Просмотр содержимого документа
«Саба? жоспары: Абай ??нанбаев»
Б. Ахметбекова
С.Сейфуллин атындағы
орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі
Ақмола облысы, Бурабай ауданы, Бурабай кенті
Күні:
Сынып: 10
Пән: қазақ әдебиеті
Сабақтың тақырыбы: Ұлы ақын Абай Құнанбаевтың өмірі мен қызметі Сабақтың мақсаты: Ұлы ақынның өмірі мен шығармашылығынан мәлімет бере отырып, қазақ халқының жарқын бейнесін ашу;
Сабақтың міндеттері:
А) Білімділік:Замана шамшырақтарының бірегейі, ақыл мен ойдың телегейі, ұлтымыздың данагөйі Абай Құнанбаевтың өмірі мен қызметі, саяси көзқарасының қалыптасуы, жеке қасиеттері туралы оқушылардың білімдерін кеңейту, толықтыру;
Ә) Тәрбиелік: Өскелең жас ұрпақты Абай атамыз армандағандай сегіз қырлы, бір сырлы, терең ойлай білетін парасаттылыққа тәрбиелеу;
Б) Дамытушылық: Тақырып бойынша сызбамен жұмыс жасату, тарихи тілмен сөйлеу қабілетін жетілдіру мақсатында кестедегі оқиғаларды ауызша баяндату;
Сабақтың көрнекілігі: «Абай» энциклопедиясы, Даналық ой-пікірлері жазылған слайдтар, «Абай туралы ойшылдардың бағалары» (слайдтар), «Абайдың қара сөздері» — 2 том
Ыбырай Алтынсариннің табиғат лирикасына арнаған өлеңдері қандай?
Абай мен Ыбырай шығармаларында қандай үндестік бар?
ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары
1) Ақынның балалық шағы
2) Озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы
3) Абай – ұлы ақын әрі ойшыл, қоғам қайраткері, төбе-би шешен
4) Ақынның өмір сүрген ортасы.
5) Абайдың саяси және тарихи көзқарастары
6) Абай және халық ағарту ісі
7) Аудармашылық қызметі
8) Абайдың Қазақстан тарихында алатын орны
9) Қара сөздерінің мазмұны,тәрбиелік мәні.
І. Абай өмірі (хронолгиялық кесте)
Жылдар
Негізгі оқиғалар
1855-1857ж
Ауыл молдасынан сауат ашты. 9жасында «Кім екен деп келіп едім түйе қуған» алғашқы мысқыл өлеңін шығарды.
1857-1859ж
Семей қаласында Ахмет Риза медресесінде білім алды. 3 ай «Приходская школа» атты орыс мектебінде қосымша оқыды. Араб, парсы, түрік тілдеріндегі Шығыс ақындарының кітаптарын оқыды. 13 жасынан — аға сұлтан Құнанбай әкесінің көмекшісі болып, ел билеу ісіне араласты.
1870ж
Семей кітапханасында Е.П.Михаэлиспен танысады.
1876-1878ж
Қоңыркөкше еліне 3 жыл болыс болады
1876 ж
Жала жабылады
1877-1878ж
12 іспен тіркеліп, 3-4 ай Семей қалаасында жатты.
1880ж
Е.П.Михаэлис арқылы Н.И. Далгополов, С.С. Гросс, П.Д. Лобановский, Н. Кончин секілді орыстың озық ойлы демократтарымен танысады.
1889ж
25-ке жуық өлең шығарды. «Күлембайға», «Жаз» деген өлеңдері Омбыдағы «Дала уалаяты» газетінде Көкбайдың атымен жарияланды.
1890-1898ж
Қара сөздерін жазды
1891ж
Сүйікті інісі Оспан қайтыс болған соң Абай өлеңдеріне мұң араласа
бастайды.
1895ж
Талантты ұлы Әбдірахман 27 жасында қайтыс болады.
1904ж
14 мамырда баласы Мағауия қайтыс болды.
1904ж
23 маусымда 40 күннен кейін Абай дүниеден өтеді.Жидебайдағы өз қыстауының жанына жерленеді
1909ж.
Абай өлеңдерінің тұңғыш жинағын Петерборда Кәкітай Ысқақұлы басып шыңарды. Абайдың баласы Тұрағұл да атсалысты.
1922ж
Абай өлеіңдерінің жинағы Ташкентте жарық көреді
1933ж
Абай шығармаларының толық жинағы Алматыда басылды.
1940ж
Абайдың туғанына 95 жыл Шыңғыстауда Абай ауданы, Семейде Абайдың мемориалдық- музейі ашылды.
1945ж
Абайдың 100 жылдық мерейтойы өткізілді. Алматы опера және балет театры Абай атымен аталды.
1949ж
М.Әуезовтың «Абай жолы» романы Сталиндік сыйлық алды.
1959ж
Алматы қаласында Абай ескерткіші орнатылды.
1995ж
А.Құнанбаевтың 150 жылдық мерейтойы ЮНЕСКО көлемінде
«Қасиетті дұға», «Теректің сыйы», «Жалау», «Шайтан», «Есек пен бұлбұл», «Қарға мен бүркіт», «Шегіртке мен құмырсқа»
ІІІ. «Абай туралы даналық ой пікірлер»
1. «Қазақтың бас ақыны – Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы — соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ».
А.Байтұрсынов
2. «Абай деген – терең теңіз, алып мұхит. Абайды таныған сайын, оның түбіне маржандарын алу үшін сүңги беруің керек,сүңги беруің керек. Ал мен оның бетін ғана қалқыдым»
М.Әуезов
3. «Абайдың әуелден-ақ әкенің баласы болмай, адамның баласы болуды армандағаны белгілі. «Адамға адамның баласының бәрін дос санады. «Біріңді қазақ, бірің дос көрмесең, істің бәрі бос» деген сөздері- шын мәнінде ұлт болып ұюмыздың негізі шарты. …..Абай әлемі бізді жеті түнде адастырмас темірқазық іспетті».
Н.Ә.Назарбаев
4. «Өз Отанының сом алтыны»
Ә.Бөкейханов
5. «Қараңғы заманда шырақ жаққан» шамшырақ»
М.Дулатов
6. «Әлемнің құлағынан әні кетпес» кемеңгер»
М.Жұмабаев
7. «Ол халық тарихының биік шыңына жалғыз –дара шыққан тау ағашы сияқты»