А?ылшын тілі саба?тарында о?ушыларды? ?зара ба?алауын ?йымдастыру.
Сыныпта?ы ба?алау тек ?ана техникалы? т?сіл емес. М??алімдер жазбаша немесе ауызша т?рде ба?а ?ою жолымымен ба?алайды. Олар ?олданатын кез келген нысанны? артында объективті немесе жеткілікті д?режеде объективті емес нормалар мен стандарттар ?ана емес, сондай-а? баланы? дамуы, о?уы ж?не ынтасы туралы т?сінік, сонымен ?атар ?зін-?зі ба?алау, ?абілеттілік ж?не к?ш-жігер сия?ты ??ымдар?а ?атысты ??ндылы?тар жатады (Александер, 2001)
Ба?алау-одан ар?ы о?у туралы шешімді ?абылдау ма?сатымен о?ытуды? н?тижелерін ж?йелі т?рде жиынты?тау?а ба?ыттал?ан ?ызметті белгілеу ?шін ?олданылатын термин.
Егер ба?алау ма?саты ба?а ?ою,сертификациялау немесе о?ытуды? ал?а жылжуын тіркеу ?шін о?ыту ?орытындысын шы?ару болса,онда ол жиынты? ба?алау немесе (о?уды ба?алау)болып табылады.
О?ытуды, о?ытуда ?олданатын ?діс-т?сілдерді жа?сарту м?мкіндіктерін ж?не осы м?мкіндіктерді іске асыру т?рлерін аны?тау?а ба?ыттал?ан ба?алау ?алыптастырушы немесе о?ыту ?шін ба?алау (О?Б) деп аталады.
Формативті ба?алау (?алыптастырушы ба?алау)-о?ушыларды? о?у жетістіктеріні? дамуы мен ?суіне ?сер ететін саба? барысында?ы негізгі ?деріс. Ол к?нделікті саба?та орын алады ж?не о?ушы?а да м??алімгеде ма?ызды; м??алімге сынып о?ушыларыны? білімін ?ада?алау?а,жоспарына т?зетулер енгізуіне,ал о?ушылар?а ?з о?у жетістіктеріне ?зі ба?ылау жасауына м?мкіндік береді. Осылай формативті ба?алау ынталандырушы, ?алыптастырушы ж?не у?ждемелік ?ызмет ат?арады. М?ндай ба?алау т?рінде о?уды? жа?саруын ?амтамасыз ететін м??алім мен о?ушыларды? арасында кері байланысты? болуы шарт. Кез-келген жа?дайда «?зара ба?алау» жа?сы т?сіл болып табылады(Гиббс).Бір-біріні? ж?мысына ба?а беру ар?ылы о?ушы оны? к?шті ж?не ?лсіз т?старын аны?тайды, о?у материалын бекітеді ж?не ?зіні? ?алай ме?гергені туралы ойланады. ?зін-?зі ба?алау о?ушыны? жеке т?л?а болып ?алыптасып, дамуына ?сер етеді. О?ыту ?шін ба?алауды? ма?ыздылы?ы: на?тылы?,?ділдік,ынталандыру, белсенділік болып табылады.
М??алімдер сыныпта топты? ж?мысты ба?алауды? т?рлі т?сілдерін ?олданады.Топты? ж?мыс барысында оны? н?тижесі ?ана емес, оны? ?алай дайын бол?аны да ма?ызды. О?ушыны? топта ж?мыс істей білу шеберлігі де есепке алынады. Топ ж?мысы ?зара кері байланысты ж?зеге асыратын ж?мыс т?рі, сонды?тан м?нда формативті ба?алау ?лкен ма?ыз?а ие,б?л тек ?ана ба?а ?ою?а ?атысты емес болуы керек. Осындай ба?алауды? ??ралы ретінде саба?та пайдаланатын топты? ж?мысты ?йымдастыру?а арнал?ан бірнеше ба?алау т?рін ?сынамын:
Топты? ж?мысты ба?алау пара?ы
Топ номері
Топ бірлігі
(міндеттерді б?лу мен орындау)
Т?ртібі (бас?а топтар?а кедергі жасамау,тапсырмадан ауыт?ымау,дауыс к?термеу)
Тапсырма мен та?ырыпты ашу
?зіндік креативті к?з?арасын таныту
Бас?а топтарды? презентацияларын ты?дай алу,с?ра? ?ою толы?тыру
Жалпы ?пай
(max 1)
I
II
III
Топты? ж?мысты ба?алау дескрипторы
1 ?пай
2 ?пай
3 ?пай
Жалпы ?пай
А?паратты т?сінеді, біра? к?з?арасын д?лелдей алмайды;
А?параттарды талдайды, біра? к?з?арастары д?лелді болмады;
А?параттарды т?сініп,талдайды,к?з?арастары д?леледі.
Топта ?з ойын еркін жеткізе алмады,с?з,ой ?айталаулар, ж?йесіз с?йлемдер к?п кездесті;
Топта ?з ойын еркін жеткізе алды,біра? с?з,ой ?айталаулар, ж?йесіз с?йлемдер біраз кездесті.
Топ алдында ойын еркін,с?з, ой ?айталаулар болмады,тілі таза,ойы ж?йелі болды.
С?ра?тары ж?йесіз
С?ра?тары жа?сы ?йлестірілген
?те жа?сы, ж?йелі с?ра?тар
Топты? ж?мысты ба?алау кестесі.
№
Топ м?шелері
С?здерді? аудармасы,
д?рыс жазылуы
С?здерден с?йлем ??ру
С?здерді? д?рыс о?ылуы,
дыбысталуы
Жалпы ?пай
1
2
3
4
5
6
Топ бойынша
Топты? ж?мысты ба?алау дескрипторы
0 ?пай
1 ?пай
2 ?пай
3 ?пай
С?здерді? аудармасын білмейді, жаза алмайды.
С?здерді? 2-3 аудармасын біледі, с?здерді? жазылуында 2-3 ?ате болса.
С?здерді? на?ты 4 аудармасын біледі, жазылуында 1-2 ?ате болса.
С?здерді? толы? аудармасын біледі, ?атесіз жаза алады.
С?здерден с?йлем ??ра алмайды.
С?здерден 1-2 с?йлем ??рып,с?йлемдерді? ??рылу т?ртібінде ?ате болса.
С?здерден 4 с?йлем ??рса, с?йлемдерді? ??рылу т?ртібінде
1-2 ?ате болса.
С?здермен 5 с?йлем ??ра алады.
С?йлемдерді? ??рылу т?ртібінде ?ате болмай
С?здерді? д?рыс о?ылуын білмейді.
С?здерді? дыбысталуы д?рыс болса.
С?здерді? дыбысталуы д?рыс болса.
С?здерді ?атесіз дыбыстай алады.
9-8 ?пай- «5»
6-5 ?пай- «4»
4-3 ?пай- «3»
Топты? ж?мысты ба?алау кестесі.
Топты? ж?мыстан кейін о?ушыларды? бірін-бірі ж?не м??алімні? ?рбір топты? ж?мысын осылайша жалпы балл ар?ылы есептеп ба?алауы к?п уа?ытты ?ажет ететіні аны? ж?не о?ушылар бір-біріне ренжіп ?алуы м?мкін. Б?дан алын?ан н?тижені? ?зі формативті ма?сатта ?олданылатын бол?анымен балл ар?ылы есептелген н?тиже о?ушы?а ба?а сия?ты ?сер етеді. Сонды?тан м?ндай ба?алау?а ?те ??ыпты болу керек ж?не саба?та топты? ж?мысты сыныптастарыны? белсенділігі ба?алауды? «Екі ж?лдыз, бір тілек» сия?ты ауызша т?рлерін ?олдан?ан ана??рлым пайдалы болатыны аны?, себебі ауызша кері байланыс ?те тиімді ??рал.
А?ылшын тілі саба?тарында о?ушыларды? ?зара ба?алауын ?йымдастыру.
Сыныпта?ы ба?алау тек ?ана техникалы? т?сіл емес. М??алімдер жазбаша немесе ауызша т?рде ба?а ?ою жолымымен ба?алайды. Олар ?олданатын кез келген нысанны? артында объективті немесе жеткілікті д?режеде объективті емес нормалар мен стандарттар ?ана емес, сондай-а? баланы? дамуы, о?уы ж?не ынтасы туралы т?сінік, сонымен ?атар ?зін-?зі ба?алау, ?абілеттілік ж?не к?ш-жігер сия?ты ??ымдар?а ?атысты ??ндылы?тар жатады (Александер, 2001)
Ба?алау-одан ар?ы о?у туралы шешімді ?абылдау ма?сатымен о?ытуды? н?тижелерін ж?йелі т?рде жиынты?тау?а ба?ыттал?ан ?ызметті белгілеу ?шін ?олданылатын термин.
Егер ба?алау ма?саты ба?а ?ою,сертификациялау немесе о?ытуды? ал?а жылжуын тіркеу ?шін о?ыту ?орытындысын шы?ару болса,онда ол жиынты? ба?алау немесе (о?уды ба?алау)болып табылады.
О?ытуды, о?ытуда ?олданатын ?діс-т?сілдерді жа?сарту м?мкіндіктерін ж?не осы м?мкіндіктерді іске асыру т?рлерін аны?тау?а ба?ыттал?ан ба?алау ?алыптастырушы немесе о?ыту ?шін ба?алау (О?Б) деп аталады.
Формативті ба?алау (?алыптастырушы ба?алау)-о?ушыларды? о?у жетістіктеріні? дамуы мен ?суіне ?сер ететін саба? барысында?ы негізгі ?деріс. Ол к?нделікті саба?та орын алады ж?не о?ушы?а да м??алімгеде ма?ызды; м??алімге сынып о?ушыларыны? білімін ?ада?алау?а,жоспарына т?зетулер енгізуіне,ал о?ушылар?а ?з о?у жетістіктеріне ?зі ба?ылау жасауына м?мкіндік береді. Осылай формативті ба?алау ынталандырушы, ?алыптастырушы ж?не у?ждемелік ?ызмет ат?арады. М?ндай ба?алау т?рінде о?уды? жа?саруын ?амтамасыз ететін м??алім мен о?ушыларды? арасында кері байланысты? болуы шарт. Кез-келген жа?дайда «?зара ба?алау» жа?сы т?сіл болып табылады(Гиббс).Бір-біріні? ж?мысына ба?а беру ар?ылы о?ушы оны? к?шті ж?не ?лсіз т?старын аны?тайды, о?у материалын бекітеді ж?не ?зіні? ?алай ме?гергені туралы ойланады. ?зін-?зі ба?алау о?ушыны? жеке т?л?а болып ?алыптасып, дамуына ?сер етеді. О?ыту ?шін ба?алауды? ма?ыздылы?ы: на?тылы?,?ділдік,ынталандыру, белсенділік болып табылады.
М??алімдер сыныпта топты? ж?мысты ба?алауды? т?рлі т?сілдерін ?олданады.Топты? ж?мыс барысында оны? н?тижесі ?ана емес, оны? ?алай дайын бол?аны да ма?ызды. О?ушыны? топта ж?мыс істей білу шеберлігі де есепке алынады. Топ ж?мысы ?зара кері байланысты ж?зеге асыратын ж?мыс т?рі, сонды?тан м?нда формативті ба?алау ?лкен ма?ыз?а ие,б?л тек ?ана ба?а ?ою?а ?атысты емес болуы керек. Осындай ба?алауды? ??ралы ретінде саба?та пайдаланатын топты? ж?мысты ?йымдастыру?а арнал?ан бірнеше ба?алау т?рін ?сынамын:
Топты? ж?мысты ба?алау пара?ы
Топ номері
Топ бірлігі
(міндеттерді б?лу мен орындау)
Т?ртібі (бас?а топтар?а кедергі жасамау,тапсырмадан ауыт?ымау,дауыс к?термеу)
Тапсырма мен та?ырыпты ашу
?зіндік креативті к?з?арасын таныту
Бас?а топтарды? презентацияларын ты?дай алу,с?ра? ?ою толы?тыру
Жалпы ?пай
(max 1)
I
II
III
Топты? ж?мысты ба?алау дескрипторы
1 ?пай
2 ?пай
3 ?пай
Жалпы ?пай
А?паратты т?сінеді, біра? к?з?арасын д?лелдей алмайды;
А?параттарды талдайды, біра? к?з?арастары д?лелді болмады;
А?параттарды т?сініп,талдайды,к?з?арастары д?леледі.
Топта ?з ойын еркін жеткізе алмады,с?з,ой ?айталаулар, ж?йесіз с?йлемдер к?п кездесті;
Топта ?з ойын еркін жеткізе алды,біра? с?з,ой ?айталаулар, ж?йесіз с?йлемдер біраз кездесті.
Топ алдында ойын еркін,с?з, ой ?айталаулар болмады,тілі таза,ойы ж?йелі болды.
С?ра?тары ж?йесіз
С?ра?тары жа?сы ?йлестірілген
?те жа?сы, ж?йелі с?ра?тар
Топты? ж?мысты ба?алау кестесі.
№
Топ м?шелері
С?здерді? аудармасы,
д?рыс жазылуы
С?здерден с?йлем ??ру
С?здерді? д?рыс о?ылуы,
дыбысталуы
Жалпы ?пай
1
2
3
4
5
6
Топ бойынша
Топты? ж?мысты ба?алау дескрипторы
0 ?пай
1 ?пай
2 ?пай
3 ?пай
С?здерді? аудармасын білмейді, жаза алмайды.
С?здерді? 2-3 аудармасын біледі, с?здерді? жазылуында 2-3 ?ате болса.
С?здерді? на?ты 4 аудармасын біледі, жазылуында 1-2 ?ате болса.
С?здерді? толы? аудармасын біледі, ?атесіз жаза алады.
С?здерден с?йлем ??ра алмайды.
С?здерден 1-2 с?йлем ??рып,с?йлемдерді? ??рылу т?ртібінде ?ате болса.
С?здерден 4 с?йлем ??рса, с?йлемдерді? ??рылу т?ртібінде
1-2 ?ате болса.
С?здермен 5 с?йлем ??ра алады.
С?йлемдерді? ??рылу т?ртібінде ?ате болмай
С?здерді? д?рыс о?ылуын білмейді.
С?здерді? дыбысталуы д?рыс болса.
С?здерді? дыбысталуы д?рыс болса.
С?здерді ?атесіз дыбыстай алады.
9-8 ?пай- «5»
6-5 ?пай- «4»
4-3 ?пай- «3»
Топты? ж?мысты ба?алау кестесі.
Топты? ж?мыстан кейін о?ушыларды? бірін-бірі ж?не м??алімні? ?рбір топты? ж?мысын осылайша жалпы балл ар?ылы есептеп ба?алауы к?п уа?ытты ?ажет ететіні аны? ж?не о?ушылар бір-біріне ренжіп ?алуы м?мкін. Б?дан алын?ан н?тижені? ?зі формативті ма?сатта ?олданылатын бол?анымен балл ар?ылы есептелген н?тиже о?ушы?а ба?а сия?ты ?сер етеді. Сонды?тан м?ндай ба?алау?а ?те ??ыпты болу керек ж?не саба?та топты? ж?мысты сыныптастарыны? белсенділігі ба?алауды? «Екі ж?лдыз, бір тілек» сия?ты ауызша т?рлерін ?олдан?ан ана??рлым пайдалы болатыны аны?, себебі ауызша кері байланыс ?те тиімді ??рал.
