" Абайдың "он жетінші" қара сөзі" тақырыбындағы ашық тәрбие сағаты

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

3

№ 10 «Қарабұлақ»жалпы орта мектебінің қазақ тілі

мен әдебиеті пәні мұғалімі Усмантаева Муқаддастың

8- «Д»сыныбында қазақ әдебиетінен өткен

ашық сабағы .

САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ

Абайдың “он жетінші” қарасөзі

М А Қ С А Т Ы

Білімділік: 1. Оқушыларға ұлы ақынымыз Абай Құнанбайұлы шығармашылығы туралы тереңірек ұғынуға жол сілтеу. Абайдың қарасөздерін оқыту арқылы оқушыларға ақыл, қайрат , жүрек , ғылымның адам өмірінде алатын орнын түсінуге , өз бойларында осы асыл қасиеттер болу үшін күресе білуге , ақынның қарасөздерінің мәнін , ғылыми философиялық ойды түсінулерін анықтау. Абай сөзімен айтқанда болашақ «кемел адам» бейнесін , моделінің жобасын жасау

Дамытушылық : 2. Мәтіннің танымдық сипатын , құрылымдық бөліктерін өздері байқай алатын , түсіне алатын нәтижеге жеткізу. Көркем мәтінмен жұмыс істей білу дағдысын жетілдіру , оқып- түйгендері жайлы ой қорытындысын айтқызып жаттықтыру, бір – біріне түсіндіру арқылы ұжымдық шығармашылық жұмыс жүргізе білуге жетелеу.

Тәрбиелік: 3. Ұлы ақынның еңбектерін оқи отырып , елін сүюге , адамгершілік , адалдық , ізгілікке , ғылым- білімді меңгерген көкірегі ояу азамат болуға баулу.

САБАҚТЫҢ МІНДЕТІ:

1.Абайдың шығармалары мен қарасөздеріндегі философиялық көзқарасын оқып , талдау арқылы мейірім , әділет , шапағат , ар- ұят ұялаған жылы жүректі жан және бұл адам жылы жүректің жетекшісі болған нұрлы ақыл мен ыстық қайраттың иесі «толық адам» бейнесін жасау.

2.Оқушылардың топтағы жұмыстарын жүйелі жүргізіп жобалауға , жоспарлауға , бағыттауға , ой қоытуға пікір айтуға , дүние танымдық көзқарасын арттыру.

Абай кім?

Қарасөз дегеніміз

ғылым туралы , философия туралы , дін туралы қарасөзбен жазылған еңбек . Абай Құнанбаевтың 1890-1898 жылдар арасында жазылған 45 қарасөзі бар . «Ғақлия» деген өсиеттері .

Қарасөз – арабтың «ғақлия» деген сөзімен мәндес. Ғақлия – көркем сөз , дана сөз , асыл сөз деген мағынаны береді . Абайдың қарасөздері адамзат баласына ортақ сөз . Кейіпкері адам , толық адам ( кемел адам) . Қарасөздері алғаш рет Семей қаласында 1948 жылы «Абай» журналында жарық көрді . Орыс , қытай , француз т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды. Абай қарасөзін 45 жасында жазған .

“ Қарасөз” модулі

“ Мен” модулі

Абай қарасөзін не үшін жазды?

« Ойыма келген нәрселерді қағазға жаза берейін , ақ қағаз бен қара сияны ермек қылайын , кімде – кім ішінен керекті сөз тапса , жазып алсын , я оқысын , керегі жоқ десе , өз сөзім өзімдікі дедім де , ақыры осыған байладым , енді мұнан басқа ешбір жұмысым жоқ .» (1-қарасөзінен үзінді)

Сөздік жұмыс

Мәдмәлат – мақсат , мұрат .

Ғақлия – көркем сөз , дана сөз , асыл сөз .

Нәфсі – құмар

Ахирет – бақиға аттанар кездегі пенде киетін киім

Қайрат, ақыл, жүрек туралы

«Ақыл , қайрат , жүректі бірдей ұста ,

Сонда толық боласың елден ерек»

« Адам баласы адам баласынан ақыл , ғылым , ар , мінез деген нәрселермен озбақ . Одан басқа нәрселерден оздым ғой демектің бәрі де ақымақтық»

« Нұрлы ақыл , ыстық қайрат және оларға әмірі жүретін жылы жүрек бір кісіден табылса , онда ол «қасиетті адам» болмақ .»

“ Кемел адам” бейнесі

“ Он жетінші” қарасөзін талдау

• мәселесі – адамдыққа үйрету ;
• түрі – айтыс , талас түрінде ;
• мақсаты – өсиет , ғибрат қалдыру .

« Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз . Абай әрқашан біздің ұлттық ұранымыз болуы тиіс»

Н. Назарбаев

ҮЙ ТАПСЫРМАСЫ

17- қарасөзін оқу. Әдебиеттерден , баспасөз беттерінен Абай туралы не айтады екен іздеу , зерттеу . Ауыл ақсақалдары мен әжелеріміздің артынан қалдырған ғибрат сөздерін жинақтау .

Назар қойып қарағандарыңызға көп рахмет!!!!!