Қазақстан мектептерінде ағылшын тілін үйрету журналы. – Алматы:

4. Амандықова Г.Н,Мұхтарова Ш.Е, Баймұқанова Б.С «Шет тілін оқыту әдістемесі»

5. Питер Клаттербак « Англиский язык шаг за шагом»

6. Д. Хамблин «Формирование учебных навыков» Перевод с английского – М: Педагогика, 1986.

7. Қазақстан мектебі 2001 №7

1. Бастауыш мектебі №7-8 2008

1. Мектептегі шет тілі №1.2009

1. Бастауыш мектебі №1 2006

1. Психология астана 2006

1. Бастауыш мектебі №5 2005

1. Керімбаева Р. Қазақстан мектебі республикалық журналы //, №2, 2008,

65 – 67 б.

1. Г. Қайбұлдаева Қазақстан мектебі республикалық журналы //, №3, 2008, 70 – 72 б.

1. Материалы республиканской научно-практической конференции. Том III. Алматы, 2000.

1. Мектеп // №10, 2005.

1. Бастауыш мектеп // №6, 2004.

1. Т.В. Аренова Рольдік ойындар – Алматы: Архисема //, 2007, 3 – 23 б.

1. Аглакова Э. Отбасы және балабақша, №1, 2008.

1. Қазақстан мектептеріндегі шетел тілдері // №2, 2005.

1. Психологияны мектепте ЖОО оқыту //, №1, 2006.

1. Сыныптағы тәрбие //, №5, 2007.

1. Сагибаева, Р. Оқытуда педагогикалық технологияның элементтерін қолдану: Оқыту әдістемесі// Математика және физика.- 2006.-№ 2.-46-48 б.

1. Төлеуова, М. Интелектуалдық ойын сабақ: Мұғалім тәжірибесінен// Бастауыш мектепте оқыту-Обучение в начальной школе.- 2007.- № 4.-11-12б.

1. Ағылшын тілі мектепте №1.2010

54