Ландшафтный дизайнер

Көгал шөптің түрлері

Қысқаша мазмұны: Мақалада көгал шөптердің дамуы, олардың алатын рөлі, жәнеде, көгал шөптердің маңыздылығы, түрлері баяндалады. Сатылымда сіз ондаған емес, жүздеген көгалдарды таба аласыз, олар шөптің құрамы мен мәлімделген сипаттамалары, күтім мен стреске төзімділігі бойынша ерекшеленеді.

Бүгінгі күні тіпті бір өндірушінің желісінде сіз көгалдардың бірнеше түрін емес, олардың көптеген атауларын таба аласыз. Көгалға арнайы шөп қоспасын таңдағанда, кейде жеке нұсқалардың айырмашылығы неде екенін түсіну мүмкін емес. Бірақ егер нарықта ұсынылған ұсыныстарға бару қиын болса, онда сізге көгалдардың қандай түрі мен түрін қажет екенін анықтау өте оңай. Көгалдардың негізгі түрі осы изумруд кілемдерінің барлық негізгі сипаттамаларының тізімін және олардың функционалды мақсатын анықтайды. Бұл туралы шешім қабылдап, сіз ұсынылған сорттардың түрлерін мұқият зерттеп, мамандардың кеңесіне жүгіне аласыз.

Қазіргі кезде көгал шөптің көптеген түрлері бар, арнайы дүкендерде кездеседі. Арнайы қоспалармен сатылады. Қоспалар көгал шөптердің жақсы өнуі үшін ауа райының құбылмалылығы мен жағдайдың өзгеруіне тұрақты болу мақсатында жасалады.Ең жақсы нәтижеге жету үшін көгал шөптің бес түрін қолданған дұрыс. Көгал шөпті дұрыс таңдау жартылай жетістік. Ең көп тараған түрі бидайық, жайылымдық, бозат суыты. Көгал шөптердің әртүрлі пропорциясы көгалдандырудың жоғарғы сапада болуымен қатар тұрақтылығына кепілдеме береді.Шалғындық қоңырбас ылғалданған жерлерде жиі қолданылады. Мұндай сортты шөптер осындай әдіске қалыптасқан. Дегенмен, сумен суғаруды қажет етпейді, мұндай байқауда (сынақ) көгалдандырудың ешқайсысы шыдамсыз. Тағы бір пайдалысы қоңырбас (мятлик луговой) қатты аязда шыдамдылығы, климаты суық елдерде танымал. Көгал шөптің тағы бір түрі – жайылымдық райграс. Бұл шөп құрғақшылықты көтермейді. Мүмкіндігінше көгалды жиі суғаруға тура келеді (егілген райграспен бірге). Бұл тұқымды себуде ауыр топырақ жарамайды. Негізінде – талғамсыз түрдегі шөп. Біраз талғамсыздығы төмендеу шөп – бозат. Тіпті жаман топырақта және жиі суғару қажет етпейтін – мұндай көгал өседі де өнеді. Әрине, сіздің көгалды шөбіңіз әсемде әдемі болу үшін, тіпті мұндай шыдамды шөпті мүкіндігінше қажетті үлгіде күту керек.   Суоты (полевица) сабақты өте қарапайым шөп емес. Жатып өсетін өзінің сабағы мен арам шөптерді өсірмейді және жайылады, тез тарайды. Бірақ бұл шөп, тағы басқа шөптер сияқты барлығы жалпы жиі суғаруды қажет етеді және құрғақшылықты көтермейді. Көгал шөпті таңдауда шөптердің таңдаулы құрамының түрлеріне байланысы өз участоктарын соған дайындығында жасалған жағдайында.Сол кезде көгал шөп бір қалыпта өседі және жетіледі.  Өркенді суоты  (Полевица побегоносная) ерекше шөп. Ол төсеме өркендерінің көмегімен көбее отырып арам шөптерді жояды. Алайда,ол әрқашан суғаруды талап етеді және құрғақшылыққа төзімсіз.Барлық көгалдардың ішінде ең көркемі партерлі көгал болып табылады. Жабыны тегіс әрі жұмсақ болып келеді. Бірақта партерлі көгалды үнемі күту жұмыстарын жүргізу қажет.

     Көгал шөптерінің түрлеріне келетін болсақ, олар келесідей: бір жылдық,екі жылдық және көпжылдық шөптер:  бір жылдық шөптер бірінші жылы дамудың барлық сатыларынан өтеді. Тұқымдары пісіп жетілгеннен кейін оның жер асты және жер үсті мүшелері құрысады (отмирают) қалады.  Мұндай шөптерге біржылдық райграс, біржылдық қоңырбас және т.б.Екі жылдық шөптер бірінші вегетациялық кезеңде тек вегетациялық мүшелері дамиды – тамыры,сабағы,жапырағы. Ал,жеміс беретін өркендері,жемісі,тұқымы тек екінші жылы ғана дамиды. Тұқымдары піскеннен кейін екі жылдық өсімдік толығымен құрысады.  Көп жылдық шөптер тұқымы піскеннен кейін бір жылдық және екі жылдық шөптер секілді өлмейді,керісінше көп жылдар бойы өсіп тұрады. Көгал шөптердің ең көп түрі – көпжылдық астық дақылдар.Барлық шөптер сәнді көгалды жасауда қолданылады. Шалғындық көгалдарда бұршақ тұқымдасты шөптерді де қолданады.Көгалды құрайтын шөптердің маңызды белгісі – вегетациялық жаңару немесе түптену.

Көгал жасаудағы ең көп тараған шөп түрлері: шалғындық қоңырбас,жайылымдық райграс,қызыл бозот,қой бозоты,өркенді суоты. Сапалы көгал алу үшін бұл шөптердің өздеріне тән қасиеттерін пайдална отырып белгілі мөлшерде араластырып өсіруге болады.

Шалғындық қоңырбас (Мятлик луговой-Poapratensis L.) – тығыз шымдауытты құрайтын тамырсабақты өсімдік. Ылғалды жерлерде өседі. Топраққа аса талғампаз емес, алайда,жоғары қышқылдылықты ұнатпайды. Қосалқы қоректік элементтерді тек тамырында ғана емес сонымен қатар жер асты өркендеріне де жинайды, сол себепті де суыққа төзімді.

Көпжылдық немесе жайылымдық райграс (Райграс многолетний или пастбищный-Loliumprenne L.) –  тез өсетін (әсіресі суғарылғаннан кейін) тығыз шөп жабындысын құрайтын болбыр бұтақты өсімдік (рыхлокустовые). Құрғақшылыққа төзімсіз. Ылғалды жерлерде жақсы өседі,ауыр топырақта өсуі қиындау болады. Спорттық көгалдың негізгі компоненті болып табылады. 

Қызыл бозот (Овсяница красная – Festucarbra l.). Көгалды қоспа шөптерде оның тамырсабақты түрлері қолданылады. Топырақ-климаттық жағдайларға талғампаз емес,тіпті қоретік заттар және ылғал жеткіліксіз жерлерде де өсе береді.Қызыл бозоттың әр түрлі сұрыптары «проблемалық» алаңдарындағы көгалдың негізгі компоненті болып табылады.

Бүгінгі сатылымдағы көгалдардың негізгі түрлерінен басқа сіз көгалдарға арналған шөп қоспаларының басқа түрлерін таба аласыз. Тез қалпына келтірілген көгалдар қолданыстағы көгалдарды жөндеу мен түзетуде қолданылады. Сазды топырақтарда, жол жиектерінде және басқа қатты ластанған аумақтарда, қала жағдайында және құрғақ аймақтар үшін арнайы тұқым қоспалары бар.

Қорытынды.

Көгалдарды жасауға арналған шөп қоспаларының ассортименті тіпті мамандар үшін оңай емес. Сатылымда сіз ондаған емес, жүздеген көгалдарды таба аласыз, олар шөптің құрамы мен мәлімделген сипаттамалары, күтім мен стреске төзімділігі бойынша ерекшеленеді. Көгалдарды таңдаудағы жалғыз сенімді нұсқаулық - бұл негізгі өлшемдер немесе шөп қоспаларының түрлері. Олар жасыл кілемдерді өсіру үшін қажетті жағдайларды, оларды пайдалану мүмкіндігі мен күтімнің ерекшеліктерін анықтайды.Бүгінгі күні тіпті бір өндірушінің желісінде сіз көгалдардың бірнеше түрін емес, олардың көптеген атауларын таба аласыз. Көгалға арнайы шөп қоспасын таңдағанда, кейде жеке нұсқалардың айырмашылығы неде екенін түсіну мүмкін емес. Бірақ егер нарықта ұсынылған ұсыныстарға бару қиын болса, онда сізге көгалдардың қандай түрі мен түрін қажет екенін анықтау өте оңай. Көгалдардың негізгі түрі осы изумруд кілемдерінің барлық негізгі сипаттамаларының тізімін және олардың функционалды мақсатын анықтайды. Бұл туралы шешім қабылдап, сіз ұсынылған сорттардың түрлерін мұқият зерттеп, мамандардың кеңесіне жүгіне аласыз.