Қазақстан тарихы пәнінен "ІХ ғасырдың екінші жартысы-ХІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан мәдениеті" тақырыбындағы ашық сабақ /7-сынып/

«Шежін орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

ІХ ғасырдың екінші жартысы-ХІІІ ғасырдың

басындағы Қазақстан мәдениеті

\ ашық сабақ\

Орындаған : тарих пәнінің мұғалімі

Б.Ч.Кадыркулова

Сабақтың тақырыбы:

ІХ ғасырдың екінші жартысы-ХІІІ ғасырдың

басындағы Қазақстан мәдениеті

Сабақтың мақсаттары:

1. Сабақ барысында игерген білімдерін нақтылау. Берілген тапсырмаларға нақты жауап табуға дғдыландыру.

2. ІХ ғасырдың екінші жартысы-ХІІІ ғасырдың

басындағы Қазақстан мәдениеті,кәсібі, шаруашылығы туралы алған білімдерін шыңдау.

1. Пәнге деген қызығушылығын арттырып, Отанын қорғайтын, елжанды азаматты тәрбиелеу.

Көрнекіліктер: слайдтар , үлестірме карточкалары, стикер, карта т.б.

Сабақтың түрі: жарыс сабақ

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру ( сыныптағы оқушыларды екі топқа бөлу) «Лото» ойыны арқылы топтарға бөлу

І топ- «Қазақ елі», ІІ топ- «Мәңгілік ел»

ІІ. Викторина ( екі топ оқушылары кезек- кезек сұраққа жауап береді.

2 балл)

1. Шығыста Алтайдан бастап, батыста Каспий теңізіне дейінгі аралықта елімізде іргетасы тепкен алғашқы феодалдық мемлекеттің бірі?(Түрік қағанаты)

2. Бумын жужандарды қай жылы жеңіп, «елхан» атағына ие болды?(552ж)

3. Түрік қағанаты 552-554 жылдары қай қаған тұсында Ұлы Даланың шығыстағы қожасына айналды? (Мұқан)

4. Батыс түрік қағанатының астанасы. (Суяб)

5. Батыс түрік қағанатынң негізін қалаған қаған. (Тардуш)

6. «Селиф» атағы кімдерге берілді? (салық жинаушыларға)

7. Шығыс түрік қағанының хранологиясы (682-744ж.ж)

8. Шаш қаласының кәзіргі атауы (Ташкент)

9. Түргеш қағанатының алып жатқан жер аумағы ( негігі аймағы Жетісу)

10. 720-721 жылдары Соғды жеріндегі арабтарды қуып шығып, жеңіске жеткен Сұлу қағанның әскербасы. (Кули шор)

11. Араб тарихшысы әл-Марвазидің хабарлауынша қарлұқ қағанатының тайпаларының құрамында қанша және қандай тайпалар болған? ( үш жікіл, үш бескіл, бұлақ, көкеркін, тухси).

12. Махмуд Қашғаридың сөздігінде оғыздармен түркі тілдес тайпалар мекендеген жер.( Жетісу және Ыстықкөл мен Шу өзенінің аралығы)

ІІІ. «Лого» ойыны

(2 топ оқушылары экрандағы суреттерде қандай қолөнер түрі бар, талдау жасайды.2 балл)

ІV. Жұмбақ оқиға ( слайдтағы жазылған мәтінмен жұмыс)

І топ.

Х- ХІІ ғасырларда қыш құмырашылардың қолы жеткен жетістіктерінің бірі- шыны (әйнек) бұйымдар жасау. Шыны ыдыстарды қандай тәсілдермен жасаған және қай қалалар әйнек жасау орталығы болған? (Отырар, Тараз, Йасы).

ІІ топ.

Археолог ғалымдардың зерттеулеріне қарағанда орта ғасырда ақша шығаратын қалалар болған. Ол қандай қалалар? Және осы қалалардың бірінде 1210, 1217-1218 жылдары теңге соқтыртқан адам кім? (Испиджаб, Отырар, Фараб. Хорезм шахы Мухаммед Текеш)

V. Жылдар эстафетасы . ( әр топқа 10 сұрақтан плакатқа жазылған сұрақтарға қай топ бұрын жауап беріп, тұсына ілсе сол топ жеңімпаз)

1. Б.з.б. 138 жылы- (Қытай императоры У-Ди 13 жылға саяхатқа аралап шығады)

2. 924-1125 жылдары- ( Ляо қарақытай мемлекеті өмір сүрді)

3. 1202 жылы- (Шыңғыс хан керейттерді өзіне бағындырады)

4.ХІІғ. 30 –жылдары- (Шығыстан қарақытайлар Жетісуға басып кіреді)

5. 996 жылы- (Әли Арсыланның баласы Насыр ибн Әли Мауанарахрға жорыққа аттанады)

6. 942-1212 жылдар- (Қарахан мемлекетінің құрылуы)

7. ІХ ғасырда араб тіліне аударылған ,ХІІІ ғасырда «Оғызнаманың» ескі нұсқасын бірінші жазып қалдырған тарихшы . (Рашид ад-Дин)

8. VI-IXғ.ғ. арасында Қазақстанда дами бастаған архитектуралық құрылыстың сипаты. (Діни сенімге байланысты Дың ескерткіштер)

9. ІХ ғасырдың соңы –ХІ ғасырдың басында қалыптасқан мемлекет. (Қимақ)

10. VIII-IX ғ. түркі жазуының ескерткіші («Күлтегін, Тоныкөк» жазбалары)

ҮІ. Қорыту. «Патша тағы» ойыны (оқушылар «Патшаболып»отырған оқушыға сұрақтар қояды, кім барлық сұраққа дұрыс жауап қайтарса, сол сабақтың патшасы атанады)

Жеңген топты мадақтау