?АЗА? ТІЛІ МЕН ?ДЕБИЕТІ САБА?ТАРЫНДА
ДЕ?ГЕЙЛІК ТАПСЫРМАЛАРДЫ? ТИІМДІЛІГІ.
Курантаева Эльвира Магауевна
Ембі ?алалы? №2 орта мектеп
Елбасымыз Н.?.Назарбаев кезекті жолдауында «Бізге экономикалы? ж?не ?о?амды? жа?ару ?ажеттіліктеріне сай келетін осы заман?ы білім беру ж?йесі ?ажет» деп к?рсеткен еді. ?о?амымыз ?те тез, шапша?ды?пен ?ар?ындай дамып отыр?ан мына заманда халы? а?арту саласыны? ?ызметкерлеріне т?сер салма?ты? же?іл болмасы да аны?. Заман талабы мен уа?ыт к?шіне ілесу ?стаздар ?ауымына ?лкен сын.
??лама ?алым ?л - Фараби «Адам ма?сатына ?зін - ?зі жетілдіру ар?ылы жетеді ж?не адамны? басына ?он?ан ба?ты? т?ра?ты болуы жа?сы мінез - ??лы??а байланысты» деп ой т?йген екен. ?алымны? б?л пікірі о?ушы мен м??алімге тікелей ?атысты деуге болады. Шынымен де, м??алімні? жа?сы мінез ??л?ы о?ушы?а дариды ж?не ?сер етеді. М??алім оны о?ыту ?рдісінде, ?олдан?ан ?діс т?сілдеріні? барысында ж?не іс ?рекетіні? н?тижесінде бай?атуы м?мкін. О?у барысында о?ушы оны бойына сі?іреді. Егер о?ушыда жа?сы мінез - ??лы? болса, ол онда ?зіні? о?уда?ы жетістігін т?ра?ты ?стап т?ра алады ж?не ?зін - ?зі жетілдіреді. Я?ни, н?тижелі о?у жа?сы мінез - ??лы??а тікелей байланысты.
О?ытуды? жа?а технологиясыны? бірі-педагогика ?ылымыны? докторы, профессор Ж. ?араевты? де?гейлік о?ыту ж?йесі іліміне с?йене о?ыту болып табылады. Н?тижеге жету ?шін о?ушыларды? білімі мен де?гейіне байланысты тапсырмалар ??растыру ?ажет. О?у жылыны? басында п?н м??алімдері саба? беретін кластарында?ы ?лгерімі т?мен ж?не дарынды о?ушыларды аны?тап, жылды? ж?мыс жоспарын ??растырады.Жоспар жан-жа?ты ізденуді талап ететін ж?мыс т?рлерін ?амтиды.
М??алім саба? жоспарын ??ру барысында саба? беретін сыныпта?ы о?ушыларды? м?мкіншілігіне орай де?гейлік тапсырмаларды ??растыр?аны, саба?ты? ма?сат-міндеттерін орындау?а к?п септігін тигізеді.Де?гейлік тапсырмалар барлы? о?ушыны? саба? барысында ж?мыс істеуіне себеп болады.Де?гейлік тапсырмалар тест, с?зж?мба?, карточка т?рінде болады. Б?л тапсырмаларды ?йге де беруге болады. Де?гейлік тапсырмалар?а ?ойылатын ?зіндік талаптар болады. Мысалы, ?аза? тілі саба?ында берілетін де?гейлік тапсырмалар?а ?ойылатын талаптар т?мендегідей:
І де?гейлік тапсырмалар?а жаттап алу?а лайы?тал?ан, ?ткен та?ырыпты пысы?тау?а, танымдылы?ы мен ?ызы?ушылы?ына басты назар аудар?ан ж?н. Сонымен ?атар б?л тапсырмалар ?мірмен ты?ыз байланысты болуы керек.
ІІ де?гейлік тапсырмалар о?ушыны? ойлау ?абілетін дамыту?а негізделген. Б?лар логикалы? тапсырмалар, с?зж?мба?тар, ребустар, т.с.с.
ІІІ де?гейлік тапсырмалар ізденімпазды? пен шы?армашылы?ты талап етеді. Алды??ы тапсырмалармен салыстыр?анда, б?л тапсырмалар не??рлым к?рделі.О?ушы ал?ан білімін тере?детумен ?атар, тапсырмалар орындау барысында ?зі ?орытынды шы?арады.
О?ыту барысында ?здігінен білім алу?а, білімдерін ?олдану?а, ізденуге, шы?армашылы??а ?мтылу?а о?ушыны? ?зі іс-?ркет жасауына, ?мтылуына ба?ыт ба?дар беру к?зделеді. Саба? бойы о?ушыларды? барлы?ы дерлік іс - ?рекет ?стінде, ж?мыс жасау, іздену ?стінде болады. М??алім осы іс ?рекетті ?йымдастырушы ж?не бас?арушы болады. О?ушылардан соны талап етеді.
Білім беру ?рдісіндегі басты ?рекет етуші - м??алім. М??алім ?азіргі заман талабына сай жа?аша білім беруді, білім беруді? жа?а технологияларын ?йреніп, соны? саба? барысында ж?йелі ?олданыс табуын ?ада?алай білуі ма?ызды.
О?ушыларды? ?здігінен ж?мыс жасау ?абілетін дамыту ма?сатында, де?гейлік тапсырмаларды о?ушылар?а да ??растыру?а ?йге тапсырма ретінде беруге болады. Тапсырманы ??растыру барысында о?ушы ізденеді, шы?армашылы? ?абілеті артады, жауапкершілікті сезінеді.
Де?гейлік тапсырмаларды? ?лгісі. /6 орыс класы/
І де?гейлік тапсырманы класта?ы барлы? о?ушы орындай алады.Б?л тапсырма орыс класында?ы ?аза? тілі саба?ында ?олдану ?те тиімді. «?азымыр о?ушы» ойыны. О?ушылар м?тінмен танысады, м?тінді тізбек бойынша аударып, ма?ынасын т?сінеді. О?ушылар?а белгіленген уа?ыт ішінде м?тінге с?ра?тар ??растыру беріледі. Е? к?п с?ра? ??растыр?ан о?ушы «?азымыр о?ушы» ата?ына ие болып, орта?а шы?ып с?ра?тарын о?иды. С?ра?тар?а жауап берген сыныптастарын ?зі ба?алайды.
ІІ де?гейлік тапсырма.
Т?мендегі берілген с?здер мен с?з тіркестерін ?аза? тіліне аудары?дар.
Пошли на охоту, поделим добычу, самая маленькая, он рассердился, понравились слова, остался недоволен, улыбнулся и спросил.
ІІІ де?гейлік тапсырма.
/О?ушы?а м?тінні? басы беріледі/ Берілген м?тінді ая?та.
?аза? ?дебиеті саба?ында?ы де?гейлік тапсырмаларды? ?лгісі. /5 ?аза? класы/
І де?гейлік тапсырма.Аралас?ан жоспары ретке келтір./ «Аяз би» ертегісі/
- Жаманны? жа?сы мен жаманды айыра білуі.
- Жаманны? сертке берік болуы.
- Жаманны? Барсакелмеске баруы.
- Ханны? б?йры?ы.
- Жаманны? у?зір болуы.
- Ме?діні? Жаманды та?дауы.
- 40 у?зірді? айласы.
- У?зірлерді? Жаман?а келу ма?саты.
- Ханны? Жаманды са?ынуы.
ІІ де?гейлік тапсырма.С?зж?мба?.
1
е
р
н
а
з
а
р
2
?
р
м
е
к
3
е
т
4
?
с
п
і
р
і
м
5
с
ы
р
?
а
6
т
а
р
?
а
?
7
с
е
г
і
з
8
к
е
л
і
н
ІІІ де?гейлік тапсырма.Басты кейіпкерлерге Венн диаграммасы ар?ылы мінездеме жаз.
Немесе т?мендегідей тапсырма беруге болады.
Шы?арманы? аты
Тараулар
Басты о?и?алар
Кейіпкерді? іс-?рекеті
Осындай ж?мыстар ?те ы??айлы деп есептеймін.
Аннотация.
Данная статья раскрывает особенности уровневых заданий. В материале имеются примеры уровневых заданий в виде таблиц и схем, применяемых на уроках казахского языка и литературы.
Пайдаланыл?ан ?дебиеттер:
1. ?араев Ж.. Де?гейлік о?ыту технологиясы.
2. ?.Дайыр, ?.Айт?алиев. ?дебиет о?улы?ы. 5 кл., Алматы «Атам?ра» 2010.
3. ?адашева К. ?аза? тілін о?ыту ?дістемесі. –А: М?рагер, 2005.
4.Т.М.Артыкова, А.С.Жаканбаева, М.Х.Толеуова. Учебник для 6 класса общеобразовательной школы с русским языком обучения. Алматы «Атам?ра» 2011.
