Разработка урока башкирского языка в 7 классе по теме: "Урын хәлдәре"

Тема: Урын хәлдәре.

Маҡсат: 1) Урын хәлдәре темаһын аңлатыу; 2) Дәреслектә бирелгән Н.Нәжмиҙең шиғыры буйынса балаларҙа тыуған ергә булған ихтирамын һәм һөйөүен арттырыу; 3) Урын хәлдәрен төрлө текстарҙа табырға, танырға өйрәтеү.

Дәрес барышы: Ойоштороу мәле. Дежур отчеты. Өйгә эш тикшереү. Күләм-дәрәжә хәлдәрен иҫкә төшөрөү. Яңы тема аңлатыу. Таҡталағы һөйләм ярҙамында тема аңлатыла: Урал батыр дейеү ҡаршына килеп баҫҡанын һиҙмәй ҙә ҡалды. Урын хәлдәре эш-хәлдең урынын белдереп, ҡайҙа? Ҡайҙан? Ҡайҙа саҡлы? Ҡайҙан алып? һорауҙарына яуап бирә. Улар төбәү, сығанаҡ, урын-ваҡыт килештәге исемдәрҙән һәм исемләшкән һүҙҙәрҙән, бәйләүес һәм ярҙамсы исемдәр эйәргән ҡушылмаларҙан килә. Тема тағы бер нисә һөйләм менән нығытыла. Артабан дәреслектәге күнегеүҙәрҙе бергәләп башҡаралар. 118-се күнегеүҙәге шиғыр башта уҡытыусы тарафынан тасуири уҡыла. Аҙаҡ ҡалын хәреф менән бирелгән урын хәлдәренең ниндәй һүҙ төркөмөнән килеүе асҡлана. Ошо шиғыр буйынса тыуған ил тураһында бәләкәй генә әңгәмә ойошторола. Әңгәмә өсөн түбәндәге һорауҙарҙы алырға мөмкин:

1. Шиғырҙа нимә тураһында һүҙ бара?

2. Һеҙ Мораҙым ауылын бейек тау башынан күҙәткәнегеҙ бармы?

3. Булһа һеҙҙе был ваҡытта ниндәй хистәр сорнап ала?

Һорауҙарға яуап алғандан һуң уҡытыусы Ватан һәм уның матурлығы тураһында йомғаҡ яһап ҡуя: “Эйе, беҙҙең тыуған яғыбыҙ матур һәм һоҡландырғыс. Беҙ был ер менән ғорурланырға һәм уны һаҡларға бурыслыбыҙ. Беҙҙең ауылды уратып аҡҡан Ағиҙелебеҙҙе таҙартып торорға. Һәм әлбиттә уның ярҙарындағы ағастарҙы ҡырҡмай, киреһенсә ярҙарына йәшеллек ултырттырға тейешбеҙ” һ.б.

119-сы, 120-се күнегеүҙәр яҙма рәүештә башҡарыла. Дәресте йомғаҡлау. Бының өсөн түбәндәге һорауҙар ҡулланыла:

1. Бөгөн беҙ дәрестә нимә үттек?

2. Урын хәлдәре ниндәй һорауҙарға яуап бирә?

3. Ниндәй һүҙҙәрҙән килеүе мөмкин?

Өйгә эш биреү – Дидактик материалдан 18.74- се күнегеү. Баһалау.