Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер

Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер 7 сыныптарға арналған

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер»

Сабақтың тақырыбы:

Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер

Қызыл кітап туралы қысқаша деректер

Қазақстанда Қызыл кітап Үкімет шешімімен 1978 жылдың қаңтарында бекітілді. Сол жылы омыртқалы жануарларды қамтыған Қызыл кітап бөлімі жарияланды. Екінші басылым 1991 жылы, үшінші басылым 1996 жылы шықты. Өсімдіктерге арналған Қазақстаннның “Қызыл кітабы” 1981 жылы жарық көрді. Үшінші кітабына жәндіктердің 96 түрі енгізілді, оның 85 түрі бунақденелілер. Басқа қалған түрлер: буылтық құрттар – 2, ұлулар – 6, шаянтәрізділер – 1, өрмекшітәрізділер – 2.

Қазақстанның Қызыл кітабына тіркелген бунақденелілер

Аралдық нәзікқұйрық инелік

Аралдық нәзікқұйрық инелік (аральский тонкохвост). Республикамызда Сырдария өзенінің Арал теңізіне таяу су алыбында ғана тіршілік етеді. Бұл – ерекше қорғауды қажет ететін жыртқыш. Өйткені ол басқа бунақденелілер мен масаны қорек етеді. Аралдық нәзікқұйрық инелік ғылымға тек 1979 жылы ғана белгілі болды. Оңт. Жайықтағы көл жайылымынан және Сырдария өзенінің алабынан табылған. Толық зерттелмеген.

Өктем шолғыншы (Дозорщик-император). Саны азайып бара жатқан едәуір ірі бунақденелі. Шыбындарды қорек етеді. Олардың қанаттары біркелкі емес, бірі ұзын, бірі қысқа болып келеді. Шолғынның құрсағының ұзындығы 49-61 мм дейін жетеді.

Өктем шолғыншы (Дозорщик-император). Саны азайып бара жатқан едәуір ірі бунақденелі. Шыбындарды қорек етеді. Олардың қанаттары біркелкі емес, бірі ұзын, бірі қысқа болып келеді. Шолғынның құрсағының ұзындығы 49-61 мм дейін жетеді.

Ақтеңбіл дәуіт (Богомол древесный). Бұл – қазақстан Қызыл кітабына тіркелген ең жалмауыз дәуіт. Ақтеңбіл дәуіттің дернәсілі 85 күнде 147 жоңышқа бітесін, 41 жеміс шыбынын және 266 бөлме шыбынын қорек еткен. Жұмыртқадан жаңа шыққан дернәсіл ересек күйге жеткенше 1 кг 300 гр жуық бунақденелілерді жойған. Аналықтарының қомағайлығы ерекше. Ол аталығын жеп, жұмыртқаларының дамуына қажетті нәруызды осылай толықтырады.

Ақтеңбіл дәуіт (Богомол древесный). Бұл – қазақстан Қызыл кітабына тіркелген ең жалмауыз дәуіт. Ақтеңбіл дәуіттің дернәсілі 85 күнде 147 жоңышқа бітесін, 41 жеміс шыбынын және 266 бөлме шыбынын қорек еткен. Жұмыртқадан жаңа шыққан дернәсіл ересек күйге жеткенше 1 кг 300 гр жуық бунақденелілерді жойған. Аналықтарының қомағайлығы ерекше. Ол аталығын жеп, жұмыртқаларының дамуына қажетті нәруызды осылай толықтырады.

Бұғықоңыз (Жук-олень) – саны күрт кеміп бара жатқан, тұрқы 87 мм ең ірі қоңыз. Еменді ормандарда өмір сүреді. Бас бөлігінде жақ тұсынан бұғының мүйізіне ұқсас ұзын өскін ерекше байқалатындықтан, қоңыз “бұғықоңыз” аталған. Аналығы аталығынан кіші, тұрқы 28-45 мм. Зақымданған ағаш діңінен аққан шырынмен қоректенеді. Дернәсілдерінің дене пішіні имек “С” әрпіне ұқсас, түсі ақ, тұрқы - 14 см, жуандығы 2 см. Олар көбінесе шіріген емен ағашында дамиды. Дернәсілдердің дамуы 4 айдан 6 айға дейін созылады. Қоректенуі толық зерттелмеген. Дернәсілдер құрғақшылыққа төзімділігі -20 с аязға шыдайды.

Бұғықоңыз (Жук-олень) – саны күрт кеміп бара жатқан, тұрқы 87 мм ең ірі қоңыз. Еменді ормандарда өмір сүреді. Бас бөлігінде жақ тұсынан бұғының мүйізіне ұқсас ұзын өскін ерекше байқалатындықтан, қоңыз “бұғықоңыз” аталған. Аналығы аталығынан кіші, тұрқы 28-45 мм. Зақымданған ағаш діңінен аққан шырынмен қоректенеді. Дернәсілдерінің дене пішіні имек “С” әрпіне ұқсас, түсі ақ, тұрқы - 14 см, жуандығы 2 см. Олар көбінесе шіріген емен ағашында дамиды. Дернәсілдердің дамуы 4 айдан 6 айға дейін созылады. Қоректенуі толық зерттелмеген. Дернәсілдер құрғақшылыққа төзімділігі -20 с аязға шыдайды.

Далалық кергі (Степная дыбка) – өте сирек кездесетін, Қазақстанда мекендейтін ең ірі денелі шекшек тұқымдас бунақденелі. Мұның қанаты жоқ. Далалық кергі шырылдамайды және жыртқыш. Оны солтүстік Қазақстаннан, соған жақын аумақтардан кездестіруге болады. Аналығының тұрқы – 35-75 мм. Дене бітімі, қорегін аулау тәсілі шекшектен гөрі дәуітке көбірек ұқсас.

Далалық кергі (Степная дыбка) – өте сирек кездесетін, Қазақстанда мекендейтін ең ірі денелі шекшек тұқымдас бунақденелі. Мұның қанаты жоқ. Далалық кергі шырылдамайды және жыртқыш. Оны солтүстік Қазақстаннан, соған жақын аумақтардан кездестіруге болады. Аналығының тұрқы – 35-75 мм. Дене бітімі, қорегін аулау тәсілі шекшектен гөрі дәуітке көбірек ұқсас.

Жыртқыш болғандықтан, негізгі қорегі – шегірткелер, шекшектер, шілделіктер, қоңыздар және дала қандалалары. Тіпті кейде дәуітті де жеп қояды. Ол дәуіт тәрізді аяқтарын жазып жіберіп, қорегін аңдып, қозғалмай ұзақ отырады. Бір көңіл аударарлық жайт: табиғатта кергілердің аталығы көп кездеспейді. Сондықтан олардың аналықтары партеногенезді жолмен көбейеді. Бұл гр. Партенос – қаз қалпында + генесис – пайда болу деген сөздерден алынған. Дәлірек айтқанда: аталықсыз ұқрықтану. Дала кергісі даму барысында 8 рет түлейді. 3-4 аптадан соң толық ересек күйге келеді. Ұрықтанбаса да жұмыртқалап, түнде 7 жұмыртқа туады.

Жыртқыш болғандықтан, негізгі қорегі – шегірткелер, шекшектер, шілделіктер, қоңыздар және дала қандалалары. Тіпті кейде дәуітті де жеп қояды. Ол дәуіт тәрізді аяқтарын жазып жіберіп, қорегін аңдып, қозғалмай ұзақ отырады. Бір көңіл аударарлық жайт: табиғатта кергілердің аталығы көп кездеспейді. Сондықтан олардың аналықтары партеногенезді жолмен көбейеді. Бұл гр. Партенос – қаз қалпында + генесис – пайда болу деген сөздерден алынған. Дәлірек айтқанда: аталықсыз ұқрықтану. Дала кергісі даму барысында 8 рет түлейді. 3-4 аптадан соң толық ересек күйге келеді. Ұрықтанбаса да жұмыртқалап, түнде 7 жұмыртқа туады.

Предмет: Биология

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 7 класс

Скачать
Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер

Автор: Омаргалиева Жадыра Кайырбековна

Дата: 15.02.2017

Номер свидетельства: 391955

Похожие файлы

Бунақденелілерді қорғау Қызыл кітапқа енген бунақденелілер

object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(111) "Бунақденелілерді қорғау Қызыл кітапқа енген бунақденелілер"
    ["seo_title"] => string(73) "bunak_dienielilierdi_k_org_au_k_yzyl_kitapk_a_ienghien_bunak_dienielilier"
    ["file_id"] => string(6) "382709"
    ["category_seo"] => string(9) "biologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1485162665"
  }
}

Буна?денелілермен, жануартектес азы?тармен ?оректенетін ??старды? ж?не жырт?ыш ??старды? пайдасы

object(ArrayObject)#885 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(173) "Буна?денелілермен, жануартектес азы?тармен ?оректенетін ??старды? ж?не жырт?ыш ??старды? пайдасы "
    ["seo_title"] => string(118) "bunak-dienieliliermien-zhanuartiekties-azyk-tarmien-k-oriektienietin-k-u-stardyn-zh-nie-zhyrtk-ysh-k-u-stardyn-paidasy"
    ["file_id"] => string(6) "163792"
    ["category_seo"] => string(9) "biologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1422540531"
  }
}

Х х дыбысы мен ?ріпі

object(ArrayObject)#863 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(35) "Х х дыбысы мен ?ріпі"
    ["seo_title"] => string(22) "kh-kh-dybysy-mien-ripi"
    ["file_id"] => string(6) "273159"
    ["category_seo"] => string(21) "doshkolnoeObrazovanie"
    ["subcategory_seo"] => string(11) "presentacii"
    ["date"] => string(10) "1452163083"
  }
}

Жануарлар ?леміні? алуан т?рлілігі

object(ArrayObject)#885 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(63) "Жануарлар ?леміні? алуан т?рлілігі "
    ["seo_title"] => string(36) "zhanuarlar-lieminin-aluan-turlilighi"
    ["file_id"] => string(6) "193551"
    ["category_seo"] => string(16) "nachalniyeKlassi"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1427648210"
  }
}

Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер

Просмотр содержимого документа «Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Бунақденелілерді қорғау. Қызыл кітапқа енген бунақденелілер»