Дос көп еді жүретін сыр ақтарып,Жандарынан тұратын шуақ тамып.Домбырамның үні де естіледі,Достарымның сырлары сияқтанып.Дос жүрегі қашанда аңсағаным,Соларменен қосылып ән саламын.Ақ пейілді аңсаған достарымды,Қуанышпен күлімдеп қарсы аламын.Көңіл – дария, толқыған асылдарым,Сендер менің жылдарым,ғасырларым.Тіршіліктің тұздығы – достық екен,Достарымнан ештеңе жасырмадым.Шын достықтың оттары жалындайды,Дос қамалдар ешқашан алынбайды.Дос көңілдер есепке бағынбайды,Дос үректер өсекке бағынбайды.Күн шығады дүниені нұрландырып,Достар әні өшпейтін бір мәңгілік.Дос көңілі сияқты шашырайды.Күннің өзі көктегі тұрған күліп.
1. Достық дегенді қалай түсінесіңдер?2. Шын досты қалай білуге болады?3. «Досы көпті жау алмайды» деген сөзді түсіндіріңдер?4. Достары көп болу үшін адам қандай болуы қажет?
Ертеде ел арасында жаугершілік жиі болатын кезде қазақтың екі жауынгері төс қағысып дос болады.Бірде әскерлер бір өзеннің бойында қос тігіп дамылдапты. Тұтқиылдан жаудың қалың қолы шабуыл жасапты. Малды айдап, мүліктерін тиеп кетіпті. Қолға түскен азаматтарды айдап әкетіпті. Әлгі екі достың біреуі жау қолына түседі. Досының қолға түсіп қалғанын естіген екінші батыр күздің қара суығын елеместен өзенді малтып өтіп, жау жатқан жағаға келеді. Анталаған жау әскерлері оны тарпа бас салады. Жауынгер өзін қолбасына апаруын өтінеді. Алып келген соң ол жаудың қолбасына:- Мен қолдарыңа түскен бір жауынгерге құн төлеп, сатып алуға келдім. Менің оған айырбастап берер малым-мүлкім жоқ. Бір-ақ нәрсе беремін. Ол - өзімнің өмірім. Досымды босатыңдар, ол үшін менің өмірімді алыңдар, - дейді.
Қолбасы ойланып отырып, оны сынамақ болады да:Жарайды, мен сені қыршыныңнан қимай-ақ қояйын. Маған сол өміріңнің бір бөлшегін ғана берсең болады, - дейді.Ол не? – дейді досын құтқаруға асыққан жігіт.Маған сенің көздерің керек? – дейді қолбасы, - екі көзіңді ойып аламын.Ол да болсын, көзімді ал да, досымды тезірек босат, - дейді.Жігіт бұл сыннан сүрінбей өтеді.Әлгі жауынгер тұтқыннан босаған досының иығына қолын салып, зағип күйі қуанып, күлімдеп келе жатады.Мұны көрген жаудың қолбасы: «Мынадай ерлері бар халықты тұтқиылдан келіп, қапыда бас салған жағдайда болмаса, бетпе-бет ұрыста жеңу қиынға соғады.» деп түйеді. Сөйтіп өз әскерлеріне шегінуге бұйрық беріпті.
Екі дос
(Ел аузынан)
1. Екі жауынгер қалай дос болыпты?2. Қазақ жауынгері досын тұтқыннан құтқару үшін не деді?3. Қосбасы оны қалай сынамақ болды?4. Қолбасының өз әскерлерін алып кетуіне не себеп болды?5. Бұлар қалай достасты?