"Ызғарлы қыс" Экология бойынша ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің технологиялық картасы

Ортаңғы топ

2 сәбилер тобы

Қысқы табиғатты бақылап, қарапайым өзгерістерді атай білуге үйрету.

Қысқы табиғат құбылыстары (қардың жауғаны, аяз) туралы түсініктерін кеңейту.

Іс-әрекет кезеңдері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Есеп

Мотивациялық- қозғаушылық

-Балалар, айналаға көз салыңдаршы, не байқап тұрсыңдар?

-Қар жылдың қай мезгілінде жауатын еді?

Ойын:«Қыс туралы кім көп біледі?»

-Айналаның бәрі аппақ қар.

-Қыс мезгілінде.

Балалар шеңбер бойына тұрып бір-біріне ойыншықты бере отырып, қыс мезгілі туралы айтады.

+

-

Ұйымдастырушылық - ізденістік

-Балалар, ағаштарға қараңдаршы, қандай өзгеріс байқап тұрсыңдар?

-Дұрыс айтасыңдар, ағаштар да қар жамылған. Кәне, енді бәріміз сол ағаштарға барайық.

-Біз жүріп келе жатқанда қандай дыбыс естіледі?

-Ал қардың неліктен сықырлайтындығын білесіңдер ме?

Бүгін ауа райы қандай болып тұр?

-Қар қүн суық, аяз болғандықтан сықырлайды екен. Ал күн сәл жылынса болды, қар сықырламайды. Көне, тағы да аяқтарыңмен қарды басып жүріп көріңдерші.

Міне, балалар, ағаштарға да жеттік. Ағаштардық бұтақтары майысып түр, себебі: олардың бұтақтарына қар жабысып қалған. Демек, балалар, қар қандай екен?

-Дұрыс айтасыңдар, қар жабысқақ екен. Оны дөлелдеу үшін қолдарыңмен қарды ұстап көріңдерші.

Бірақ та қарды қолғапсыз ұстасақ қар жабыспайды.

Қарды қолғапсыз ұстасақ тез ери бастайды екен. Демек, қар ериді. Қар ерігенде не пайда болады?

-Дұрыс айтасыңдар, енді өздерін жүріп келген жолға қараңдаршы, не байқалады?

-Ол кімдердің ізі?

Яғни, балалар, қардың үстімен адам немесе жануар жүрсе де із қалады екен. Міне, мына із ненің ізі деп ойлайсыңдар?

Демек, қардың үстіне сурет салуға да болады екен. Біз қазір қардың бетіне құстың ізінің суретін саламыз.

Қардан тағы да не жасауға болады?

Оларды балалар бір сөзбен қар мүсіндері деп атаймыз. Міне, қардың жабысатындығын тағы да дөлелдедік. Егер де қар бір- біріне жабыспаса, онда біз мүсін жасай алмайтын едік. Алайда қардың барлығынан мүсін жасай алмаймыз. Себебі: кейбір жауған қарлар жабыспайды. Мысалы, алғашқы жауған қарды қанша домалатсақ та оларды жабыстыра алмаймыз. Олар ақша қар деп аталады.

Енді қарды бақылайық. Қар неге ұқсайды?

Сол жұлдызшалар бір- бірімен ұйыса біріккен кезде жапалақтап жауады екен. Жалпы қар түйіршіктері жұлдызша түрінде ғана емес әртүрлі болады екен. Ол туралы біз кейінірек әңгімелесеміз.

Қыс несімен сендерге қызықты?

Қыста қандай ойындар ойнаймыз?

Сендер атаған ойындарды не үшін жазда ойнауға болмайды?

Демек, қыстың көркі қар екен.

Ал қысты күнгі суықты аяз деп айтамыз. Кәне, бөріміз қайталайықшы.

Сонымен қатар қыс мезгілінің, қардың адамдар, өсімдіктер үшін пайдасы мен зиянын айтып түсіндіреді. Мысалы, қыстың пайдасы, балалар сырғанақ тебеді, қар көп жауса ауылшаруашылығына пайдалы т.б. Зияны, адамдар далада көп тұрып қалса тоңады, өсімдіктер суықтан үсіп кетеді.

«Қар атыспақ»ойыны.

-Ағаштарды қар басып жатыр.

Балалар балабақша ауласындағы ағаштарға аяңдап барады.

-Қар сықырлайды.

-Жоқ білмейміз.

-Суық болып түр.

Балалар әрі-бері жүріп қардық сықырлағанына мәз болып қуанады.

-Жабысқақ.

Балалар қолғап киген қолдарымен қарды үстап, жерге қайта тастайды да, қолғаптарына жабысқан қарды көреді.

Қар еріп кетеді.

-Су пайда болады.

-Іздер байқалады.

-Біздің ізіміз.

-Құстың, қарғаның ізі.

Балалар тәрбиеші алдын ала дайындап қойған жіңішке таяқшаларды алып сурет салады.

-Аққала, қолтырауын, тасбақа жасауға болады.

Жұлдызшаларға ұқсайды.

Ойынымен қызықты.

Сырғанақ тебеміз, шаңғы тебеміз,коньки тебеміз. Өйткені жазда қар жаумайды.

Балалар бір-біріне қар лақтырысып ойнайды.

Рефлексиялық – түзетушілік

Тәрбиеші балалардан бүгінгі жиыннан алған әсерлерін, көңіл күйлерін, немен айналысқандарын, не үйренгендерін сұрайды.

Балалар сұрақтарға жауап беріп,өз ойларын айтады.

Ортаңғы топ

2 сәбилер тобы.

Біледі: қысқы табиғатты, қарапайым өзгерістерді бақылап суық, аяз, қардың жаууы туралы айта біледі.

Біледі: Қардың жылы жерде еритінін, қардың үстіне таяқшамен сурет салуға болатындығын, із қалатындығын.

Игереді: қыс мезгілінде ауа райының суытып аяз бола- тындығын, қардың аязды күндері сықырлайтындарын, қардың ерігенінен судың пайда болатындығын.

Игереді: ағаштардың да қар жамылатындығын, қардың үстіне сурет салуға, із қалдыруға болатындығын.

Меңгереді: қыс мезгілі мен қардың адамдар мен өсімдіктер үшін пайдасы, аяз туралы, қардың қасиеті туралы білімді

игереді.

Ортаңғы топ

2 сәбилер тобы

Балаларды судың қасиетімен, құрамымен таныстыру

(дәмі,түсі, иісі);

Судың тіршілік иесі үшін мәні,қажеттілігі туралы түсінік беру.

Суды үнемдей білуге тәрбиелеу.

Іс-әрекет кезеңдері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Есеп

+

-

Мотивациялық- қозғаушылық

Балалар, далада күн жылынды. Бұл –көктемнің белгісі. Қазір бәрәміз бірігіп,қиял арқылы саяхатқа шығайық.Ол үшін денелерінді бос ұстап, қөздерінді жұмып, еркін отырайық(баяу музыка ойналады).біз гүлдері мен шөбі жайқалған көгалға саяхат жасаймыз.Көгалда жасыл шөп,сылдырлап аққан бұлақты көреміз. Құстардың дауысы қандай әсем!

Енді көздерінді ашуларыңа болады.

Балалар өздерінің пікірін айтып бөліседі.

Ұйымдастырушылық - ізденістік

-Балалар,жаңа біз саяхатқа шыққанда тас-тастың арасымен не ағып жатты?

Су туралы сендер не білесіндер?

-Сендер су туралы біраз біледі екенсіндер? Ал судың түсі,дәмі туралы не айтасындар?

Балалар, судың түсі, дәмі туралы біз бүгін тәжірибе

жасаймыз.Мен не істедім?

(Суды төгеді, кранды ашып суды ағызады).

Сендер алдыларыңда тұрған кіші стакандағы суды тәрелкеге құйыңдар?Енді губканы суға батырып, бір қолмен ақырын ғана сығындар, не байқадыңдар?

-Балалар,суды төгуге де болады. Ол ағады, тамшылайды,суды бір ыдыстан екінші ыдысқа құюға болады. Яғни су сұйық екен.Су қандай екен?

-Сендер тағы қандай сұйық заттарды білесіндер?

-Сүттің түсі қандай? (Ақ)

-Судың түсі қандай екен, ыдыстағы суға қарандаршы?

-Дұрыс айтасындар, су түссіз. Ал сендер судың түсін өзгерткілерің келе ме?Олай болса,

алдыларыңдағы бір ыдыстағы суға өздеріңе ұнаған бояуды қосындар.

- Демек, балалар, судың түсі, оған қоспа қосқанда ғана өзгереді екен. Енді үшінші стақандағы таза суды ішіп көріндерші, дәмі қандай екен?

-Судың дәмін қалай өзгертуге болады? Дұрыс айтасындар, олар болса алдыларыңда тұрған қантты суға салып араластырыңдар.

-Судың дәмі қалайша тәтті болып кетті.

-Ал суға тұз қосса, дәмі қандай болар еді?

-Яғни, балалар, суға белгілі бір дәмі бар затты қосқанда ғана оның дәмі болады екен.

Енді төртінші стақандағы суды алып иіскеп көріңдерші, иісі қандай?

-Демек,судың иісі болмайды екен. Суға иіс май қосса ғана оның иісі шығады. Біз бүгін балалар, су туралы біраз әнгімелестік, тәжірибе жасадық. Енді айта қойындаршы, су не үшін керек,су болмаса не болар еді.

Жарайсындар,балалар,енді жаңа өздерің жасаған тәжірибелеріңді естеріңе түсіріп ,су туралы айтып беріндерші.

-Ал сендер суды үнемдеу керектігін білесіндер ме?

Суды үнемдеу дегенді қалай түсінесіңдер?

-Дұрыс айтасындар, суды бостан – босқа төгіп, қалай болса солай пайдалана беруге болмайды екен.

-Су ағып жатты.

Балалар жауап беруге тырысады.

1-тәжірбие. Балалар кіші стакандағы суды тәрелкеге құяды.

Оның формасының өзгергендігін байқайды.Губканы сығып, тамшыларыдың пайда болғанын айтады.

-Сұйық.

Сут сұйық, кампот, шырын сұйық.

Балалар суға қарап,түсі жоқ екендігін айтады.

2-тәжірбие. Балалар өздеріне ұнаған бояу тамшыларын суға қосып, араластырады да судың түсінің қандай түске өзгергендігін айтады.

Балалар суды ішіп көріп,дәмінің жоқтығын айтады.

Бал,тосап,қант қоссақ,судың дәмі өзгереді.

3-тәжірбие.Балалар суға қант салып араластырады да ішіп қөреді. Судың дәмінің тәтті болғандығын айтады.

-Өйткені біз суға қант қостық.

-Ащы болады.

Иісі жоқ.

Балалар сабын, сусабын қосса да судың иісінің шығаратындығын айтуы мүмкін.

-Су адамдарға тамақ пісіру үшін, кір жуу үшін, шомылу үшін, шашын жуу үшін, шай қайнату үшін керек.

-Балалар судың қасиетерін айтады.

Рефлекциялық – түзетушілік

Тәрбиеші балалардан бүгінгі жиыннан алған әсерлерін, көніл күйлерін, немен айналысқандарын, не үйренгендерін сұрайды. Бұгінгі жиынның түйінді ойы немесе тақырыбы жайлы естеріне түсіріп, сұрақтар қоя отырып пысықтайды.

Балалар сұрақтарға жауап береді.

Ортаңғы топ

2 сәбилер тобы.

Біледі:судың сұйық ,иісі, дәмі жоқ, түссіз екендігін біледі.

Біледі:судың адамдар, өсімдіктер мен жануарлар үшін қажеттілігін.

Игереді: судың сұйық,иісі, дәмі жоқ, түссіз екендігін біледі; оның түсі, дәмі және иісінің қоспалар арқылы өзгеретіндігін;өсімдіктер мен жануарлар үшін қажеттілігін.

Меңгереді: судың қасиеті туралы , суды үнемдей білуді.

Ортаңғы топ

2 сәбилер тобы

Іс-әрекет кезеңдері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Есеп

+

-

Мотивациялық- қозғаушылық

Шаттық шеңбері:

«Сәлем саған алтын күн!»

Балалар шаттық шеңберіне тұрып, қимылдар жасай оты- рып өлең жолдарын айтады.

Ұйымдастырушылық - ізденістік

.

Рефлекциялық – түзетушілік

Тәрбиеші балалардан бүгінгі жиыннан алған өсерлерін, көңіл күйлерін, немен айналысңандарын, не үйренгендерін сұрайды

Көңіл күйлерін дәптердегі таңбаларға белгілейді. Қойылған сұрақтарға жауап беріп, пікірлерін айтады

Ортаңғы топ

2 сәбилер тобы.

Тиіннің қоректенуі,тіршілігі туралы айтып бере білуге үйрету.

Іс-әрекет кезеңдері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Есеп

+

-

Мотивациялық- қозғаушылық

Шаттық шеңбері:

Ұйымдастырушылық - ізденістік

Рефлекциялық – түзетушілік

Тәрбиеші балалардан бүгінгі жиыннан алған әсерлерін, көңіл күйлерін, немен айналысқандарын, не үйренгендерін сұрайды

Сабақтағы көңіл күйлерін дөптердегі тақбаларға белгілейді. Қойылғансұраңтарғажауапбереді.