"Қазақстан аумағындағы сақ тайпалары, алғашқы деректер, қоныстануы" ашық сабақ 6 сынып

Ы. Алтынсарин атындағы ЖОББМ

2017 – 2018 оқу жылы

Ашық сабақ

Тақырыбы:

Қазақстан аумағындағы сақ тайпалары, алғашқы деректер, қоныстануы.

Қазақстан тарихы 6 - сынып

Өткізген: Тарих пәнінің

мұғалімі Шналиев Н.О.

Сабақтың тақырыбы: Қазақстан аумағындағы сақ тайпалары, алғашқы деректер, қоныстануы. 6 сынып

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: сақтар туралы жүйелі білім беру, орналасуы, саяси тарихы, алғашқы деректер туралы мағлұмат беру арқылы өз ойларын дәлелдеп, салыстыруға үйрету, тарихи білімдерін жинақтау;

Дамытушылық: өз беттерімен картамен жұмыс жасай білуге, тарихи оқиғаларға өзіндік баға беріп. Өз ойларын жеткізе білуге үйрету, есте сақтау қабілеттерін дамыту;

Тәрбиелік: сақтардың тарихы арқылы туған жеріне, тарихына, мәдениетіне деген патриоттық сезімдерін ояту, адамгершілік, жауапкершілік қабілеттерін арттыру.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.

Сабақтың типі: Аралас сабақ .

Көрнекілігі: Ежелгі Қазақстан картасы, Сақтар туралы кітаптар, Интертакта, Слайдтар, Алтын адам, Сақ қоғамындағы тұлғалар, суреттер.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі

ІІ. Үйге берілген тапсырманы сұрау. Венн диаграмма құру.

Беғазы – Дәндібай мәдениеті.

Қарағанды қ. Орт Қаз-н. Ә. Марғұлан 1946 ж балық аулау, жеке меншік , Обалар, абыздар, жертөле

Андрон мәдениеті

Ачинск қ. (Сибирь) дөңгелекті ойлап табу. Андрианов 1914 ж. Грязнов 1927ж.Қыста малды қолға ұстау.Жартылай жертөле Алакөл – Федоров Замараев Отырықшылық өмір сүргені. Алексеев. Сальников Отқа табыну – Кремация ( өртеу)

Ұқсастығы

Қола дәуірі Арқайым қ. Еуропа елдерге ұқсаған. Көзе құмыралар жасау өнері. Егіншілік, кен өндіру Аталық ру тайпа бірлестіктер

ІІІ. Жана сабақ жоспары: 1. Сақтар туралы алғашқы мәліметтер. 2. Сақ тайпаларының қоныстануы. 3. Сақ қоғамы

Б.з.б. VІІІ ғасыр – б.з. ІV ғасыр – темір дәуірі

Ерте б.з.б. VІІІ – ІІІ ғ

Темір дәуірі кейінгі б.з.б.ІІІ ғ.- б.з. ІV ғ

Қызығушылықты ояту. «Күн диааграммасы»

Сақтар туралы не білеміз?

Мағынаны тану. 1.« Сақ» сөзінің мағынасы, алғашқы деректер.

• Грек тарихшылары: сақтар «дұшпанға қатал, досқа - адал» болған.

• Сақтар батыр жауынгерлерді ардақтап, құрмет тұтқан.

• Гректер сақтарды аса жоғары құрметтеп, оларды әлемдегі ең әділ, ең шыншыл халық деп есептеген.

Көшпелі тайпалардың тағы бір атауы – дай (дайлар)Грек авторы Қтесий «Сақ әйелдер ер жұрек келеді, соғыс қаупі төнгенде, ерлеріне көмек көрсетіп, ұрысқа араласады», - деп баяндайды. Грек географы Страбон:

• Сақтар жақсы шабандоз болған,

• Олар «садақпен, қылышпен және қола балталармен қаруланған, сауыт киген».

• Құдай деп олар күнді есептеді және оған жылқыны құрбандыққа шалды.

Рим тарихшысы Помпей Трог: «Томирис, әйел болса да, жаудың шапқыншылығынан қорыққан жоқ»

Грек тарихшысы Арриан:

• Көшпенділердің әскери қару-жарақтарының ерекшелігін суреттеп жазған.

• А. Македонский сақтарға қалай шабуыл жасағаны туралы жазған;

Ксенофонт – парсы сарайында ұзақ уақыт турған, сақтардың тәрбиелілігін сипаттайтын оқиғаны жазған:

2.Сақ тайпаларының қоныстануы.

3. Сақ қоғамы .

Жауынгер, қызық түсті киім кейді. (Арбада тұрғандар)

Сақ қоғамы абыздар, ақ түсті киім киеді тостаған мен айрықша бас киімдер кейді.

Малшылар мен егіншілер, сары мен көк түсті (Сегіз аяқтылар)

Тайпа өміріндегі маңызды оқиғаларды қарайтын халық жиналысы болды.

Әскери – демократиялық қоғам (Халық жиналысы)

Жауынгер Абыздар

Малшылар Шаруалар

IV.Бекіту. І. Тарихи «мозайка» берілген сөздерден сөйлем құра.

1топ. Біздің ғасырлар тарихында аралығын VIII – IV еліміздің темір қамтиды б.з.б. дәуірі. Жауабы. Б.з.б. VІІІ – ІV ғасырлар аралығын біздің еліміздің тарихында темір дәуірі қамтиды.

2 топ. Аумағын сондай Қазақстан б.з.б. VІІІ – ІІІ сақтар болды одақтардың мекендеген бірі тайпалық ғасырларда. Жауабы. Қазақстан аумағын б.з.б. VІІІ – ІІІ ғасырларда мекендеген сақтар сондай тайпалық одақтардың бірі болды.

ІІ. Дала тұрғындары түрлі дерек көздерінде қалай аталады? 1 топ

Парсы деректеріндегі атауы- Грек деректеріндегі атауы - Геродот сақтарды- Ежелгі грек деректері тағы бір атау береді, ол –

ІІ. Кестедегі бос орындарды толықтыр. 2 топ

III. Сақ қоғамы

1топ. Сақ қоғамы топтарының аттарын жаз, сол топ өкілдерінің киімінің түсі қандай болғанын көрсет. (тақтадағы сурет)

2 топ. Сақ қоғамы өкілдері мен олардың атқарған қызметтерін сәйкестір.

Абыздар

Билік

Көсем

Халық жиналысы

Көсемдерге ықпал ету

Рәсімдер мен ғұрыптар

Сабақта нені білдік?

1 топ. «Сақтар» деген сөзге әр оқушы кезекпен бір сөйлем құрастырады.

2 топ. «Синквеин» бес жолдық өлең құрастыру.

Басқатырғыш сөздердің дұрыс жазылу ретін тауып, сол сөздерді түсіндіру.

1 топ. АУВАХМАРАГ, ПЯАДАРИАР, РЕДОГАТ, 2 топ. МИРОТИС, ТБОРАНС , ДАТАРХГИАУ

V. Сабақты қорытындылау. Insert стратегиясы. (Түртіп алу әдісі)

VI. Бағалау

VII. Үй тапсырмасы. Картамен жұмыс .

Сақ тайпаларының мекендеген жерлерін кескін картаға түсіру.

Батыс Қазақстан облысы, Теректі ауданы, Ы.Алтынсарин ат.ЖОББМ Тарих және АӘД пәнінің мұғалімі Шналиев Н.О.