Әдәби уку дәресенә технологик карта. Тема: [ч] авазы, Ч,ч хәрефләре.

Тема

[ч] авазы, Ч,ч хәрефләре .

Теманың максаты

Укучыларны тартык[ ч] авазы, аның үзлекләре, хәрефе белән таныштыру ,язырга өйрәтү; сөйләмнән авазны аерып алу күнекмәсе форма –

лаштыру,фонематик ишетү сәләтен үстерү; укуга,язуга кызыксыну,уңай мөнәсәбәт,тотрыклы танып белү мотивы тәрбияләү.

УУГ:
Шәхси :авазларны дөрес әйтү,яза белү, эшләү төрен сайлый белү

Уку эшчәнлеге һәм аның мотивлары арасында элемтә урнаштыру.

Регулятив: сүзләрне иҗекләргә дөрес бүлү, тартык авазны аеру

Танып-белү:аваз белән аны белдерүче хәреф арасындагы бәйләнешне аңлау;

Коммуникатив: ишетә һәм тыңлый белергә өйрәнү,сүзлек хәзинәсен баету;

үз фикерләреңне тулы, төгәл һәм ачык, аңлаешлы итеп әйтү, аны яклау;

.

Планлаштырылган нәтиҗә

. ч хәрефен таный ; авазны дөрес әйтә белү; ч хәрефе кергән сүзләрне дөрес уку; яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аера белү; тартык авазны аера белү; аларга характеристика бирергә өйрәтү; Укыганда [ч]авазының дөрес әйтелешенә һәм кеше исемнәренең баш хәрефтән язылуына төшендерү.

Төп төшенчәләр

Төшенчәләр:

-сузыклар;

-тартыклар;

-кушылма авазлар.

Предметара бәйләнеш

Әйләнә-тирә дөнья.

Ресурслар:

-төп

-өстәмә

-“Әлифба” дәреслеге, 1 сыйныф. И. Х. Мияссарова,

Ф. Ш. Гарифуллина, Р. Р. Шәмсетдинова.

-Методик кулланма “Әлифба”. И. Х. Мияссарова, Ф. Ш. Гарифуллина, Р. Р. Шәмсетдинова.

Хәрефле әлифба (“Ч” хәрефе), проектор, җимлек рәсеме;

кышлаучы кошлар рәсеме,парлы тартык авазлар таблицасы,Әмир белән Әминә,смайликлар( һәр

укучыда кояш, болыт, болыт артына керә башлаган кояш, басма хәреф элементлары,, укытучы-

да һәм укучыларда көзгеләр.

Пространствоны оештыру

Фронталь, парларда, индивидуаль.

Дәрес төре

ИКТ ИКТ кулланылган дәрес

Дәрес тибы:

Яңа тема аңлату дәресе

Дәрес этаплары

Укытучы эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

УУГ

I.Эшчәнлеккә мотивлашт

ыру.

Укучыларны уку

эшчәнлегенә кертү

2. Белемнәрне акту-

альләштерү.

3.Уку проблемасын

кую.

Максат. Аваз анализлауда кыенлык тудыру

4 “.Яңа” белемне ачу

( укучылар “ача”)

Максат. [ч], авазы, Ч,ч хәрефләре белән танышу.

5 . Беренчел ныгыту

6. Яңа белемнәрне

куллану.

.

7.Ныгыту.

Максат. Уку күнекмәләрен үстерү.

8.Рефлексия

Эшчәнлеккә контроль

һәм бәя

Максат. 

Дәрестәге эшчәнлеккә

нәтиҗә ясау

- Елмаеп карагыз дөньяга,

Рәхәт бит яшәве шулаймы?!

Елмаеп яшәсәң көн саен ,

Укырга, уйларга бик җайлы.

- Укучылар, бер-берегезгә карап елмаегыз һәм тыныч

кына утырыгыз.

- Укучылар, бүген дәрестә кунаклар да бар.Сезнең кәефләрегез

ничек

икән?

- Кемнең кәефе бик әйбәт , “кояш” ны күтәрә, кемнең кәефе бик

начар “болыт”ны күтәрә, ә кемнең кәефе уртача” болыт арты-

на кача башлаган кояш” ны күтәрсен.

-Молодцы, укучылар. Минем дә кәефем бик әйбәт( укыту

чы “ кояш” күтәрә). Кунаклар барында, беркемнең дә кәефе начар

булырга тиеш түгел.

-Кем бүген сыйныфта дежур?

- Укучылар , тәрәзәдән урамга карагыз әле. Табигатьтә

кайсы ел фасылы?

- Ни өчен кыш?

- Кыш айларын кайсыгыз әйтер икән?

-Укучылар, кыш көне нәрсәләргә азык табуы авыр?

Без сезнең белән кошларга җимлекләр ясап элдек инде.Анда нинди кошлар кунакка килә?

-Укучылар, мин сезнең парталарыгызга кош рәсемнәре куйдым, ләкин алар “гади “генә

кошлар түгел, ә” серле”, чөнки аларның

артына җөмләләр язылган.

- Хәзер мин табышмакларны укыйм, кайсыгызның кошы та-

бышмак җавабына туры килә, кош артындагы җөмләне укый һәм

кошны тактадагы җимлеккә куя.

- Чуар киемле урам малае борчак җыя,

кырда куна.Ул нинди кош?

- Койрыгын алса –башы ябыша,

Башын алса –койрыгы ябыша

-Кап-кара түбәтәй кигән,

Ап-актыр яңаклары.

Яшькелт – сары түшләре

Карасу канатлары.

- Беренче карлар яугач

Килә ул безнең якка.

Кышкы урманны сөя

Исе китми суыкка.

- Чыпчык ,саескан, песнәк ,кызылтүшләр

нинди кошлар?

-Балалар ,безнең җимлеккә тагын бер кош очып килде.Нинди кош

икән ул? Кем белә?.

-Бик дөрес балалар.Бу күгәрчен.Ул шулай ук нинди кош?

3. Проблемалы ситуация тудыру

-Балалар ,әйдәгез күгәрчен сүзендәге таныш авазларга анализ ясыйк әле.

КҮГӘРЧЕН(слайдта күрсәтеп барыла) Слайд 1

Укучылар, ни өчен [ч]авазына анализ ясамадык.

- Димәк, без сезнең белән бүген дәрестә нинди аваз белән белән таны

шабыз икән? Слайд 2

-[ч ]авазын әйтегез..Ул нинди аваз?

-Колакларыгызны каплап әйтеп карагыз әле, бу аваз ничек әйтелә?

-Парлымы, парсызмы?

-Ничек ясала?

- Бик дөрес укучылар[ч ]авазы- саңгырау ,парлы тартык аваз.

-Күгәрчен сүзендә ничә иҗек?

- Сүз нинди әйтелешле?

-Ни өчен?

-Укучылар ,”ч” авазы Ч ч хәрефләре белән белдерелә.

-Менә монысы баш Ч хәрефе.Ул кайларда языла?Слайд 3

-Менә монысы юл ч хәрефе.Ул кайларда языла?

- Ә хәзер Ч хәрефен төзеп карыйк.

-Элвина белән Салават шырпыдан,Ислам белән Зөһрә төймәләрдән Ч

хәрефен төзиләр.

-Рәхмәт укучылар.Укучылар,күгәрчен безгә буш килмәгән..Аның томшыгында ниндидер хат бар.Укып карыйк эле.

Кадерле балалар.Без урманга чаңгы шуарга барган идек.Кайтырга

юлны таба алмыйбыз.Сез безгә булыша алмассымы икән?Сездән

ярдәм көтеп калучы Әминә,Әмир.

-Балалар булышабызмы Әминә белән Әмиргә?

-Әйдәгез башта ял итеп алыйк,аннары юлга кузгалырбыз.

Физкультминутка күзләр өчен.

-Рәхмәт балалар.Ял итеп алдык.Урманга без нәрсә белән

барырбыз икән?

-Юлга чыкканчы урманда үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен искә төшерик

әле.( Слайд 4)

Ә хәзер чаңгыларны кидек тә ,юлга кузгалдык.Бөтен тирә –як ак

карга капланган. Менә урманга килеп тә җиттек балалар.Урман – зифа буйлы агачларның, җырчы кошларның , матур чәчәкләрнең туган йорты. Ул

сезнең кебек матур, тәртипле балаларны һәрвакыт көтеп ала. ала. 
-Балалар ,карагыз әле урман буенда моңаеп нәрсә утыра?

-.Ул нинди җәнлек?Ни булды икән аңа.?

-Балалар,аның койрыгы бозга ябышып калган икән..(Слайд 8)

Ул бик тунган балалар.Аңа безнең ярдәмебез кирәк.Ярдәм итәбез

ме бүрегә?

-Бүрегә ярдәм итәр өчен дәреслекнең 76 битендәге чуртан,

чиләк,чәчәк сүзләренә бирелгән схеманы анализларга кирәк..

-Чуртан сүзе астында нинди аваз буш квадрат белән бирелгән ?

-Бу сүздә ничә аваз,ничә хәреф?

-Чуртан сүзендә ничә иҗек?

-Бу сүз ничек укыла-калынмы,нечкәме?

-Чиләк сүзе астында нинди аваз буш квадрат белән бирелгән ?

-Бу сүздә ничә аваз,ничә хәреф?

-Чиләк сүзендә ничә иҗек?

-Бу сүз ничек укыла-калынмы,нечкәме?

-Чәчәк сүзе астында нинди аваз буш квадрат белән бирелгән ?

-Бу сүздә ничә аваз,ничә хәреф?

-Чиләк сүзендә ничә иҗек?

-Бу сүз ничек укыла-калынмы,нечкәме?

-Рәхмәт балалар.Сезнең ярдәм белән бүренең койрыгы каткан боз эреде.

Ул безгә зур рәхмәт әйтеп үзенең балалары янына кайтып китте.

(Слайд 9)

Ә без Әмир белән Әминәне эзләвебезне дәвам итәбез.

-Балалар ,карагыз әле,куянны кемдер рәнҗеткән.Ул елап утыра.

(Слайд 10)

-Балалар ,аны төлке өеннән куып чыгарган икән.Аның барыр урыны

калмаган.Куянга ярдәи итәбезме?

-Куянга ярдәм итү өчен ,текстны тыңларга һәм аннан [ч] авазы

кергән сүзләрне табарга кирәк(.Бирем экранда чыга)

Чишмәгә барып ,чәй өчен

Чиләгемә су алам...

Көннәр буе әниемнең,

Кул астында чуалам.

-Рәхмәт балалар.Без куянга да булыштык.Төлке куян өеннән чыгып

качты.(Слайд 11,12)

-Укучылар ,без эшебезне дәвам итәбез.Миңа урман патшасы бер

рәсем бирде.Әгәр дә укучылар шушы рәсемгә яшеренгән җән-

лекләрне тапсалар,мин сезгә Әмир белән Әминәне табарга ярдәм итәм

диде.

-Рәсемдә ничә җәнлек булды?

-Нинди җәнлекләр инде алар?

-Афәрин,укучылар.Без урман хуҗасының биремен үтәдек.Әнә Әминә

белән Әмир дә күренделәр.

-Ә хәзер әйдәгез ял итеп алыйк та,мәктәбебезгә кайтырбыз.

Физкультминутка (Слайд 13)

Чиләк,чәч,читек,чаңгы,чикерткә,чык,чүлмәк.

-Балалар ,без урманда йөргәндә безнең җимлеккә тагын бер кош

килгән.Ул нинди кош икән,кем белә?

-Ул буш кул белән килмәгән.Ниндидер тартмасы бар.Бу тартма эчен-

дә нәрсә икәнен беләсегез киләме?

-Әгәр дә без дәреслекнең 78 битендә бирелгән хикәяне матур

итеп укып күрсәтсәк,сызгырак чыпчык безгә бу тартманы бирер һәм

без аның эчендә нәрсә барлыгын белә алырбыз.(Слайд 14)

-Укучылар, дәреслектәге сюжетлы рәсемне карагыз әле.

Сез анда нәрсәләр күрәсез?

-Кырмыскалар турында сез нәрсәләр беләсез?

-. Хикәянең исеме ничек? Салават укып күрсәтсен әле.

- Ә хәзер хикәяне безгә сәнгатьле итеп Ислам укып

күрсәтер, игътибар белән тыңлап, карап барыгыз.Хикәядә сүз

нәрсәләр турында бара икән?

-Ә хәзер тестны бер кат эчтән укыгыз.Аннары чылбыр буенча

кычкырып укырбыз.

- Укучылар, бу хикәя безне нәрсәгә өйрәтә?

Карлыгач сүзендә нинди сүзләр яшеренгән?

-Укучылар, без бүген нинди аваз белән таныштык?

-Бигрәк тә нәрсә ошады?

-Дәрес ахырына килеп җитте, сезнең кәефләрегез ничек

икән? Кәефләрегез үзгәрмәдеме?

- Сез бик тырыш булдыгыз, бик зур рәхмәт. Күтәренке

кәеф белән дәресебезне тәмамлыйбыз.(Слайд15-кояш рәсеме)

-Елмаерга өйрәнергә кирәк,

Ачулыга бездә урын юк.

Матур сүзләр әйтеп елмаегыз,

Андый сүзләр бездә бик тә күп.

Укучылар кәефләрен ачыклыйлар.

Дежур укучы сөйли.

Сорауларга җавап бирәләр, үткән

материалны кабатлыйлар.

- Кыш.

- Чөнки кар яуган. Гыйнвар-кыш ае.

-Декабрь, гыйнвар, февраль.

-Җәнлекләргә, кошларга азык табуы авыр, шуңа

күрә без аларга ярдәм итәргә тиеш.

-Балаларның җавабы.

Уку эшчәнлегнә кереп киттеләр.

- Чыпчык. ( Җәмилә,Җамал урманга җиләккә

баралар)

-Саескан (Урманда каен җиләге,җир җиләге күп)

-Песнәк ( Җаның күпме тели ,шулкадәр җый)

- Кызылтүш( Җайлы урын гына тап)

- Кышлаучы кошлар

-Күгәрчен

-Бездә кышлаучы кош.

[К]-саңгырау тартык аваз,парлы

[Ү]-нечкә сузык аваз

[Г]- яңгырау тартык аваз,парлы

[Ә]- нечкә сузык аваз

[Р]- яңгырау тартык аваз,парсыз

[Ч]

[Э]- нечкә сузык аваз

[Н]- яңгырау тартык аваз,парсыз

- Чөнки, без ул авазны белмибез.

- [ч ]авазы

-Тартык.Чөнки [ч ]авазын сузып булмый.

-Саңгырау тартык

-Парлы( тактадагы таблицага карап әйтәләр)

( көзгеләргә карап әйтеп карыйлар)

-тел-аңкау

- 3 иҗек

-Нечкә

-Чөнки, 3 нечкә сузык аваз

-Баш Ч хәрефе җөмлә башында,кеше,авыл исем-

нәрендә языла.

-Юл ч хәрефе сүзнең башында,уртасында,

ахырында языла.

Әйе булышабыз.

Музыка астында күзләргә төрле күнегүләр эшли-

ләр.

-Чаңгы белән.

1.Урманда агачларны сындырма.

2.Хайваннарга,кошларга тимә,кычкырып сөйләшмә.

3.Урманда чүпләреңне ташлап калдырма.

4.Урманга өлкәннәрдән башка ялгызың гына барма.

-

Соры бүре.

Балаларның җавплары.

-Әйе.

- [ч] авазы

-6 хәреф,6 аваз.

-Бу сүздә 2 иҗек.

-Бу сүз калын укыла,чөнки чуртан сүзендә 2

калын сузык аваз бар.

- [ч] авазы

-5 хәреф,5 аваз.

-Бу сүздә 2 иҗек.

-Бу сүз нечкә укыла,чөнки чуртан сүзендә 2 нечкә

сузык аваз бар.

- [ч] авазы

-5 хәреф,5 аваз.

-Бу сүздә 2 иҗек.

-Бу сүз нечкә укыла,чөнки чуртан сүзендә 2 нечкә

сузык аваз бар.

-Ярдәм итәбез.

Укучылар үз фикерләрен әйтәләр.

Укучылар текстны тыңлыйлар, [ч] авазы кергән

сүзләрне табаларр

-Чишмәгә,чәй,чиләгемә,чуалам

-Бер партага бер рәсем.Укучылар рәсемдәге җән-лекләрне табып буяп куялар.

-Биш.

-Куян,бүре,тиен,поши,төлке

Татарча бию көе уйный. Көй туктагач бала-

ларга сүз әйтелә.

Сүз ничә иҗекле булса,шул сан өстенә баса-

лар.

-Сызгырак чыпчык

-Әйе,килә.

-Кырмыскалар

Белгәннәрен әйтәләр.

“ Берлкектә көч.”

Укучылар җавабы тыңлана.Укучылар текстны эч-

тән укыйлар.

Диалог.

Балаларның җаваплары.

Кар,карлы,агач,карга,кал,кач,ач.

Сорауларга җавап бирәләр.

Укучылар җавабы тыңлана.

Смайликлар белән кәефләрен күрсәтәләр.

Коммуника тив: уку

процессын оештыру; үз хисләрең-

не белдерү һәм бәяләү.

Танып белү: эзләнү,

уку өчен кирәкле мәгълүматларны табу;.

Коммуникатив: укытучы

белән диалогка керү; кол-

лектив фикер алышуда кат-

нашу.

Регулятив:  уку материалында укытучы күрсәткән ориентирны аңлау.

Танып белү: сүз моделе төзү; анализ алымын куллану.

Коммуникатив:коллектив фикер алышуда катнашу; укытучы белән берлектә эшчәнлекне планлаштыру.

Шәхси: танып белү мөмкинлеген үстерү; уку эшчәнлеге мотивын ачыклау

Регулятив: укытучы белән берлектә яңа материалны ачу.

Танып белү: сүз моделе төзү; анализ алымын куллану.

Коммуникатив: диалогта катнашу; иптәшеңне тыңлау.

Шәхси: уку материалына

кызыксыну  белдерү

Коммуникатив: диалогта катнашу;

коллектив фикер алышу.

Шәхси: яңа белемгә кызык-

сыну белдерү.

Коммуникатив:

коллектив фикер алышу.

Танып белү: дәреслектә ориентлашу; текст белән эшләү.

Коммуникатив: диалогта катнашу; коллектив фикер алышу.

Шәхси: яңа белемгә кызыксыну

белдерү.

Коммуникатив: үз фикереңне тө-

гәл,тулы әйтә белү.